فساد اقتصادي در قالب كارآفريني

[کامیار کاظمی]

این مطلب توسط مهندس سلجوقی ارسال شده است؛ شخصا این مسئله را تائید یا تکذیب نمیکنم و تنها جهت اطلاع و آگاهی و بحث و تبادل نظر ارسال میشود.

ورمی‌كمپوست يك نوع كود آلي بيولو‍‍‍ژيك است كه حاصل فعاليت كرم قرمز خاکی حلقوي باراني موسوم به e.foetida می‌باشد. در واقع ورمی‌كمپوست نتيجه هضم طبيعي غذا در سامانه گوارش اين كرم بوده و مواد آلي، بقاياي گياهي و فضولات دامي را به يك نوع كود آلي سودمند براي مصارف كشاورزي تبديل می‌کند. اين محصول داراي خواص بسيار زيادي بوده و می‌تواند محصولات كشاورزي را از نظر كمي و كيفي ارتقا دهد.
صنعت ورمی‌كمپوست در دهه 70 به منظور كنترل، پردازش و تبديل پسماندهاي آلي شهري، روستائي و بقاياي گياهي وارد ايران شده و براي اولين بار در سال 1380 در شهر شيراز روزانه 50 تن پسماندهاي آلي توسط اين كرمها به كود تبديل شده و در مزارع و باغات مورد استفاده قرار گرفته است. براي احداث فارم پردازش و توليدي نياز به مكان و تجهيزات مناسب می‌باشد و در صورت تامين مواد اوليه و داشتن دانش فني و اخذ مجوزهاي لازم زير نظر صنايع يا جهاد كشاورزي می‌توان به اين حرفه پرداخت. اين كرم علاوه بر تبديل مواد آلي به كود، جسم و پروتئين آن در صنايع غذايي، داروئي، آرايشي، خوراك دام و طيور مورد استفاده قرار می‌گيرد. اين صنعت در دهه 80 توسط اساتيد برجسته در دانشگاههاي مختلف كشور و مراكز فني و حرفه‌اي آموزش داده شده و جهاد كشاورزي نيز در توسعه آن نقش داشته است.
متاسفانه طي 2 سال گذشته يك عده فرصت طلب با طراحي و راه‌اندازي شبكه شبه كوئيست فعاليت فروش سبدي كرم را بطور جد آغاز کرده كه به اثرات و نحوه فعاليت آنها اشاره خواهد شد:

1- اين افراد يك سبد حاوي مقدار كمي كرم و فضولات دامي را كه داراي ارزش واقعي 4000 تومان می‌باشد را به ارزش كاذب 240000 ريال يعني 6 برابر به خريدار فروخته و قرارداد 6 يا 9 ماهه منعقد می‌كنند.
2- طي مدت قرارداد هر 2 ماه يكبار بابت هر سبد فروخته شده مبلغ 4000 تومان سود پرداخت می‌کنند كه در مجموع در يك دوره 9 ماهه مبلغ 12000 تومان سود پرداخت می‌کنند.
3- در واقع از مبلغ 24000 تومان اخذ شده توسط فروشنده مبلغ 12000 تومان بعنوان سود عودت داده شده و با در نظر گرفتن قيمت واقعي سبد (4000 تومان) فروشنده با كسر هزينه و سود پرداختي حدود دويست درصد معادل 8000 تومان سود گرفته و قرارداد پايان يافته و اصل سرمايه خريدار سبد كرم تحويل شده و يا می‌تواند با خريد مجدد اين فعاليت را با همان روال ادامه دهد.
4- در حال حاضر شرط خريد حداقل به تعداد 1000 سبد و به ارزش بيست و چهار ميليون تومان می‌باشد كه با محاسبات بند 3 می‌توان در تعداد سبدهاي فروخته شده كه تا كنون بالغ بر 4 میلیون سبد می‌باشد به مبالغ و اثرات آن كه اشاره خواهد شد پي برد.

