كارگاه اموزشي فيلمنامه نويسي

[اقاي ايـــده]

ديده ها و ايده ها
هر حرفه اي بار يخودش ابزاري دارد كه با توجه به مورد استفاده آن در مناسبت با آن حرفه، كاربرد پيدا ميكند. در واقع هيچ حرفه اي جز با بهره گيري از ابزار اصلي و مواد خام
مورد نياز، امكان بروز نخواهد داشت. مهم اين است كه بدانيم ((تفكر)) از اسباب اوليه تمامي حرفه هاست. ميزان و كاركرد آن البته در تناسب با نوع حرفه، كم و زياد متفاوت است.
تفكر در حرفه هاي وابسته به مسايل فرهنگي يك اصل اوليه و اساسي است.
فيلمنامه نويسي از جمله حرفه هاي شناخته شده در خوزه ي مسايل فرهنگي است كه اصل پيدايش آن به كوشش دير سال انسان در زمينه انديشه ورزي و كمال جويي ارتباط پيدا
ميكند. سرعت انتقال و شفافيت ادراكي انديشه را اگر هدف اصلي ابداع و تجربه ي روش هاي بياني نوين بدارنيم، سينما و به تبع فيلمنامه نوسي از كارآمد ترين شيوه هاي بياني در
زمينه گسترش آگاهي و انديشه ورزي در جهان متمدن است. حالا پذيرش فيلمنامه نويسي به عنوان يك حرفه كارآمد و حساس فرهنگي،فكر ميكنيد ابزار اصلي و اساسي آن به عنوان
يك حرفه ي فرهنگي ،چيست؟ تفكر، تغقل يا تخيل؟
به زبان ساده و خلاصه، اگر قرار باشد به يك تقسيم بندي درست برسيم،((تخيل)) در حرفه ي فيلمنامه نويسي در مقام اول قرار ميگيرد. مثل هر كار هنري ديگر كه اتكاي بي چون و
چرايي به عنصر تخيل دارد، فيلمنامه نويسي نيز از اين قاعده مستثني نيست. مبحث ((تخيل دريچه ي ورود)) ، كه در بخش هاي بعدي مي ايد، جستاري مفهومي در اشكال كاربردي
نيروي تخيل در پديد ه هاي هنري و فيلمنامه نويسي است. پس در اينجا به اشاره اي كوتاه در مورد لزوم و ضرورت نيروي تخيل در كار فيلمنامه نويسي بسنده ميكنيم با اين توضيح

روشن كه:
اگر به وجود نيروي تخيلي قوي در خود يقين داريد، فراگيري اصول اوليه و الف تا ي فيلمنامه نويسي را آغاز كنيد. دستيابي به مهارتهاي حرفه اي اين فن فرهنگي تنها از طريق
تلاش،تمرين و آزمون و خطا امكان پذير خواهد بود. براي رسيدن به مرتبت يك فيلمنامه نويس خوب و كار آمد، چاره اي جز سپري كردن يك دوره ي عملي كار فيلمنامه نويسي
نخواهيد داشت. طول اين دوره ي آموزش عملي در مناسبت با ميزان استعداد ، آگاهي ، دانش و نيروي تخيل هر فرد، متفاوت خواهد بود. بنا براين توقع نداشته باشيد كه اولين و
دومين و سومين تجربه ي عملي شما، فارغ از هر گونه كاستي و نقص_ يعني آنطور كه خود شما از فيلمنامه تان در ذهن داريد، با آن چيزي كه روي كاغذ آورده ايد تفاوت دارد. هر
يك از ما وقتي داستاني را در ذهن داريم، تثاويري آشنا و هماهنگ با آن تجسم ميكنيم كه به دليل مرور مكرر ذهني، كاملا منطقي، جذاب و بي نقص به نظر مي رسد، در خالي كه
انتقال و بازتاب اين تثاوير ذهني بر روي كاغذ، همان چيزي نيست كه ما بر پرده ي ذهن خويش آفريده ايم. تفاوت يك نويسنده و فيلمنامه نويس با يك آدم معمولي در اين است كه
نويسنده، قدرت انعكاس و انتقال ذهنيات در قالب كلام مكتوب را دارد. يعني همان قابليتي كه افراد عادي از آن بي بهره اند. هر يك از ما ممكن است به اتكاي تخيلي نيرومند، داستان
پرداز خوب و كار آمدي باشيم ان گونه كه شنوندگان را مجذوب و مشتاق داستان و قدرت تخيل خويش سازيم، اما همين كه قرار مي شود آن داستان جذاب را در قالب كلمات يك كتاب
بريزيم، احساس ناتواني ميكنيم و در انتقال آن به مخاطب، در ميمانيم. همين مساله در مورد فيلمنامه نويسي هم صادق است. بسياري از ما گمان مي كنيم كه داستان زندگي و
سرگذشتمان نه تنها قابليت تبديل شدن به فيلمنامه را دارد، بلكه بر مبناي آن مي توان يكي از جذاب ترين فيلمهاي تاريخ سينما را ساخت!!!

