با عذر تراشی یا بیماری شکست پذیری مقابله کنید

[بشارت الله ظاهر]

برگرفته از کتاب جادوی فکر بزرگ
نويسنده: داكتر ديويد شوارتز
تخلیص بشارت الله ظاهر


اگر می خواهید خود را برای کسب پیروزی آماده کنید، باید موضوع مورد مطالعه ي خود را مردم قرار دهید. برای این کار مردم را به دقت تمام زیر نظر بگیرید تا اصول و قوانین کسب موفقیت را کشف کنید و سپس، در زندگی خود به کار گیرید. حال بهتر است هر چه زودتر دست به کار شوید.
در مردم شناسی خود تعمق کنید! درمیابید که افراد ناموفق از یک بیماری فکری که اندیشه های آنان را سرکوب میکند، رنج میبرند. ما نام (عذرتراشی) را بر این بیماری میگزاریم . همه ي افراد ناموفق نوع پیشرفته ي این بیماری وبیشتر افراد«متوسط» دست کم نوع خفیف آن را دارند.
در ضمن متوجه خواهید شد که عذر تراشی توجیه کنند ي تفاوت بین افراد فعال وآن افرادی دیگری است که به شکلی رقت انگیز به کار کنونی خود چسپیده و دایم در اضطراب از دست دادن آن هستند. همچنین درخواهید یافت که هرچه فرد موفق تر باشد کمتر به عذر بهانه متوصل می شود. آنهایی که در زندگی به جایی نرسیده اند وبرنامه ی برای رسیدن به جایی ندارند، همیشه برای تبرئه خود یک کتاب توجیهات آماده دارند. افرادی که کارهایشان چنگی به دل نمیزند، در توضیح «چرا نداریم، چرا نمیتوانیم، چرا نیستیم وچرا فلان کار را انجام نمیدهیم» حاضر جوابند.
زندگی افراد موفق را مورد برسی قرار دهید تا پی ببرید که تمام بهانه هایی را که یک آدم معمولی می آورد، یک آدم موفق هم میتواند بیاورد، اما نمی آورد. من هرگز نشنیده یا ندیده ام که فرد موفقی اعم از یک مدیر عامل،افسر ارتش، فروشنده، نویسنده،یا رهبر یکی دو بهانۀ موجه را برای اختفا در پشت آن نداشته باشد. روز ولت میتوانست خود را پشت پاهای فلجش پنهان کند، ترومن میتوانست از بهانۀ «نداشتن تحصیلات دانشگاهی» استفاده کند،کندی میتوانست بگوید که برای رئیس جمهور شدن هنوز جوان وبی تجربه است.
دلیل تراشی نیز، مانند همۀ بیماریهای دیگر، اگر به درستی درمان نشود، وخیمتر میشود. قربانی این بیماری، چنین روند ذهنی ای را طی میکند.
آنقدر که باید کارم را خوب انجام نمی دهم از چه بهانه استفاده کنم که به من کمک کند حفظ ظاهر کنم؟ بگزار ببینم: ضعف بنیه؟ نداشتن تحصیلات؟ پیری؟ جوانی؟ بداقبالی؟ همسر؟ بدشانسی های شخصی؟ یا تربیت خانوادگی؟ هنگامی که قربانی شکست پزیری بهانۀ «مناسبی» یافت، به آن متوسل میشود. سپس با تکیه به آن،عدم موفقیتش را برای دیگران وخودش توجیه میکند.
هر زمانیکه قربانی به بهانه ای متوسل میشود،آن بهانه در ضمیر ناخود آگاه او نقش عمیقتری می بندد. اندیشه های ما، چه مثبت چه منفی، با مداومت در تکرار، تغذیه تقویت میشوند. قربانی بیماری عذر تراشی در آغاز میداند که بهانۀ او کما بیش یک دروغ است، اما هر چه بیشتر آنرا تکرار میکند، این امر بر خود او نیز مشتبه میگردد و بهانه حکم دلیل را میابد که به موجب آن نتوانسته است آن طور که باید موفق باشد.
بنابر این، مرحلۀ نخست در برنامه ای که به سوی موفقیت دارید،آن است که خود را در برابر عذر تراشی یا بیماری شکست ناپزیری واکسین کنید.
بیماری شکست پزیری به صورت های گوناگون پدیدار میشود، اما مخربترین انواع آن بهانه های فقدان تندرستی، فقدان هوش، فقدان سن مناسب، وفقدان شانس واقبال است . اکنون ببینیم چگونه میتوانیم خود را در برابر این چهار ناراحتی مزمن حفظ کنیم.


