فرهنگ و تمدن ایران روی قلم‌های یوروپن

[کامیار کاظمی]

كمال گلستاني به همراه دخترش، مونا گلستاني در عرصه توليد قلم‌هاي يورو‌پن با طرح‌ فرهنگ و تمدن ايراني فعاليت مي‌كنند.

او براي نخستين بار سفارش ساخت خودكار یوروپن را با حکاکی نقشه و نام «خليج فارس» روي آن، به يك شركت خارجي داد.

نقشه حك شده روي قلم متعلق به وضعيت كنوني خليج فارس و نقشه روي جعبه اين خودكار متعلق به ۶۰۰ سال پيش يعني قديمي‌ترين نقشه موجود در دنيا درباره خليج فارس است. گلستانی اين قلم را چنين توصيف مي‌كند: قسمت بالاي آن به رنگ ارغواني است و نقشه و نام خليج فارس روي آن حك شده، جعبه اين قلم نيز در ابعاد ۲۰ در ۲۰ با نقشه رنگي خليج فارس متعلق به ۶۰۰ سال پيش زينت شده است. گلستاني از اهداي نمونه‌اي از اين قلم به سازمان ملل مي‌گويد كه با اين اقدام نام «خليج فارس» در اين سازمان جهاني زنده خواهد ماند. اين تاجر ايراني كه پيش از اين منشور كوروش را نيز با تمام جزئيات روي قلم پياده كرده و نمونه نفيس آن را كه با الماس زينت شده به موزه بريتانيا و موزه ملي ايران اهدا كرده بود، قلم «خيام» را نيز طراحي كرده است كه اين قلم به صورت استوانه نيست و با الهام از مقبره خيام، داراي ابعاد متفاوتي با قلم‌هاي ديگر است. به گفته گلستاني قلم «خيام» به ۵ زبان فارسي، انگليسي، آلماني، فرانسوي و عربي است. روي قلم «خيام» اين بيت از رباعياتش حك شده است: «اين قافله عمر عجب مي‌گذرد». وی قلم «حافظ» را نیز قرار است توليد كند. گلستانی كه به دنبال طراحي متفاوت اين قلم‌هاي خاص است براي دستيابي به ايده‌هاي جديد نسل جوان، طراحي قلم حافظ را كه از جنس «طلا» است به دخترش مونا گلستاني واگذار كرده است.

