موفقیت پرورش ماهي خاويار در كوير

[mehdi098]

محمدتقي برخورداري، برگزيده سومين جشنواره ملي كارآفريني ، فعاليت خود را اينگونه شرح مي دهد: «از آنجا كه ماهي خاويار به دليل صيد بي رويه و يا قاچاق در معرض انقراض قرار گرفت، شيلات كشور در يك فراخوان ملي، پرورش اين ماهي را به تمام سازمان هاي مربوط و در تمامي استان ها پيشنهاد داد و هدف آن هم جلوگيري از انقراض اين ماهي و هم شناسايي مناطق مناسب پرورش اين نوع ماهي در كشور بود، اين فراخوان در سال۸۰ صورت گرفت.

سازمان كشاورزي استان قم هم براي اين منظور اين موضوع را به چند تن از كشاورزان پيشنهاد كرد، اما به دليل ناشناخته بودن آن و هم به دليل آن كه در نگاه اول پرورش اين ماهي در كوير قم ناممكن مي نمود، كسي حاضر به انجام اين كار نشد. رئيس وقت سازمان كشاورزي استان قم داماد مرا كه مهندس كشاورزي است خواست و به او گفت به آقاي برخورداري بگو بيايد با او كار دارم، رفتم و او گفت كاري است كه به هر كس پيشنهاد مي دهيم، فرار مي كند. چون به روحيات تو آشنا بودم و مي دانستم كه از انجام كارهاي تازه ابايي نداري تو را صدا زدم. موضوع را به من گفت و من از او خواستم تا با يكي از كارشناسان شيلات جلسه اي داشته باشم و اطلاعاتي در اين زمينه كسب كنم.» آن جلسه به مدت نيم ساعت برگزار و ايشان با اين ماهي و شرايط پرورش آن آشنا شد. مهندس طاهري كه هم اكنون معاونت سازمان كشاورزي استان قم را نيز بر عهده دارد، اطلاعات لازم را در اختيار وي گذاشت: «ديدم ماهي عجيب و خوبي است و بازار مناسبي هم در خارج از كشور دارد، فهميدم كار زيبايي است و قبول كردم آن را انجام دهم.» به اين ترتيب اين كارآفرين آماده انجام كاري مي شود كه بسياري به دليل تازگي و خطرات احتمالي حاضر به انجام آن نمي شوند. وي كه شغل اصلي اش ساخت و ساز بود، نقشه پروژه را تحويل مي گيرد و بنا به تجربيات فني خود و با دادن تغييراتي به آن شروع به ساخت مي كند. البته در اجراي طرح به مشكلاتي نيز برمي خورد: «موقعي كه ساخت زيربناهاي طرح تمام شد و ساختن سيستم آبرساني را شروع كرديم، متوجه شديم كه به لحاظ هزينه اي پمپاژ ۵۰ ليتر آب در ثانيه، هزينه بردار وگران است. كار به جايي رسيد كه از ادامه دادن مايوس شده بوديم و حتي چند كارشناس تاسيسات را هم كه سر طرح آورديم، نتوانستند كاري از پيش ببرند. چندين شبانه روز فكرم را به خود مشغول كرده بود، از آنجا كه زمينه شغلي شخصي ام ساخت و ساز بود، موفق شدم طرحي را براي آبرساني پياده كنم كه با ايجاد يك شبكه آبياري و بدون استفاده از پمپ، براساس اختلاف سطحي كه در زمين وجود داشت، شبكه را طوري طراحي كنم كه به همان ميزان اكسيژن لازم و يا حتي بيشتر را وارد آب كند».

