در گذر تاریخ و فرهنگ ملی

[Alireza_Kh]

خدا در اندیشه ایرانیان

هرودوت مي گويد: ايرانيان بر خلاف ما يونانيان ( 484 پيش از ميلاد مسيح ) عقيده به چند خدا بودن دنيا ندارند. در نتيجه معابد و منابر مختلف براي خدايان نيز ندارند. آنان پرستش چندين خدا را كه در مصر و يونان امری رايج است را مايه حماقت می دانند. به اعتقاد من اين تفكر از آنجا سرچشمه مي گيرد كه ايرانيان خدا را مانند ما دارای جسم نمی دانند. عقيده ما بر وجود خدا و اثبات آن وجود جسم مادی آن است ولی آنان خلاف اين را می انديشند. پس خدا پرستی آنان با ملتهای ديگر متفاوت است.

موبدان ايرانی برای ستايش از خدای خود بر فراز تپه های بلند می روند و از آنجا به درگاه خداوند ( ژوپيتر ) حيواناتی را به عنوان قربانی نثار ميكنند. از اين رو ايرانيان به جای پرستش چندين خدا به آفريده های خدا كه مايه به روزی آنان گشته است هدايايی را نثار مي كردند.
براي نمونه ايرانيان برای سپاسگذاری از
خورشید, مایه روشنی دهنده زندگی
آب, مايه نجات و حيات جهان
آتش, مايه قدرت, نور اهورامزدا و گرمابخش
خاك, مايه چرخش زندگی و كشاورزی
ماه, نماد مهر و بزرگی خداوند
هدايايی را نثار مي كردند و سپاس خود را از خداوند خودشان به جای می آورده اند. ايرانيان برای هر بزرگی و نعمتی كه از طرف خداوند ( اهورامزدا ) به آنان داده شده بود نگهبانی ( ايزد ) را در ذهن خود بوجود آورده بودند تا او را مامور نگهداری و پاسداری از اين نعمت الهی كنند. براي نمونه آناهيتا نگهبان و پاسدار آب بود. او را ايزد روشنايی و آب می دانسته اند و در هنگام قحطی و خشكسالی از او می خواسته اند تا آب را به رويشان گشوده كند. اين نگهبانان را آنان از طرف اهورامزدا می دانسته اند و او را گرامی می داشتند.

هرودوت می گويد از آن جهت شاهنشاه كمبوجيه فرزند كورش بزرگ در اواخر عمر خود ديوانه شده بود ( از نظر او ) زيرا كه وي به خدای مصر توهين نموده بود. هرودوت می افزايد روزي در مصر هلهله بر پا شد و كمبوجيه شاه تمامی نواحی آنجا بود. شاهنشاه پرسش كرد كه اين همه صدا و آشوب براي چيست؟ ماموران شاهنشاه پاسخ دادند: خدای مصر وارد شهر شده است. كمبوجيه متعجب ( زيرا ايرانيان خدا را فاقد جسم ومادی مي دانستند ) پرسيد: مگر خدا را می توان ديد؟ پس برويم و خدا را از نزديك ببينيم. در حالی كه به دروزاه شلوغ شهر رسيدند با گاوی بزرگ و قوی روبرو شدند كه مردم او را پرستش می كردند. كمبوجيه خشميگن شد و خنجري را با قدرت به گاو زد و آن را كشت و با صدای بلند فرياد زد اين چه خدايی است كه با خنجری كوچك از پای در آمده.

هرودوت به اين جهت كه شاهنشاه ايران به يك گاو كه خدای مصريان بوده توهين كرده است به او لقب ديوانه داده و در بسياری از كتابها با مرجع گرفتن از هرودوت كمبوجيه را ديوانه ناميده اند. جاي بسيار شگفتی است كه شاهنشاهان ايران در نخستين زمانهای تاريخ كه بشريت در جهل و حماقت قوطه ور بوده اند از دانشی شايسته ايرانی و خردی نيك برخوردار بودند.