انواعی از رایجترین شکلهای عذر تراشی :
الف. «چرا از سلامت کامل برخوردار نیستم.» بهانۀ فقدان تندرستی از حالت مزمن«حالم خوش نیست» تا مورد خاص« چنین و چنان بیماری را دارم» گستردگی دارد.
«ناخوشی» به هزار شکل مختلف به عنوان بهانه ای در توجیه ناتوانی درانجام خواسته ها، ناتوانی در پزیرش مسوولیت های سنگین،ناتوانی در کسب درآمد بیشتر وناتوانی در موفقیت،مورد استفاده قرار میگیرد. میلیون ها ملیون انسان،گرفتار بیماری عذر تراشی هستند. ولی آیا معذورات آنها در بیشتر موارد موجه است؟ برای لحظه ای، تمام دوستان موفق خود را در نظر آورید که می توانستند از بیماری به عنوان بهانه ای استفاده کنند اما این کار را نکرده اند.
دوستان پزشک وجراح من معتقدند که نمونۀ کاملی از یک فرد سالم به هیچ وجه وجود ندارد. همه افراد از لحاظ تندرستی دچار مشکلی هستند. بسیاری از آنها به طور کلی یا تا حدودی خود را تسلیم بهانۀ فقدان تندرستی میکنند اما انسان های کمال گرا هرگزچنین کاری نمیکنند.
اگر کسی به مراتب نگران آن باشد که ،بعید نیست که گرفتاری یک بیماری قلبی جدی قلب وعروق بشوید. وسواس داشتن ودر پی یک بیماری بودن اغلب ودر عمل بیماری زاست.


