دانستنیهای مختلف در مورد روانشناسی شخصی

[mallarme]

ما انسان‌ها آنقدر با عادت‌های خوب یا بد خود خو می‌گیریم که اغلب آنها را به شکل خودکار و بدون نیاز به اینکه بخشی از ذهنمان را اشغال کنند، انجام می‌دهیم. همین عادت‌ها باعث می‌شوند در حالی که داریم به موضوعات گوناگون فکر می‌کنیم، مسیر هر روزه را برای رسیدن به محل کار طی کرده و با تصمیمات تازه به مقصد برسیم یا در حالی که داریم به تهیه شام فکر می‌کنیم به خانه برگردیم. اما ببینیم عادت‌ها در مغز ما چه جایگاهی دارند و کنار گذاشتن عادات بد یا تغییر آنها به عادات خوب چقدر امکان‌پذیر است؟





تحقیق تازه‌ای که توسط محققان ام.آی.تی (مؤسسه فناوری ماساچوست) انجام شده، نشان می‌دهد با اینکه هسته مرکزی مغز انسان دخالتی در رفتارهای عادت شده برای او ندارد، بخش کوچکی از قشر پیش‌پیشانی که اغلب برنامه‌ریزی های خود را توسط آن انجام می‌دهیم، کنترل این عادات را بر عهده گرفته و زمان‌بندی آغاز و پایان آنها را هدایت می‌کند.





آن گرایبیل، عصب‌شناس و یکی از اعضای تحقیقاتی این مؤسسه می‌گوید: «من همیشه فکر می‌کنم عادت‌ها از آن جهت حائز اهمیت هستند که نیازی به فکر کردن به آنها نداریم و مغز ما را برای انجام فعالیت‌های دیگر آزاد می‌گذارند؛ اما به نظر می‌رسد این شامل تمامی قسمت‌های مغز نمی‌شود و بخشی از قشر پیش‌پیشانی به کنترل عادت‌ها اختصاص یافته است. تحقیق تازه ما می‌تواند برای انسان‌هایی که می‌خواهند عادات بد خود را ترک کنند، امیدوارکننده باشد. مغز می‌تواند این عادت‌ها را هر چقدر ریشه‌ای و عمیق باشند، رها کرده و آنها را به عادت‌های تازه‌ای تبدیل کند. با دانستن این مطلب می‌توانیم به انسان‌هایی که از اختلال‌های اضطرابی و وسواسی شدید رنج می‌برند نیز کمک کنیم».

ترک عادت‌های قدیمی



عصب‌شناسان ام.آی.تی با انجام آزمونی روی موش‌ها نشان داده‌اند، آنقدر با عادت‌ها خو می‌گیریم که حتی زمانی که انجام آنها فایده‌ای برای ما ندارد، به انجام این رفتارها ادامه می‌دهیم. آنها برای موش‌ها هزارتویی T شکل طراحی کردند که با پیچیدن به چپ یا راست (مطابق با صدایی که می‌شنیدند) جایزه دریافت می‌کردند. هر موش اگر سمت راست را درست انتخاب کرده بود، شربت شیرین و اگر درست به سمت چپ پیچیده بود، شیر کاکائو دریافت می‌کرد.
عصب‌شناسان برای اینکه نشان دهند این شکل حرکت برای موش‌ها به صورت عادت درآمده، جایزه دادن به موش‌هایی که مسیر درست را انتخاب می‌کردند، متوقف کردند و دیدند موش‌ها باز هم حرکت در مسیرهای صحیح را ادامه می‌دهند. آنها در مرحله بعد به موش‌های تعلیم‌دیده شیرکاکائویی دادند که با کلریدلیتیوم ترکیب شده بود و باعث ایجاد حالت تهوع خفیف می‌شد. این موش‌ها حرکت در مسیرهای درست را ادامه دادند؛ اما از خوردن شیر کاکائو امتناع کردند.
در مرحله بعد عصب‌شناسان تلاش کردند با ایجاد تداخل در منطقه‌ای از قشر پیش‌پیشانی که قشر infralimbic یا به اختصار IL نام دارد، این عادات را تغییر دهند. با اینکه می‌دانیم مسیرهای عصبی که رفتارهای عادت‌شده را کد می‌کنند، اغلب در عقده‌های پایه قرار دارند، این آزمون نشان داد عملکرد قشر IL نیز برای نشان دادن این رفتارها حیاتی است.
این محققان با استفاده از اپتوژنتیک، تکنیکی که به عصب‌شناسان اجازه می‌دهد به کمک نور عملکرد سلول‌های ویژه‌ای را متوقف کنند، فعالیت این بخش از قشر پیش‌پیشانی را در چندین ثانیه که موش‌ها به دوراهی رسیده و نیاز به تصمیم‌گیری داشتند، متوقف کردند.
کایل اسمیت که نویسنده ارشد این مقاله است، می‌گوید: «موش‌ها تقریبا بلافاصله عادت به چپ حرکت کردن را کنار گذاشتند. به نظر می‌رسید دارند به جای واکنش عادتی از روش‌های شناختی که مرتبط با هدف نهایی آنها است، بهره می‌گیرند».





در حقیقت موش‌ها عادت به چپ پیچیدن را به عادت به راست پیچیدن تغییر دادند و هر زمان زنگ هشدار به چپ پیچیدن را می‌شنیدند به راست می‌پیچیدند. توقف فعالیت سلول‌های قشر IL به کمک نور در مرحله بعد باعث شد آنها بلافاصله به عادت پیشین خود بازگردند و به چپ پیچیدن را دوباره آغاز کنند.
اسمیت می‌گوید: «عادت به چپ پیچیدن از ذهن موش‌ها پاک نشده بود بلکه جایی کمین کرده بود تا با غیرفعال کردن عادت تازه خود را دوباره نشان دهد».





گرایبیل می‌گوید: «یافته‌های ما نشان می‌دهند این بخش از قشر پیش‌پیشانی وظیفه کنترل لحظه‌ای عادات ما را به عهده دارد. عادت‌هایی که دست‌نخورده و تکرارشدنی هستند و توسط یک سیستم هشیار کنترل می‌شوند».



جین تیلور که استاد روانشناسی و روانپزشکی دانشگاه ییل است، می‌گوید« این بررسی نشان می‌دهد عادت‌ها خودکار عمل می‌کنند و بر خلاف نظر بسیاری از ما که آنها را غیرقابل‌تغییر می‌دانیم، تغییرپذیر هستند».
علاوه بر این می‌بینیم که این بخش از مغز عادت‌های تازه را به عادات قدیمی ترجیح می‌دهد و با اینکه عادات قدیمی را فراموش نمی‌کند، آنها را با عادت‌های تازه جایگزین خواهد کرد.





اپتوژنتیک شاید برای تغییر عادات در فرد بیش از حد تهاجمی به نظر برسد، اما گرایبیل معتقد است می‌شود از این روش برای بهبود شرایط افرادی که رفتارهایی از روی اعتیاد دارند یا دائما رفتاری را به شکل ناخودآگاه تکرار می‌کنند، استفاده کرد.