اثرات اقتصادي و بهداشتي اين فعاليت:

1- هر سبد حاوي حدود 200 عدد كرم می‌باشد كه در صورت ازدياد تا 400 عدد افزايش خواهد يافت و هر عدد كرم حدود نيم گرم وزن دارد و هر كرم در صورت تغذيه مناسب و داشتن شرايط محيط براي زيست كرم می‌تواند 50 درصد وزن خود را در شبانه روز محصول توليد کند در واقع هر سبد 100 گرم در روز و در يك دوره 60 روزه 6000 گرم ورمی‌كمپوست توليد می‌کند. حدود 6 کیلوگرم.
2- با توجه به تحقيقات انجام شده توسط كارشناس مربوطه طي 18 سال گذشته براي توليد 1000 سبد حاوي كرم 27 مترمكعب كود دامي غني شده نياز می‌باشد به ارزش دو ميليون تومان. هر ماه يك ميليون تومان.
3- داشتن انبار يا سوله توليد بهمراه 2 نفر كارگر بطور متوسط يك ميليون و پانصد هزار تومان هزينه ماهانه دارد.
4- 1000 سبد طي 60 روز كاري 6000 كيلو گرم محصول با ارزش هر كيلو بين 300 تا 400 تومان در مجموع بين يك ميليون و هشتصد هزار تا دو ميليون و چهارصد هزار تومان فروش خواهد داشت.
5- در هر دوره فقط 5 میلیون تومان هزينه مواد اوليه و هزينه‌هاي جاري را خواهيم داشت كه اين پروژه هرگز براي توليدكننده سودآوري نخواهد داشت و در حال حاضر كليه افراد وصل شده به شبكه در حال توليد و افزايش كرم و فروش به نفرات بعدي با همين منوال می‌باشند.
6- از اثرات مخرب اين فعاليت عدم اخذ مجوز و پروانه بهره‌برداري و انجام تشريفات قانوني بويژه اخذ مجوزهاي بهداشتي و زيست محيطي بوده و بعضا در اماكن مسكوني در زيرزمین و سالن‌هاي مجاور شهركها، كود دامي تخليه، پردازش و به فعاليت مشغول می‌باشند و با توجه به اشتراك بيماريهاي دام با انسان امكان وقوع هر گونه بيماري و فراگير شدن آن در بين شهروندان خواهد بود.
7- اشباع شدن بازار فروش كرم و عدم پرداخت سود پس از گذشت 9 ماه سيل زيادي از كرم فروشان را دچار سردر گمي و نهايتا پولشوئي خواهد كرد چنانچه در حال حاضر اين امر توسط شبكه‌هاي اصلي در حال انجام می‌باشد.
8- حمايت بدون مطالعه برخي از نهادهاي ذيربط از جمله جهاد كشاورزي و مراكز فني و حرفه‌اي، خود دليل بر وجاهت و تائيد اين فعاليت شده بطوريكه كنترل آن در حال حاضر از اين مراكز بدور است.
9- بدليل عدم نظارت بر عملكرد واحدهاي مذكور كه اكثرا فاقد مجوزهاي قانوني می‌باشند محصول احتمالي توليد شده نيز فاقد كيفيت بوده و بعضا كود دامي با خاك و ماسه تركيب شده و در قالب كود آلي به بازار عرضه می‌گردد.
10- عرضه محصولات بدون كيفيت اعتماد كشاورزان را در دراز مدت سلب کرده و به برنامه‌هاي دراز مدت دولت در برنامه پنجم توسعه در خصوص كاهش كودهاي شيميايي و استفاده از كودهاي آلي اسيب جدي وارد خواهد كرد.
11- سود آوريهاي كلان و بدون برنامه در اين بخش كه برآورد آن تنها براي دو نفر سبد كرم فروش بالغ بر 300 ميليارد تومان می‌باشد خود گواه بر مسئله دار بودن طرح بوده كه قابل تامل می‌باشد.
12- در حال حاضر مركز فعاليت اين گروهها در كرج ابتداي 45 متری گلشهر و چندين نقاط مختلف استان تهران، ورامين، اسلامشهر و ساير استانها و شهرهاي كشور می‌باشد كه طي يكسال گذشته رشد فزاينده‌اي را داشته است.
13- در صورت رسيدگي عاجل به اين مهم علاوه بر رفع شبهات و سوء استفاده افراد سودجو، می‌توان به رشد واقعي و توسعه منطقي و اصولي و قانوني رسيد و از ضايع شدن حقوق افراد متخصص و توليدكنندگان واقعي جلوگيري کرد.

مجيد اسدي
پانزدهم شهريور سال 92