دانستنیهای روزهای سرد پاییز و زمستان

[صدفی]

قاتل سینوزیت شناسایی شد

یکی از بیماری‌هایی که در فصل سرما بسیار شایع است و گاهی هم با سرما خوردگی یا آلرژی اشتباه گرفته می‌شود سینوزیت است که اگر به درستی درمان نشود معضلات جدی را برای فرد مبتلا به‌وجود می‌آورد. در اینجا دکتر ژانت سروش، متخصص عفونی نکته‌های مهمی در مورد علائم، روش‌های درمانی و محرک‌های سینوزیت به‌طور کامل برای‌تان شرح می‌دهند.


بیماری همه‌گیر

سینوس‌ها حفره‌های توخالی هستند که در ناحیه فک و صورت بوده و از بدو تولد تشکیل می‌شوند. این فضاهای خالی عملا کار فیزیولوژیکی خاصی در بدن انجام نمی‌دهند اما اگر به دلایلی دچار التهاب و عفونت شوند به شکل سینوزیت ظاهر می‌شوند که در این صورت مشکلاتی را برای بدن ایجاد می‌کنند. اغلب بیماری سینوزیت از ابتلا به سرما‌خوردگی معمولی شروع می‌شود و التهابی که به خاطر ویروس در سینوس‌ها به‌وجود می‌آید خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند و احتیاجی به آنتی‌بیوتیک یا درمان‌های دیگر نیست و دوره آن بیش از چند روز طول نمی‌کشد. سینوزیت برای هر کسی می‌تواند اتفاق بیفتد، طبق آمار‌های علمی 90 تا 95درصد افراد در طول عمرشان حداقل یک‌بار دچار حمله سینوزیت می‌شوند یعنی به‌اصطلاح معمول سینوزیت می‌گیرند.


وقتی دراز می‌کشید سرفه می‌کنید؟

گاهی اوقات به‌دنبال سرماخوردگی ویروسی علائم سینوزیت هم ادامه پیدا می‌کند و بیش از یک هفته یا 10 روز طول می‌کشد در این حالت ترشح بینی از حالت شفاف به‌صورت چرکی زرد یا سبزرنگ در می‌آید و بیمار از سردردهای مزمن و سنگینی سر و صورت شکایت می‌کند، این حالت به‌خصوص زمانی که فرد سرش را به سمت جلو یا پایین حرکت می‌دهد بیشتر احساس می‌شود. سرفه‌های شبانه یکی دیگر از علائم سینوزیت چرکی است، از آنجایی که ترشحات هنگام دراز کشیدن بیشتر پشت حلق را تحریک می‌کند بنابراین سرفه‌ها هنگام دراز کشیدن شدت پیدا می‌کند.


اگر آلرژی دارید

بعضی از عوامل باعث انسداد مجرای تنفسی بینی یا سینوس‌ها می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان از آلرژی نام برد؛ کسانی که آلرژی طولانی مدت یا حتی آسم دارند به‌دلیل انسداد نسبی که در مجرای تنفسی آن‌ها وجود دارد مستعد این هستند که به‌طور مکرر سینوزیت چرکی بگیرند.

در مواردی همین آلرژی یا آسم منجر به تشکیل پولیپ‌های بینی می‌شود و برجستگی‌هایی را روی مخاط بینی ایجاد می‌کند که در نتیجه آن ترشحات بینی به راحتی تخلیه نمی‌شوند. انحراف تیغه بینی هم یکی از علت‌های انسداد نسبی مجرای سینوس است که در اثر آن سینوزیت‌های چرکی مکرر اتفاق می‌افتد.


خودسرانه آنتی‌بیوتیک نخورید

اگر فکر می‌کنید هنگامی که دچار سرماخوردگی ویروسی شدید حتما باید از آنتی‌بیوتیک استفاده کنید تا به سینوزیت چرکی دچار نشوید این تصور اشتباهی است چون لزوما هرکسی که دچار سرماخوردگی ویروسی می‌شود در آینده دچار سینوزیت چرکی نمی‌شود. تنها زمانی که پزشک معالج تشخیص دهد که عفونت ویروسی دوره‌اش تمام شده و علائم سینوزیت مانند گرفتگی بینی، خلط پشت حلق، درد صورت پیشانی و سرفه‌های شبانه بیش از حد معمول ادامه پیدا کند برای درمان سینوزیت چرکی باکتریایی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.