آقای گلستانی، اصلا چه شد که ایده طراحی نماها و آثار ایرانی روی قلم‌های یوروپن به ذهن‌تان خطور کرد؟
من بعد از انقلاب در شرکتی کار مي‌کردم که نمایندگی چند تا از برندهای معروف قلم را داشت. من هم چون کار ترخیص اجناس را مي‌کردم اسناد به دستم مي‌رسید. این باعث مي‌شد اسناد را مطالعه کنم. یادم مي‌آید در آنالیز کارخانه مشخص شده بود که یک نوع قلم پمپش در ایتالیا ساخته شده، نوک خودکار در سوئیس ساخته شده و جوهرش در فرانسه.
یا مثلا ذات ماشینی مثل پیکان، انگلیسی است‌، موتورش در ایران تولید مي‌شود و کیلومترش فرانسوی است. من به این فکر افتادم که اگر تاجر قلم شدم همین کار را بکنم. وقتی با برادرانم شروع به کار کردیم، نقشه‌ای که داشتیم این بود که هر چیزی را از یک گوشه دنیا جمع‌‌آوری کنیم. نتیجه آن هم این شد که الان توانستیم قلم را به فرهنگ و تمدن و جغرافیا گره بزنیم. حتی من چون با ایرلاین‌های عربی سفر مي‌رفتم، وقتی نقشه را مي‌دیدم، هیچ وقت پرشین گلف در آن دیده نمي‌شد و من از خود این سوال را مي‌پرسیدم که چطور مي‌توانم با کاری که روی قلم مي‌کنم، آن را به خلیج فارس گره بزنم.
به کار ساخت قلم منشور کوروش هم اشاره مي‌کنید؟
کار ساخت این قلم را وقتی مي‌خواستیم شروع کنیم به دنبال این بودیم که قلم کلکسیونی بسازیم البته با تعداد محدود چون وقتی تعداد قلم محدود باشد، مطمئنا ارزشمند مي‌شود. این قلم گره به تمدن خورد.
بعد از آن قلم فردوسی را شروع کردیم که به فرهنگ‌مان گره خورد. قلم خیام هم ساختارش با همه قلم‌های دیگر فرق مي‌کند. همه قلم‌ها در مجموع استوانه است‌ ولی قلم خیام مارپیچ است و الهام گرفته از مقبره خیام است.
خب شما با خلاقیتی که روی این قلم‌ها پیاده کردید چه امتیازاتی را برای صاحبان وخریداران‌شان در نظر گرفتید؟
هر کس که مالک این قلم‌ها مي‌شود صاحب سند هم مي‌شود و ظرف ۱۵ روز سند مالکیت با شماره سریال هر جای دنیا که باشد به دستش مي‌رسد. سند این قلم‌ها هم یک لوح چوبی است به اندازه یک کاغذ A۴ که با لیزر مطالبی رویش نوشته مي‌شود. البته مشوقان من این نکته را همیشه یاد‌آوری کردند که این کارها باید ادامه یابد. برای همین دخترم را وارد این هنر کردم و الان ایشان در حال تکمیل قلم حافظ هستند.
خانم گلستانی، الان پروسه تکمیل قلم حافظ در چه مرحله‌ای است؟
بیش از یک سال است که روی این قلم کار مي‌کنم. اول مي‌خواستیم مقبره حافظ را از جنس الماس درست کنیم که به علت تورم و گرانی طلا مشکل اقتصادی پیدا کردیم و دیگر طلا و الماس را از این قلم و جاقلمي ‌حذف و به جای طلا یک مروارید سیاه را جایگزین کردیم. در حال حاضر هم تمام ظریف‌کاری‌های مقبره حافظ که هشت تا سر ستون دارد روی قلم به کار مي‌رود. یعنی دقیقا عین خود مقبره را به ابعاد کوچکتر روی قلم قرار دادیم.
روی این قلم هم قرار است اشعار حافظ به زبان‌های دیگر ترجمه شوند؟
من دوست ندارم قلم‌ها شبیه هم باشند و قلم حافظ مثل خیام به چند زبان باشد. مي‌خواهم این قلم کاملا فرق داشته باشد و قرار است فقط به زبان فارسی باشد. دوست دارم قطعه‌ای از شعر یا فال حافظ را هم درون جعبه بگذارم که خریدار یک فال هم داشته باشد. این را هم بگویم که قلم حافظ چون اولین کار من بود تجربه زیادی نداشتم و از پدرم بیشتر ایده گرفتم. الان قلم حافظ در خط تولید است و امسال به بازار عرضه مي‌شود. من خیلی علاقه‌ای به درس نداشتم و مدرک تحصیلی‌ام دیپلم معماری ساختمان است ولی کم‌کم به این کار علاقه‌مند شدم.
برگردیم به قلم منشور کوروش. آقای گلستانی، قلم منشور کوروش حاوی خطوط میخی روی منشور هم هست؟
بله، ما ابتدا نوشته‌هایی که روی منشور کورش هست را اسکن کردیم. حتی برای این که خطوط میخی را روی قلم حک کنیم به کتابخانه ملی رفتیم و طرح گستره خط میخی روی منشور کوروش را گرفتیم و به کارخانه فرستادیم که روی قلم منتقل شود. البته در ابتدا بسیار مشکل بود که بخواهیم عینا این خطوط را روی قلم منتقل کنیم برای همین تمام خطوط میخی را روی اصل منشور با لیزر دوربر کردیم و به کامپیوتر دادیم و از آن طریق روی قلم منتقل کردیم. به طوری که این خطوط آنقدر ظریف است که با میکروسکوپ به طور کامل دیده مي‌شود.
به غیر از قلم‌هایی که تولید شده یا در دست تولید است چه ایده‌های دیگری برای طراحی روی قلم دارید؟