شغل اول محمد تقي برخورداري ساخت و ساز بود. وي چنانكه خودش مي گويد، به دليل نياز خانواده از سيزده سالگي درس و مدرسه را رها كرده و به كارگري مي پردازد. در هفده سالگي در گچبري مهارت پيدا مي كند و با كمك اندوخته هايي كه در اين سالها كسب مي كند، از بيست سالگي وارد كار ساخت و ساز مي شود. وي در مرحله بعدي زندگي اش آنگونه كه خودش مي گويد: «بنا بر علاقه اي كه به كشاورزي و كار و توليد داشتم اندوخته هاي بيست ساله خود از ساخت و ساز را وارد كشاورزي كردم.» وي علاوه بر علاقه خود، نياز كشور به كشاورزي و توليد براي قطع وابستگي را نيز از دلايل ديگر رو آوردن به كشاورزي مي داند و مي گويد: «مي بايستي براي قطع وابستگي اقتصادي كشور تلاش كرد ولازمه آن نيز توليد است. كشاورزي هم علاوه بر داشتن ويژگي توليدي، قوت و غذاي مردم را نيز تامين مي كند.» او اقدام به خريد زمين بايري مي كند كه چاه مخروبه اي هم در آن واقع بود و در امور مربوط به كشاورزي، به دليل تفاوتي كه با زمينه شغلي اصلي وي داشت، از تجربه ها و اطلاعات داماد خود كه كارشناس كشاورزي است استفاده مي كند. بنا بر توصيه داماد به پدرزن كه كار كشاورزي مي بايست كار علمي باشد، با توجه به شور بودن آب چاه كه سبب ورشكستگي مالك قبلي شده بود، مجوز جابه جايي گرفته، چاه را عميق تر كرده و از سفره زيرين استفاده مي كند و به آب شيرين دست پيدا مي كند. به اين ترتيب زمين بايري كه سبب ورشكستگي شده بود، با تدبيري كارشناسانه دوباره احيا شد. وي همچنان كار علمي خود را پي گرفته و به تسطيح زمين كشاورزي و شيب بندي آن كه سبب آبرساني يكنواخت مي شود، مي پردازد. او براي اين منظور شش كيلومتر جوي را سيماني مي كند تا از هدر رفتن آب جلوگيري كند. اقداماتي از اين دست سبب مي شود كه اولين لوح تقدير را در زمينه كارهاي زيربنايي در سال ۸۰ اخذ كند. در عين حال باعث مي شود تا در سطح سازمان كشاورزي استان قم نيز، وي به عنوان فردي نوآور و با پشتكار وعلاقه مند به توليد شناخته شود. چنين تصويري از" برخورداري" سبب شد تا طرح پرورش ماهي خاويار ازسوي سازمان كشاورزي به وي پيشنهاد شود كه قصه آن قبلاً از نظرتان گذشت. به اين ترتيب براي نخستين بار پرورش ماهي خاوياري در كشور صورت مي گيرد. اين ماهي كه فسيل زنده ناميده مي شود و درحدود صد و پنجاه ميليون سال قدمت دارد، در وزن هاي دوازده تا بيست گرم به برخورداري تحويل داده شد. اين بچه ماهي ها از كارگاه پرورش ماهي شهيد بهشتي واقع در شهرستان رشت كه به منظور انتقال به دريا تهيه مي شدند، به قم منتقل شدند. علاوه بر تامين اكسيژن در آب، اين ماهي براي زنده ماندن به دمايي بين ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتيگراد نياز دارد و علي رغم سختي امر، « برخورداري » توانسته است با استفاده از سيستم آبرساني كه خود طراحي كرده بود، دماي آب را در ۲۱‎/۵ درجه نگه دارد. پرورش ماهي ها دو سال به درازا كشيد و نخستين برداشت محصول از ماهيان خاوياري در سال ۸۲ صورت گرفت. كه موفقيت بزرگي بود: «وقتي مصاحبه من در صدا و سيما پخش شد، شخصي كه ساكن امارات است، با من تماس برقرار كرد و ابراز تمايل كرد تا محصول خاوياري به كشور امارات صادر شود». وي تاكنون شش تن ماهي خاويار را به كشور امارات صادر كرده و بنا به گفته خودش، بخشي از خوراك توريست هاي اروپايي در امارات در كوير قم پرورش مي يابد. در عين حال وي از مشكلاتي سخن مي گويد كه به دليل نو بودن صادرات اين ماهي وجود داشت. چرا كه اساساً به دليل سابقه نداشتن صادرات اين ماهي، قانون مشخصي هم وجود نداشت، كه با پيگيري وي مشكلاتي از اين دست نيز برطرف شده است. گرچه خودش مي گويد به دليل بازار بسيار مناسبي كه اين ماهي دارد و نيز به علت داشتن استانداردهاي جهاني سلامت در صورت برطرف شدن مشكلات موجود مي تواند تمامي محصول خود را صادر كند. هم اكنون نيز به طور متوسط ۵ تا ۷ تن محصول در سال برداشت مي كند و وي بر آن است تا ميزان آن را به ۲۰ تن در سال برساند.

