با فرآیند خشمگین شدن آشنا شوید/ 10 دقیقه اعلام تنفس!

[صدفی]

با فرآیند خشمگین شدن آشنا شوید/ 10 دقیقه اعلام تنفس!

آنچه کنترل خشم را سخت می‌کند چیزی است که کنترل ترس و دیگر هیجانات ما را نیز سخت می‌کند. در واقع رهایی از هیجانات در حالتی که بسیار درگیر آن هستیم، کاری غیرممکن است.

برای همه لازم است که گاهی خشمشان را کنترل کنند. کنترل خشم، آن هم زمانی که بسیار عصبانی هستیم، کاری فوق العاده سخت است. آنچه کنترل خشم را سخت می‌کند چیزی است که کنترل ترس و دیگر هیجانات ما را نیز سخت می‌‎کند. در واقع رهایی از هیجانات در حالتی که بسیار درگیر آن هستیم، کاری غیرممکن است.

هیجانات
هیجانات در چالش‌ها فعال می‌شوند، به نوع تعامل ما با محیط، رنگ و معنا می‌بخشند و ما را برای واکنش دادن آماده می‌کنند.

هر هیجان مکانیزم خاص خود را دارد، اما از یک فرایند یکسان تبعیت می‌کند.

نشانه

برانگیختی

پاسخ

فروکش شدن


نشانه
ما به‌وسیله نشانه‌هایی هیجانی می‌شویم. وقتی جواب رد می‌شنویم، جواب رد نشانه از ناکامی است و می‌تواند مانند دکمه تلویزیون خشم را روشن کند. نشانه‌های هیجانی، رمزهایی هستند تا هیجانات ما را بدون آن‌که زیاد در مورد چرایی آن‌ها فکر کنیم، فعال کنند. سیستم مغزی این نشانه‌ها را رمزگشایی می‌کند و بسیار سریع پاسخ می‌دهد.

برای مثال وقتی در صحرایی وجود دارید، هوا به سوی تاریکی می‌رود و از صداهایی می‌شنوید، آستانه شنوایی شما کاهش می‌یابد و نسبت به کوچکترین صدایی حساس می‌شوید، گویا آماده‌اید که با اتفاقی بد روبه‌رو شوید. در این زمان شما آمادگی خاصی برای فرار کردن دارید.

صحرا، تاریکی و صدا نشانه‌هایی برای فعال شدن ترس هستند، شما پیش از آن‌که به صورت مستقیم با خطری روبه‌رو شوید، سیستم عصبی، نشانه‌هایی برای ترس و اضطراب کشف می‌کند. در واقع یک نوع هشیاری و تفکر ضمنی با هیجانات همراه است تا شما را در برابر محیط محافظت کند.

آنچه باعث عصبانیت ما از دیگران می‌شود، نشانه‌های ضمنی است که آن‌ها با خود به همراه دارند. یا این نشانه‌ها به خودی خود باعث عصبانیت هستند، نشانه‌هایی که به‌طور مستقیم با سیستم پرخاشگری در ارتباط هستند، یا نشانه‌هایی هستند که نشانه‌های فردی ما برای پرخاشگری در ارتباطند و تحت تاثیر یادگیریند، برای مثال نسبت به کسانی که کار خاصی می‌کنند احساس عصبانیت می‌کنید.

برانگیختگی
وقتی نشانه‌ای رمزگشایی می‌شود، سیستم‌های هیجانی ما که سیستم‌های عصبی- شیمیایی هستند، فعال می‌شوند. غدد شروع به ترشح می‌کنند و بر سیستم عصبی ما تاثیر می‌گذارند. سلول‌های عصبی فعال می‌شوند و ما را برای واکنش آماده می‌کنند. آنچه در این میان باید در نظر گرفت آنست که فرایند هر هیجانی در یک منحنی نرمال صورت می‌پذیرد، یعنی نشانه‌ها هیجانات ما را فعال می‌کنند و هیجانات رفته رفته تا اوج می‌رود و سپس کاهش پیدا می‌کند.

