در گذر تاریخ و فرهنگ ملی

[درناز]

جشن آبانگان، ‌تلنگري براي ارج نهادن به آب

جشن آبانگان برابر با دهمين روز از گاهشمار زرتشتي، به هنگامه‌ي برابري روز آبان‌‌ايزد با ماه آبان، برگزار مي‌شود، جشني به گراميداشت ايزد آب. در ايران باستان بنابر گاهشماري كه هنوز زرتشتيان از آن، بهره مي‌جويند، همه‌ي روزهاي ماه، نامي ويژه به خود داشته كه برابر شدن نام روز و ماه شوندي(دليلي) بوده براي برپايي جشن و سرور.

نام روزهای ماه
1
. هرمزد .2. بهمن .3. اردیبهشت 4. شهریور .5 سپندارمذ .6. خرداد .7. امرداد .8. دی به آذر .9.آذر . 10. آبان 11. خور .12. ماه .13. تیر .14. گوش .15. دی به مهر .16. مهر .17. سروش .18. رَشن .19.فروردین .20. بهرام 21. رام .22. باد .23. دی به دین .24. دین .25. اَرد .26. اَشتاد .27. آسمان .28. زامیاد .29. مانتره سپند .30. اَنارام. 31. اوراد (روز زیادی)

جشن آبانگان يكي از اين برابري‌ها و يكي از اين بهانه‌هاي جشن و سرور است. البته جشن‌ها در ايران همواره پايه و بنيادي داشته‌اند كه بي‌گمان تا هميشه درخور انديشه است و نشان از انديشمندي نياكان ما دارد.
آبان به معني آب است و آب يكي از چهار آخشيجي(عنصري) است كه ايرانيان همواره در پاك‌نگه داشتن و نكوداشت آن كوشيده‌اند. در ايران باستان «آب»، جايگاهي والا داشته و نيز در «اوستا» بارها به ارجمندي آب اشاره شده است. در «آبان‌يشت»(بخشي در اوستا) بسيار در‌باره‌ي ارج و ارزش آب سخن رفته است. آناهيتا نيز به عنوان ايزد‌بانوي آب و باروري و پاكيزگي ارج و ارزش بسيار داشته و ايرانيان باستان، آناهيتا را سرچشمه‌ي همه‌ي آب‌هاي روي زمين مي‌دانسته‌اند.
ايرانيان آب‌هاي روان را آلوده نمي‌كردند و بسيار در پاكيزه نگه‌داشتن آن كوشش مي‌كردند و بي‌گمان اين پاسداشت از آن روي بوده كه دريافته بودند، بدون آب، زندگي را دوام و ماندگاري نخواهد بود و آلودگي آب نيز، برآيندي جز بيماري و درد در پي نخواهد داشت.