در گذر تاریخ و فرهنگ ملی

[Alireza_Kh]

واژه‌های پارسی در زبان عربی
-------------------------------


با آنکه شمار واژگان عربی در زبان پارسی فراوان است ، واژه های بسیاری نیز از زبان پارسی به زبان عربی راه یافته است. در سده فرجامین دانسته شده که شمار انبوهی از واژگان زبان عربی از زبان های رَوامند در میانرودان باستان و زبان های ایرانی و همچون پارسی برگرفته شده و سپس برابر با زبان عربی دچار دگرشدگی های آوایی شده و از آن واژگان دیگره برگرفته شده است.
بهر دانشمندان ایرانی ( چون بزرگترین و پرشمارترین نویسندگان نوشتار عربی ) در راهیابی واژگان ایرانی به این زبان و هتا ساخت دستور زبان برای آن بسیار چشمگیر بوده است. بازشناسی واژگان اندرشده به قرآن و زبان عربی ، همواره کار ساده ای نیست و نیاز به آشنایی با زبان های دیگر رَوامند در سرزمین، و نیز بنیادها و دستور های زبان شناسی و ریشه شناسی واژگان دارد. از همین روی است که برخی نویسندگان سره گرا بی ژرف نگری و آگاهی بایسته ، بسیاری از واژگان که در نگاه نخست عربی می نمایند را تنها از روی دیسه بیرونی آن و واج های آن، عربی می پندارند و این یادمان های گرانمایه و فراموش شده زبان پارسی و دیگر زبان های ایرانی را به سادگی به کنار می نهند. چنین واژگانی به ویژه در گستره دانش اخترشناسی بسیار فراوان هستند.
یکی از کتاب های گرانسنگ درباره شناسایی واژگان پارسی در عربی ، کتاب «الالفاظ الفارسیه المعرب» ( بیروت، ۱۹۰۸ م ) نوشته «السید ادی شیر اثوری» ( ۱۸۶۷ - ۱۹۱۵ میلادی ) زبان شناس و کارشناس زبان و فرهنگ سریانی است. ادی شیر، اسقف کلیسای کاتولیک کلدانی و زاده شهر کرکوک بود. او در این کتاب همراه با شناساندن واژه های پارسی که به زبان عربی راه یافته اند، آورده است که زبان عربی آکنده از واژگان پارسی و زبان های دیگر است و این واژگان بگونه ای دگردیسی شده اند که بازشناسی ریشه آنها از دشوارترین پژوهش های ریشه شناسی است.
این کتاب ارزنده اکنون پس از گذشت یک سده از پراکُنش نخستینه آن، به کوشش آقای سید حمید طبیبیان به پارسی برگردانده و پراکنش شده است و می تواند راه گشایی بنیادین در اندریافت و شناخت وام واژه های پارسی در زبان عربی باشد.
دریافت کتاب واژه های پارسی عربی شده