میکروب بدبو

بوی بد دهان علت‌های زیادی دارد که همگی به داخل حفره دهان بازمی‌گردد، خرابی دندان و لثه، حضور میکروب‌ها روی مخاط زبان، تجمع میکروب‌ها در سینوس‌ها و حتی ناراحتی‌های معده و مری و ریفلاکس همگی می‌توانند از علل بوی بد دهان باشند. سینوزیت چرکی علت شایع بوی بد دهان نیست ولی می‌تواند یکی از علل آن باشد. اگر شخصی دچار سینوزیت چرکی شود از آنجا که دائما در پشت حلقش با ترشحات چرکی مواجه می‌شود دچار بوی دهان نیز می‌شود که البته با درمان سینوزیت این ناراحتی هم رفع می‌شود.


سیگار هم مقصر است

همان‌طور که گفتیم عواملی که مخاط بینی و سینوس را تحریک می‌کنند با ایجاد التهاب و انسداد نسبی سینوزیت چرکی را به‌وجود می‌آورند، مواد شیمیایی، آلودگی هوا و آلرژن‌ها که به‌طور قطع سیگار در راس آن‌ها قرار دارد می‌توانند مخاط سینوس و بینی را تحریک کنند و سینوزیت‌های مکرر را به‌وجود بیاورند. سیگار به‌طور مستقیم و غیرمستقیم سینوزیت‌های چرکی مکرر را در افراد ایجاد می‌کند به‌خصوص در فصل زمستان که این بیماری در افراد سیگاری بیشتر دیده می‌شود. علائم سینوزیت در افراد سیگاری با هر بار درمان آنتی‌بیوتیک بهبود پیدا می‌کند ولی با ادامه سیگار کشیدن قطعا سینوزیت‌شان دوباره عود می‌کند.


بخور دهید

اگر فرد بیمار دچار عیب آناتومی مثل پولیپ بینی باشد اول باید بیماری که موجب انسداد مجرای تنفسی‌اش شده را با مراجعه به پزشک رفع کند چون در بعضی موارد این عیب‌های آناتومیک تنها با عمل جراحی قابل درمان است اما برای درمان سینوزیت حاد در کنار آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین، آمپی‌سیلین، کوآموکسی کلاو و کلترومایسین که حتما باید توسط تجویز پزشک مصرف شود، بیمار می‌تواند از سرم‌های فیزیولوژیک که در داروخانه‌ها در دسترس است یا آب نمک استریل که می‌توان در منزل تهیه کرد برای کاهش تجمع میکروب در حفره‌های سینوس به‌طور مرتب استفاده کند. اگر مجرای بینی را شست‌وشو دهید در نتیجه ترشحات سینوس راحت‌تر تخلیه می‌شوند و احساس سبکی بیشتری خواهید کرد. استفاده از حوله و کمپرس گرم روی ناحیه سینوس پیشانی هم به تخلیه بهتر سینوس‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، مصرف زیاد مایعات هم در طول درمان سینوزیت چرکی توصیه می‌شود.

---

ویروس ناشناخته آمده؟!

هر سال همین موقع‌ها، پاییز که می‌شود در میان مردم یک تنش خاص ایجاد می‌شود و نگرانی را در چشم‌هایشان می‌توان دید. همه در مورد یک ویروس جدید و ناشناخته حرف می‌زنند که گویا خیلی کارها می‌کند. تا کسی می‌گوید حالم خوب نیست دیگران اصرار می‌کنند که حتما به پزشک مراجعه کند تا بداند ویروس جدید او را هم آلوده کرده یا نه. البته این فکرها استرس زیادی هم در جامعه ایجاد می‌کنند.

این موقع سال هم مثل زمان‌های دیگر، ویروس‌ها و باکتری‌های خاص خود را دارد که بیماری‌های مخصوص خود را ایجاد می‌کند ولی این‌که چنین شایعه‌هایی آن هم در حد وسیع بین مردم گسترش می‌یابد، دلیل خاصی دارد.



دکتر فرید یوسفی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه خوزستان در این باره اظهار کرد: این شایعه‌ها هیچ‌کدام دقیق و علمی نیستند و این‌که ویروس‌های جدیدی به وجود آمده باشند اشتباه است و تنها برخی ویروس‌ها تغییراتی در خود ایجاد می‌کنند. ویروس آنفلوآنزا یکی از همین ویروس‌هاست. این ویروس هر ساله در آنتی‌ژن‌های سطحی خود تغییراتی ایجاد می‌کند که اپیدمی‌های مختلفی به وجود می‌آورد. در این فصل سال نیز بیماری‌های مربوط به ویروس‌ها افزایش می‌یابد.



