در گذر تاریخ و فرهنگ ملی

[Alireza_Kh]

اسفندگان روز مهر ایرانی
--------------------------



اسفندگان (سپندارمذگان) جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می کردند. در این روز مردان به همسران خود هدیه می‌دادند. مردان زنان خانواده را بر تخت شاهی می‌نشاندند و از آنها اطاعت می‌کردند و به آنان هدیه می‌دادند. این یک یادآوری برای مردان بود تا مادران و همسران خود را گرامی بدارند و چون یاد این جشن تا مدت‌ها ادامه داشت و بسیار باشکوه برگزار می‌شد همواره این آزرم و احترام به زن برای مردان گوشزد می‌گردید.

در باور ایرانى مرد داراى قدرت مردانگى و تفکر و خردورزى بیشترى است، در برابر آن زن نیز داراى مهر ورزى، عشق پاک، پاکدامنى و از خودگذشتگى فراوان ترى است که هر یک از این دو به تنهایى راه به جایى نبرده و حتى روند پویایى گیتى را هم به ایستایى مى کشانند. اگر مردان بدنه هواپیماى خوشبختى اند، زنان موتور آن اند که پیکره بى موتور و موتور بى بدنه هیچ کدام به تنهایى به اوج سعادت نمى رسند بلکه ذره اى حرکت و جنبش هم برایشان ناممکن است. اشوزرتشت خوشبختى بشر را وابسته به میزان دانش و خرد انسان مى داند نه جنسیت و قومیت و رنگ و نژاد و از دیدگاه وى همه انسان ها _ همه زنان و مردان _ داراى حقوق برابرند. او دختران را در گزینش همسر آزاد شمرده و عشق پاک و دانش نیک را دو معیار اصلى مى داند و خوشبختى همسران جوان را در زندگى زناشویى در این مى داند که هر یک بکوشند تا در راستى از دیگرى پیشى جویند.

اسفندگان جشن پاسداشت زنان نیک و پارسای ایران بوم خجسته باد. (پیامک امروز امرداد)

در گاه‌شماری‌های گوناگون ایرانی، هر روز يک نام داشت و از 30 روز ماه، 12 روز به نام ماه‌هاي سال بود. هم‌روز شدن نام ماه با همان ماه سال موجبات جشن را فراهم مي‌کرد. پنجمين روز هر ماه را اسفند روز (سپندارمذ) مي‌ناميدند که لقب ملي زمين است؛ يعني گستراننده، مقدس، فروتن. زمين نماد عشق است چون با فروتني، تواضع و گذشت به همه عشق مي ورزد. زشت و زيبا را به يک چشم مي‌نگرد و همه را چون مادري در دامان پر مهر خود امان مي‌دهد. به همين دليل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به عنوان نماد مهر مادري و باروري مي‌پنداشتند. ابوريحان بيروني در آثارالباقيه آورده است که ايرانيان باستان اين روز را روز بزرگداشت زن و زمين مي دانستند.

در ایران باستان، نه همچون رومیان از سه قرن پس از میلاد، که از بیست قرن پیش از میلاد، یعنی حدودا دو هزار سال پیش از تولد کشیشی به نام والنتیوس (ولنتاین)، میان آریائیان روزی موسوم به روز عشق (سپندارمذگان یا اسفندارمذگان) بوده است.

این روز در تقویم زرتشتی مصادف است با پنجم اسفند ماه. بعضی هم معتقدند در تقویم جدید ایرانی، که شش ماه اول سال سی و یک روز حساب می شود، شش روز به جلو آمده و دقیقا مصادف می شود با بیست و نه بهمن ماه، یعنی چهار روز پس از روز ولنتاین فرنگی. زرتشیان طبق سنت کهن همچنان جشن سپندارمذ (سپندارمذگان – روز زن و روز زمین) را هرساله در پنجم اسفند ماه برگزار میکنند.