در گذر تاریخ و فرهنگ ملی

[Alireza_Kh]

...
«زن»، «بانو» و «دوشیزه»


واژه ی «زن»، در زبان پهلوی، که زبان هنگام اشکانیان و ساسانیان بوده است، به‌‌گونه‌ ی «کن» خوانده می‌­شد،‌ که آن خود, از زبان اوستایی - کهن‌­ترین زبان آریاییان جهان - هم‌ چون زبان سانسکریت برگرفته شده است.

این واژه نیز از ریشه‌ ی «کن» برابر است با: دارنده­‌ی خانه [صاحب­خانه]، همچنین ‌یک برابر دیگر نیز دارد که «دوست داشتن» باشد!
و چنان که از ریشه ی نخستین آن برمی آید واژه‌ ی چندهزارساله‌ ی ایرانی، ریشه در هنگام درازآهنگ مادرسالاری در ایران (و جهان)‌ دارد.


واژه " بانو " یک واژه پارسی کهن است . (بان + و = بانو )
بانو در اصل برگرفته از واژه پهلوی " ریتا با گیانو " به معنی پرتوی یزدانیست.
ریشه ‌ی این واژه‌ «بان» اوستایی است،‌ برابر با فروغ و روشنایی،‌ ... یعنی بالا و بانو به معنی کسی است که در بالا جا دارد و این به نشانه گرامی داشتن بانوان است و و بر این بنیاد «کدبانو» «روشنایی خانه» است.


واژه‌ ی دیگری که ایرانیان برای دختران بر زبان می‌­آورند، «‌دوشیزه» است که در زبان پهلوی «دوشیچک» (دو شی چک) خوانده می‌ شده است که خود؛ از ریشه­‌ی «زوش» اوستایی به معنی دوست داشتن برآمده و بر روی هم «دوست‌داشتنی کوچولو» است.


اما یکی از نخستین نام هایی که در زبان اوستایی برای زن به کار برده می شد «نائیریکا» بوده است، برابر با «زن پهلوان».
" نئیری " در اوستا دلیر و جنگاور و پهلوان است و به مردان پهلوان گفته می شده و همین واژه به گونه ی مادینه برای زنان دلیر و نام‌آور نیز به کار می رفته: نائیریکا.

...

اما کلمه خانم مغولی است و ریشه پارسی ندارد.
خان و خانم و بیگ و بیگم نام های مغولی است.
خان و بیگ مذکرند و خانم و بیگم مؤنث هستند.


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خود واژه همسر (هم-سر) کاملا گویاست که زن در آیین باستانی ما همپایه مرد بوده است.
واژه ‌ها خود سخن می‌ گویند و پایگاه بلند زنان ایرانی را نشان می ‌دهند ...
و
"در اندیشه ی ایرانی زن وابسته به مرد و جنس دوم نیست" ...