وی افزود: سازمان جهانی بهداشت هر ساله این ویروس را زیر نظر دارد و طبق پیش‌بینی‌هایی که انجام می‌دهند هر سال برای سال بعد یک واکسن تولید می‌کنند. اگر پیش‌بینی‌ها درست باشد که واکسن هم موثر خواهد بود و در غیر این صورت واکسن هم نسبی عمل می‌کند و کارکردش 100 درصد نیست.



یوسفی تصریح کرد: باید توجه داشت که در این فصل سال ویروس‌های زیادی وجود دارد که می‌توانند بیماری ایجاد کنند. این بیماری‌ها نباید با آنفلوآنزا اشتباه گرفته شوند. بسیاری از مردم وقتی دچار سرماخوردگی می‌شوند حس می‌کنند آنفلوآنزاست و درخواست واکسن دارند در حالی که برای ویروس سرماخوردگی هیچ‌گونه واکسنی وجود ندارد و باید بین این دو تفاوت قائل شد.



عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: البته آنفلوآنزا و سرماخوردگی بسیار شبیه هم هستند و ممکن است مردم عادی متوجه تفاوت آنها نشوند که باید با مراجعه به پزشک متوجه نوع بیماری شوند. علایم آنفلوآنزا به صورت ناگهانی نمایان شده و درد شدیدی تمام بدن را فرا می‌گیرد به طوری که تمام عضلات درد می‌کند. آبریزش بینی، گلودرد و علایم گوارشی نیز دیده می‌شود در حالی که سرماخوردگی علایم خفیف‌تری دارد.



این متخصص بیماری‌های عفونی خاطرنشان کرد: واکسن آنفلوآنزا برای همه افراد ضروری نیست ولی افراد مسن؛ خانم‌های باردار، بیماران مزمن ریوی، کلیوی، کبدی و سیستم عصبی باید این واکسن را استفاده کنند. اولویت واکسن با این افراد است ولی برای افراد دیگر هم منعی وجود ندارد که استفاده کنند اما ضروری هم نیست.



وی افزود: بهترین راه این است که در این فصل‌ها از بیماری‌ها پیشگیری کرد که با رعایت موازین بهداشتی به راحتی می‌توان تندرست ماند. به این منظور، ارتباط با افراد بیمار باید کم باشد و فاصله‌ها حتما رعایت شود. شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون کار بسیار آسانی است که ویروس‌ها را کامل از روی دست برمی‌دارد. هنگام عطسه و سرفه نیز حتما باید از دستمال‌های یک بار مصرف استفاده شود و نباید با دست جلوی دهان را گرفت که بیشتر موجب انتشار ویروس می‌شود.



یوسفی درباره درمان سرماخوردگی‌های فصلی نیز گفت: هنوز این موضوع در بین مردم نهادینه نشده که آنتی‌بیوتیک‌ها نمی‌توانند برای بیماری‌های ویروسی مفید باشند و بسیاری از افراد اصرار دارند که پزشک برای آنها آنتی بیوتیک تجویز کند و اگر پزشک هم تجویز نکند به صورت خودسرانه از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنند که باید این فرهنگ را اصلاح کرد. داروهایی که برای بیماری‌های ویروسی این‌چنینی تجویز می‌شوند بیشتر علامتی هستند و تنها به بهبود علایم بیماری کمک می‌کنند و در رفع علت آن نقشی ندارند.



وی عنوان کرد: برای درمان بهتر است افراد در منزل استراحت کنند و از افراد دیگر دور باشند که موجب انتقال ویروس نشوند. برخی عقیده دارند باید محیطی که در آن استراحت می‌کنند کاملا بسته باشد که عقیده اشتباهی است و باید تهویه مناسبی در محیط باشد و هوا عوض شود. بهتر است تنها یک نفر مراقب بیمار باشد و بقیه اعضای خانواده اطراف بیمار نباشند و آن یک نفر هم همه موارد بهداشتی را رعایت کند و دست‌ها را مرتب بشوید. بهتر است بیمار نیز مایعات زیاد مصرف کند چراکه ممکن است آب بدن بیمار در این دوران کم شود.



این متخصص بیماری‌های عفونی افزود: بیماری‌های ویروسی هم مانند بیماری‌های دیگر درمان می‌شوند و دلیلی برای استرس درمان آنها وجود ندارد اما برخی افراد با شنیدن نام این بیماری‌ها و بزرگ کردن آنها دیگران را هم نگران می‌کنند.