حرف‌های شنیدنی پيشكسوت بازار تهران

[کامیار کاظمی]

حرف‌های شنیدنی مجتبي قائم‌مقامي، پيشكسوتی با ۶۵ سال حضور در دل بازار تهران

حیف که توليدکننده ما شده مصرف‌کننده

سیدمجتبی قائم‌مقامی را همه آنانی که در بازار تهران هستند می‌شناسند. او معتمد بازار و قائم‌مقام جامعه انجمن‌های اسلامی اصناف و بازار است. از پادویی شروع کرده و در حال حاضر با ۸۶ سال و ۶۵ سال حضور مداوم در بازار به تنهايي مي‌تواند لقب قديمي‌ترين بازاري پايتخت را از آن خود كند. در اين گفت‌وگو از پيرمرد سپيدموي خوش‌مشرب، از نقش بازار در حمايت از توليد ملي پرسيديم.

جناب قائم‌مقامی چه شد كه شما از خانواده‌اي فرهنگي؛ به بازار علاقه‌مند شديد؟
بله، ما خانواده‌اي غيربازاري بوديم. پدرم فرهنگی بود و اهل مطالعه؛ برای همین هم دوست داشت که ما هم درس بخوانیم. آن زمان دیپلم و این حرف‌ها نبود و در مدارس به جای زبان انگلیسی زبان فرانسه تدریس می‌شد. مدرک سیکل اول را که گرفتم، گفتم می‌خواهم وارد دنیای بازار بشوم. پدرم اولش راضی نبود اما بالاخره راضی‌اش کردم. کارم را از پادویی و آب و جارو کردن مغازه‌های مردم شروع کردم. از این مغازه بار می‌بردم برای آن مغازه. ۱۰ سال طول کشید تا توانستم توی بازار سری در بیاورم. بعضی وقت‌ها که به گذشته فکر می‌کنم پیش خودم می‌گویم: اگر‌‌ همان پادویی‌ها نبود هیچ وقت موفق نمی‌شدم البته نمی‌دانم انسان موفقی هستم یا نه؟!

در آستانه دهه‌اي هستيم كه دهه توليد ملي نام‌گذاري شده است؛ اوضاع توليد چطور است؟ آيا چرخ تولید می‌چرخد؟
اگر بخواهم صادقانه پاسخ بدهم باید بگویم که آن‌گونه كه بايد بچرخد، نيست. ما در چرخه تولید داخلی با دو مشکل عمده روبه‌رو هستیم. نخست ورود کالاهای مصرفی خارجی به بازار باعث شده است که تولیدات داخلی با کاهش روبه‌رو شود. مسئله دوم سیل ورودی کالاهای قاچاق به داخل کشور است که باید سیاستمداران دولتی برای آن چاره‌اندیشی کنند.

راهکار چیست؟ آیا مبارزه با واردات و قاچاق کالا می‌تواند تولید را در کشور بالا ببرد؟
ببینید! ما نمی‌توانیم مرز‌ها را ببندیم بین خودمان با کشورهای دیگر دیوار بکشیم و بگوییم هیچکس حق ندارد که به کشور ما جنس وارد کند اما می‌توانیم با حمایت از عرصه تولید نیاز کشور را به خودکفایی برسانیم. کنترل مرزهای کشور و مبارزه با ورود بی‌رویه کالای قاچاق می‌تواند فضای مناسبی را برای عرضه کالاهی ایرانی فراهم کند.

نقش بازار و واحدهاي
من زماني در اين بازار شروع به كار كردم كه مردم صبح تا صبح با مشك، راسته خود را آب‌پاشي مي‌كردند و غروب‌ها چراغ‌هاي نفتي سر گذرها را روشن مي‌كردند. کسبه قانع بودند. همینقدر که می‌توانستند خرج زندگی خود را در بیاورند و کمی هم پس‌انداز کنند کفایت می‌کرد