طرح دیگری که داریم این است که بتوانیم از هنرمندان ایرانی به نوعی تقدیر کنیم. البته ما خط تولید این قلم را بسیار محدود خواهیم کرد برای این که این قلمها برای کسانی که به آنها هدیه مي‌دهیم، باید بسیار ویژه و محدود باشند. به همین دلیل هم بود که قلم منشور کوروش را به تعداد ۹۹۹ عدد تولید کردیم و مي‌خواستیم تعداد به هزار تا نرسد‌ ولی چون بسیار از این قلم استقبال شد در حال حاضر تولید مي‌شود ولی نه کاملا با ساختار این ۹۹۹ عدد که سند دارند و ویژه هستند.
خب تکلیف کسانی که متقاضی قلم‌های ویژه خارج از خط تولید شما هستند، چیست؟
تمام این طرح‌هایی که تا الان زدیم وارد بازار شدند و خیلی از آنها هم دیگر وجود ندارند. به طوری که خیلی‌ها دل‌شان مي‌خواهد از این قلم‌های کلکسیونی داشته باشند ولی نمي‌توانند بخرند. این افراد وقتی در سایت درخواست مي‌کنند که مثلا قلم منشور کلکسیونی مي‌خواهند، سایت به خریداران قبلی اعلام مي‌کند که اگر کسی خواست قلمش را بفروشد، مي‌تواند به متقاضیان جدید اعلام کند. یعنی به طور کلی متقاضیان جدید نمي‌توانند اطلاعات خریداران قبلی و نام و نشانی‌شان را از سایت در بیاورند و به طور مستقیم با آنها تماس داشته باشند ولی خریداران مي‌توانند از اعلام نیاز متقاضیان جدید در سایت با خبر شده و با آنها در تماس باشند.
کار تبلیغات‌تان تا الان به چه شکل بوده؟
تبلیغات در حد بضاعت‌مان در نشریات مختلف بوده است. همیشه هم گلایه مي‌شود که چرا این تبلیغات رسانه‌ای نمي‌شود‌ ولی تبلیغ بیش از این پول مي‌خواهد که ما دسترسی به آن نداریم. ما از ۲۰ قلمي‌ که از منشور کوروش ساخته بودیم یکی را به موزه ایران باستان هدیه کردیم. روزی که مي‌خواستیم این قلم را هدیه کنیم مصاحبه‌ای با یکی از جراید داشتیم که از من پرسیده شد این کار چقدر برگردان مالی برایت دارد؟ و من در جواب پاسخ دادم که منتظر برگردان مالی نیستم و این کار را فقط با عشق انجام مي‌دهم. خیلی وقتها شاید حتی در این کار ضرر هم کرده باشیم‌ ولی کلا حمایت مالی نداریم.
به شکل پکیج این قلم‌ها هم اشاره مي‌کنید؟
جعبه قلم‌های منشور کوروش یا فردوسی، چوبی و بسیار زیباست. این جعبه‌ها دو ویژگی دارند: وقتی قلم را خارج مي‌کنیم سینی کف آن را هم مي‌توان خارج کرد. در این حالت مالک یک جعبه چوبی بسیار زیبا دارد که حتی مي‌تواند آن را برای جواهرات هم استفاده کند. روی جعبه همه قلم‌ها، تصویر مناسبات خودشان حک شده است.
در پشت آنها هم با یک شیار خیلی ساده فضایی درست کردیم که اگر از بغل جعبه نگاه کنیم شبیه V است که مي‌توان آن را روی میز گذاشت و هم از شکل ظاهری آن بهره‌مند شد و از شکل V به عنوان جا قلمي ‌استفاده کرد. پس این جعبه دیگر در کمد خاک نمي‌خورد و استفاده‌های زیادی دارد. علاوه بر این روی جعبه قلم منشور کورش تصویر خود منشور را داریم. روی قلم این تصویر شاید کمي ‌محدود باشد. یا روی جعبه قلم فردوسی تصویر مجسمه که از میدان فردوسی عکاسی شده کاملا دیده مي‌شود ولی این تصویر کامل روی قلم نیست.
متوسط قیمت قلم‌ها در چه حدودی است؟
قیمت قلم‌های کلکسیونی بالای ۱۰۰ هزار تومان و قلم‌های غیر کلکسیونی زیر ۱۰۰ هزار تومان است. مثلا قلم خلیج فارس ۵ هزار تومان است که نصف تنه آن استیل و نصف دیگر رنگ آبی نیلگون خلیج فارس است.
و گران ترین قلم؟
گران‌ترین قلم ما هم قلم خیام است که به خاطر ویژگی خاص قلم در حدود ۵۰۰ هزار تومان است. چون دستگاه تراش آن هم با دستگاه‌های دیگر فرق دارد و نیازی به دست و دخالت انسان ندارد به طوری که به آن برنامه مي‌دهیم و خودش کار را انجام مي‌دهد. این دستگاه گران بوده و دستمزد آن ساعتی است. علاوه بر این یک بیتی‌های رباعیات خیام به سه زبان روی این قلم آمده و کتاب کنار آن به ۵ زبان زنده دنیا رباعیات خیام را دارد که همراه با قلم به فروش مي‌رود. در واقع جعبه قلم خیام شبیه جعبه کفش است که در کنار آن کتاب هم وجود دارد.

منبع: ایمیل ارسالی

[sherafati]

قلم کورش

[مهدی گل محمدی]

من با آقای گلستانی کار کردم.
ایشون دفترشون تو بازار 15 خرداد هستش.
اتفاقا کاتالوگ تمام کارشونو دارم.
ولی متاسفانه تا بحال خریدی ازشون نداشتم.(منظورم خودکاره ولی جاسوئیچی زیاد ازشون خریدم)
ولی واقعا شخص باوقار و خوش مشربی هستن.