در عين حال ايشان از سال ۸۴ تاكنون ۶ تن ماهي خاويار يا همان فيل ماهي صادر كرده است.

گرچه« برخورداري » به دليل پرورش نخستين ماهي خاويار در كشور به عنوان كارآفرين برتر شناخته شد، اما او ابتكارات و نوآوري هاي ديگري نيز در زمينه فعاليت خود دارد كه مهمترين آنها سيستم آبرساني با استفاده از اختلاف سطح است كه طي آن توانسته است بدون به كار بردن پمپ آب و يا حتي يك شير فلكه، محيط زيست لازم براي اين ماهي حساس و به قول خودش عجيب را فراهم كند. از ديگر ابتكارات اين كارآفرين، ايجاد استخر ذخيره آب براي نخستين بار در قم است.

استخر اين امكان را براي او فراهم مي آورد تا در شب آبگيري و در روز آبرساني به زمين كشاورزي را به ميزان دو برابر افزايش دهد. همين امر سبب شده تا وي بتواند حداقل ۴۰ هكتار زمين را بيشتر از ديگران زيركشت ببرد.

از ديگر اقدامات او جابه جايي آب و شيرين كردن آب چاه، تسطيح زمين، برقي كردن چاه و پوشش انهار است كه همانطور كه گفته شد با سيماني كردن شش كيلومتر از جويهاي آبياري زمين خود، علاوه بر مديريت آب و آبرساني توانسته است از هدر رفتن آن بر اثر نشت در زمين جلوگيري كند. نكته برجسته ديگر در كار « برخورداري » اين است كه وي بنا بر توصيه داماد خود، براي نخستين بار اقدام به تزريق گوگرد به زمين كشاورزي براي افزايش رشد و توليد گندم كرده است كه اين امر سبب افزايش برداشت در هر هكتار از سه تن به هفت تن شده است. در زمينه عنوان اصلي كارآفريني او نيز، وي موفق به ايجاد زمينه اشتغال مستقيم براي پانزده نفر شده و آنگونه كه خودش مي گويد: «حتي نگذاشتم كه پسرانم كار دولتي بگيرند». ۴ فرزند او در حال حاضر در كنار پدر و در كشاورزي مشغول به فعاليت هستند و از آنجا كه قصد دارد تا يك گاوداري نيز تاسيس كند، هم اكنون يكي از فرزندان وي در رشته امور دام دانشگاه علمي - كاربردي مشغول تحصيل است، تا كمك پدر باشد و او را از نظر دانش علمي غني سازد.

از نكات برجسته ديگر فعاليت محمد تقي برخورداري جلوگيري از هرزرفتن آب غني شده در پرورش ماهي است. آب مورد استفاده در پرورش ماهي به دليل فضولات ماهي ها و نيز دلايل ديگر، از نظر مواد غذايي براي مصارف كشاورزي بسيار غني است كه وي با اطلاع از اين امر، با ايجاد استخر ذخيره، آب غني شده را به زمين كشاورزي هدايت مي كند كه همين امر سبب افزايش ۲۰ درصدي عملكرد كشاورزي شده است. «من حاضرم تمام تجربياتم را دراختيار كشاورزان قرار دهم، چرا كه موفقيت همه كشاورزان را مي خواهم و در عين حال آرزو مي كنم تا در پرورش ماهي خاويار به توليد انبوه برسيم».

[ندا11]

سلام. چطور میشه با شما صحبت کنم، ازتون نظر کارشناسی بگیرم