صنفي در رونق توليد ملي را چگونه مي‌بينيد؟
توليد ملي و رونق آن مستلزم وجود رقابت است. رونق گرفتن اصناف هم‌معنا با رونق گرفتن توليد در كشور است. البته اين رونق در ميان خود اصناف نيز نيازمند وجود رقابت و برداشتن انحصارها و امتيازاتي است كه برخي براي خود قائلند. براي نمونه بايد قانون «حدود اصناف» كه براي واحدهاي صنفي حريم ايجاد مي‌كند را از اتحاديه حذف كرد تا هيچ واحد صنفي براي خود حاشيه امني را متصور نشود؛ اگر دو مغازه هم‌صنف در كنار هم فعاليت كنند رقابت ميان آن دو كيفيت كارشان را ارتقا‌ مي‌دهد و اين به معناي رونق گرفتن اقتصاد داخلي است كه در نهايت سودش به جيب بخش توليد هم خواهد رفت. البته در اين راه مشكلاتي چون ماليات‌هاي بدون ضابطه، عوارض‌هاي بالا و برخي مباحث بيمه‌اي باعث شده تا برخي از همكاران ما ترجيح بدهند مغازه‌هاي خود را اجاره بدهند تا اينكه بخواهند به چرخه دادوستد كمك كنند.

شما بيش از ۶ دهه است كه در بازار فعاليت مي‌كنيد؛ چه تفاوتي را در دوران بعد از انقلاب در بحث توليد داخلي مشاهده كرده‌ايد؟
با وجود تمام فشارها و مشكلاتي كه وجود داشته بخش توليد سربلند بوده است؛ پيش از انقلاب كشور سالانه ۹ ميليون تن گندم وارد مي‌كرد اما حالا به خودكفايي رسيده‌ايم كه اين نشان‌دهنده پيشرفت در توليدات كشاورزي بوده و در ساير بخش‌ها مانند صنعت نيز وضع به همين سياق بوده است. هرچند موضوع تحريم‌ها به توليدكننده فشار وارد مي‌كند، اما معتقدم با راهكارهاي مناسب مي‌توان اين تهديد را به فرصت تبديل كرد؛ براي نمونه وقتي به دليل تحريم نفت ۲۵ دلار افزايش قيمت پيدا مي‌كند روزانه ۵۰ ميليون دلار به درآمدهاي ارزي كشور اضافه مي‌شود كه بايد بخشي از آن براي خريد كالاهاي اساسي توليد داخل در اختيار مصرف‌كننده قرار بگيرد تا هم به خانواده‌ها كمك شود و هم توليد داخلي جان بيشتري بگيرد.

نقش مصرف‌كننده براي حمايت از توليد داخلي را چگونه مي‌بينيد؟
متاسفانه بخشي از توليدكنندگان ما تبديل به مصرف‌كننده شده‌اند؛ در گذشته مرغ و تخم‌مرغ در روستا توليد مي‌شد و به شهر مي‌آمد، اما امروزه تغيير سبك زندگي باعث شده تا اين روند برعكس شود و فرد روستايي كه روزي خودش توليدكننده بوده چشم‌انتظار تخم‌مرغي باشد كه از خارج روستا قرار است بيايد. مردم بايد به توليد و توليدكننده بودن به چشم ارزش نگاه كنند و مصرفي بودن را هم براي خودشان و هم براي جامعه مضر بدانند.

تفاوت بازار ديروز و امروز را چگونه مي‌بينيد؟
من زماني در اين بازار شروع به كار كردم كه مردم صبح تا صبح با مشك، راسته خود را آب‌پاشي مي‌كردند و غروب‌ها چراغ‌هاي نفتي سر گذرها را روشن مي‌كردند، آنها براي اين بازار حرمت قائل بودند، کسبه قانع بودند. همینقدر که می‌توانستند خرج زندگی خود را در بیاورند و کمی از درآمد خود را پس‌انداز کنند برای‌شان کفایت می‌کرد، اما حالا زمانه فرق کرده است. همه چیز دگرگون شده است؛ حتی طرز تفکر بازاری‌ها هم با زمان ما متفاوت است. دیگر کسی قانع نیست همه در حال چرتکه انداختن و حساب و کتاب هستند برای همین احساسم اين است كه بازار دیگر مثل گذشته نیست. به همين دليل بايد كساني را كه در اتحاديه‌ها و اصناف در راس قرار مي‌گيرند، از ميان آدم‌هاي شايسته انتخاب كرد تا دلسوز باشند و بازار دست آدم‌هاي نااهل نيافتد، در اين صورت است كه بازار مي‌تواند نقش هميشگي خود در حمايت از توليد و حقوق مصرف‌كننده را به درستي ايفا كند.

منبع: ایمیل ارسالی