پاسخ
هدف هیجانات آماده کردن ما برای رویارویی با پدیده‌ها است. وقتی هیجانی می‌شویم، پاسخ‌های یکسان و در عین حال متفاوتی می‌دهیم. پاسخ‌های یکسان ما مرتبط با ابتدایی‌ترین سیسیتم‌های هیجانی ما هستند و تقریباً در همه یکسانند. اما بسیاری از واکنش‌های ما نتیجه یادگیریند و با هم بسیار فرق می‌کنند. یکی یادگرفته است پرخاشگری خود را به صورت فیزیکی پاسخ دهد و دیگری یادگرفته است که باید فعلاً از محیط دور شود. پس واکنش‌ها ما به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

فروکش شدن
همانطور که گفتیم، هیجانات از یک منحنی نرمال تبعیت می‌کند. یعنی هیجانات به صورت مقطعی نیستند بلکه فرایندیند. وقتی ما با موقیت چالش رویارویی کردیم، هیجانات کم کم فروکش می‌کنند چون، ارگانیسم به نتیجه رسیده است.

اما اگر ما نتوانیم از پس موقعیت بر بیاییم چه؟

در این زمان سیستم عصبی بیشتر از توانایی خود فعالیت می‌کند و موجب تخریب سیستم دفاعی بدن می‌شد و اثرات سویی بر سلامتی افراد دارد. سیستم عصبی بنا به ویژگی‌های فلسفی خود تحمل خاصی دارد و در صورت افزایش فشار دچار مشکل می‌شود. وقتی سیستم سمپاتیک ( سیستم رویارویی با مشکلات) به‌صورت مداوم فعالیت کند، با ترشحات خود باعث صدمه زدن به سیستم‌های بنیادین عصبی می‌شود. برای مثال کسانی که به‌طور مداوم ترس و اضطراب را تحمل می‌کنند، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و در قسمت هیپوکامپ دچار نقص‌هایی می‌شوند.

از اطلاعات بالا می‌توان چند نکته برای مدیریت خشم استخراج کرد:

1- خشم به‌وسیله نشانه‌هایی فعال می‌شوند، پس برای کنترل باید نشانه‌هایی که شما را خشمگین می‌کنند بشناسید.

2- خشم یک فرایند زمان بر است، پس برای کنترل، احتیاج به آن است که فرایند طی شود.

3- در هنگام برانگیختگی به اولین واکنش تکیه نکنید، اولین واکنش‌ها با سیستم‌های اولیه مغز در ارتباط هستند، زمانی که شفافیت سیستم‌های عالی مفز مانند تفکر و استدلال تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

4- هیجاناتتان را کنترل نکنید بلکه فکر و واکنشتان را کنترل کنید، وقتی هیجانی برانگیخته می‌شود، مجموعه‌ای از سیستم‌ها فعال می‌شوند برای همین هم است که وقتی عصبانی می‌شویم داد می‌زنیم، می‌شکنیم، فحش می‌دهیم و می‌زنیم و هیچ کسی جلودار ما نیست. وقتی همه چیز خراب شد می‌بینم خیلی کارها را نمی‌خواستیم انجام بدهیم. در واقع هیجان مجموعه خاصی از رفتارها را فعال می‌کند که گاهی غیر قابل کنترل هستند. برای همین یا بایستی نگذارید هیجانی شوید یا اگر شدید، هیجان را سرکوب نکنید بلکه با روش‌هایی بگذارید فرایند هیجان در شما طی شود.

5- قسمت نشانه‌ها و قسمت پاسخ قسمت‌های از یک هیجان هستند که با یادگیری بسیار در ارتباطند، پس سعی کنید خود و هیجاناتتان را بشناسید و واکنش‌های متفاوتی را یاد بگیرید.