---

اين تصور ساده انگارانه و خام زماني اوج پيدا ميكند كه هر يك از ما تحت تاثير يك فيلم جذاب سينمايي و يا پس از تماشاي يك مجموعه ي تلويزيوني پر طرفدار، موفق به كشف نقاط
كم رنگي از همساني و شباهت با يكي از قهرمانان اصلي آن فيلم يا مجموعه مي شويم. اين شباهت هر قدر هم دور و كم رنگ باشد، تحت تاثير معجزه ي ((همذات پنداري)) كه يكي
از مهم ترين انگيزه هاي جذب مخاطب براي هر هنر نمايشي است. و با در هم شكستن مرزهاي تخيل و رويا و واقعيت، انگيزه اي براي اين تصميم مي شود. بنا براين تعجب آور
نيست كه غالبا تماشاگران يك فيلم سنمايي يا مجموعه ي تلويزيوني ، حداقل براي يك بار هم كه شده به فكر نوشتن فيلمنامه مي افتند. ابزار كار هم در صورت ظاهر، كم خرج ترين و
دم دست ترين است. يك قلم و چند برگ كاغذ سفيد و((سرگذشت من!))... تنها مي ماند راه و روش كار كه آن هم با رجوع به متن يكي دو تا فيلمنامه چاپ شده ، به سادگي قابل دسترسي
است. در واقع پر بي راه هم نيست. با چند بار مرور و الگوبرداري از روي متن يك فيلمنامه، روش كار را به سادگي ميشود فرا گرفت. البته اين وجه بيروني و ساده ي قضيه است.
فرا گيري فن فيلمنامه نويسي، شايد ساده تر از آموختن راه حل هاي يك معادله دو مجهولي و يك مسئله متوسط رياضي باشد. اما اگر باور داريد كه با فراگيري صنايع كلامي و
آموختن سطحي علم بديع و عروض و قافيه، شاعر شدن كار بسيار ساده اي خواهد بود،پس با فراگيري ((الف تا ي))اوليه ي فيلمنامه نويسي هم مي شود يك فيلمنامه نويس شد!
صورت مسئله البته بسيار پيچيده تر از اين حرف هاست و هنگامي كه جدي گرفته شود، متوجه خواهيم شد كه با ورود به معناي دروني هر فصل فيلمنامه نويسي، شاخ و برگ هاي
تو در تو و پيچيده اي وجود دارد كه با ناديده گرفتن كار كرد و اصل وجودي هر يك از اين انشعابات فرعي، سوراخي در بدنه ي كلي يك فيلمنامه پديد حواهدآمد.
با اين همه ،از آن جا كه ما نيز معتقديم براي ورود به حيط و آموزش هر حرفه اي، شناخت الف تا ي اوليه آن، گام نخصت و در عين حال با اهميتي است، در فصل هاي بعدي ، ساده
ترين روش فيلمنامه نويسي و در واقع مرحله ي الفبايي (الف تا ي) آن را با زباني بسيار ساده و قابل درك براي مشتاقان مبتدي اين فن، شرح خواهيم داد. با اين تاكيد كه كاركرد اين
فراگيري، همان نقشي را به عهده خواهد داشت كه آموختن الفبا در آغاز سواد آموزي دارد.