چهار پیشنهاد برای شما که میخواهید با بهانۀ فقدان تندرستی مقابله کنید
بهترین واکسین در برابر این ابتلاء از چهار دارو تشکیل شده است:
1. در بارۀ بیماری خود صحبتی نکنید. هر چه بیشتر در بارۀ یک بیماری حرف بزنید،حتی اگر یک بیماری سرماخوردگی ساده باشد،حالتان بدتر میشود. صحبت کردن در باره ناخوشیهای مانند کود ریختن پای علفهای هرز است. افزون برآن صحبت در بارۀ احوال شخصی،یک عادت ناپسند است،حوصله مردم را سر میبرد و شخص را خود مدار وحراف جلوۀ میدهد طالبان موفقیت تمایل فطری خود را برای حرف زدن در بارۀ «ناخوشی ها» یشان سرکوب میکنند. با شکوه های مداوم ممکن است(اجازه دهید روی کلمۀ ممکن تاکید کنم) بتوان مختصر دلسوزی را به سوی خود جلب نمود، اما هرگز نمیتوان احترام وصمیمیت افراد را ار این طریق به دست آورد.
2. نگران سلامتی خود نباشید. دکتر والتر آلوارز، مشاور افتخاری در کلینیک معروف مایو،چندی پیش نوشت: " من همیشه به آدم های مضطرب التماس میکنم که کمی به خود شان مسلط باشند. برای نمونه، هنگامی که مردی را دیدم که بعد از هشت بار عکس گرفتن از کیسۀ صفرای سالمش،هنوز معتقد بود که کیسۀ صفرایش ناراحتی دارد، از او خواهش کردم آنقدر از کیسۀ صفرایش عکس نگیرد و به صد ها نفر افرادی که مدام به ضربان قلب خود گوش میدادند،التماس میکردم که از گرفتن نوار قلبی دست بردارند."
3. خوشحال باشید که تا همین اندازه سالم وتندرست هستید. در یک ضرب المثل قدیمی که بد نیست گاهی تکرار شود آمده است:« ناراحت بودم چرا کفشهایم کهنه است تا هنگامی که چشمم به آدم بدون پایی افتاد.» به جای شکایت از ناخوشی ها باید بهتر است به خاطر تندرستی خود شادمان باشید اگر فقط به خاطر همین سلامتی نسبی که دارید عمیقا خوشحال باشید،یک واکسین قوی در برابر درد های تازه و امراض جدی به خود تزریق کرده اید.
4. به خود بگوئید «فرسودگی بهتر از شکستگی است» زندگی ارزانی شماست تا از آن لذت ببرید. آن را هدر ندهید. زندگی را در واهمه های خوابیدن در بستر بیماری نگزرانید.
« چرا برای موفق شدن باید باهوش بود.» بهانۀ فقدان هوش یا تلقینات« استعداد چنین کاری را ندارم» چیزی متداولی است. در حقیقت چنان همه گیر است که شاید نود و پنج درصد از افراد دور برما به درجات مختلف گرفتار آن باشند. برخلاف انواع دیگر بهانه، اشخاصی که گرفتار این مشکل خاص هستند، دم برنمی آورند. کمتر کسانی صراحتا قبول میکنند که بهرۀ هوش کافی ندارند. آنها در اعماق وجود خود با این احساس کلنجار میروند.
بیشتر ما آدم ها در ارتباط با مسئله هوش واستعداد دو اشتباه اساسی را مرتکب میشویم :
1- هوش واستعداد خود را دست کم میگیریم.
2- در بارۀ هوش واستعداد دیگران اغراق میکنیم.
به دلیل دو اشتباه، بیشتر مردم تواناییهای خود را چندان جدی نمیگیرند. آنها توان رقابت برسر فرصت های شغلی را از دست میدهند زیرا معتقدند آن کار«کلۀ» میخواهد. غافل از آنکه غریبه از راه میرسد که پروای هوش ندارد وکار را می رباید.
مسئله تعیین کننده، میزان هوش نیست بلکه نحوۀ استفاده ای است که از هوش خود، هر اندازه که باشد،میکنید. نگرشی که نسبت به هوش خود دارید، بسیار مهمتر از میزان هوش شماست. اجازه دهید این جمله را به دلیل اهمیت آن تکرار کنم.
نگرشی که نسبت به هوش خود دارید، بسیار مهمتر از میزان هوش شماست.
درپاسخ به این پرسش که «آیا کودک شما میتواند دانشمند شود؟» دکتر ادوارد تلر یکی از فزیک دانان برجسته میگوید:«کودک برای دانشمند شدن نیاز به ذهن باز وسریع الانتقالی ندارد، نیاز به حافظه خارق العاده ای هم ندارد. لازم هم نیست درمدرسه،نمره های بسیار بالایی داشته باشد. تنها عامل تعیین کننده در این میان آنست که کودک علاقۀ بسیار زیادی به مسایل علمی داشته باشد.»
علاقه واشتیاق حتی در حیطۀ علم نیز یک عامل تعیین کننده است.!
پایداری ، نودو پنج در صد توانایی را تشکیل میدهد.


سه راه برای از بین بردن بهانه های فقدان هوش
1- هیچوقت خود تان را کم هوش ودیگران را با هوش تصور نکنید. خود تان را دست کم نگیرید. روی امتیازهایتان حساب کنید. استعداد های خود را کشف کنید.به یاد داشته باشید که میزان هوش شما هیچ اهمیتی ندارد،بلکه نوع استفاده از آن هوش مطرح است. بجای نگرانی در بارۀ ضرب هوش خود، فکرتان را به کار بیندازید.
2- روزی چند بار به خود یاد آوری کنید:«نگرشهای من مهمتر از هوش من است.» در منزل ومحل کار،نگرش های مثبت را به کار ببندید.در هر کاری دلایل پیروزی خود را برشمارید ونه دلایل شکست را نگرش « دارم برنده میشوم» را به دست می آورید. هوش خود را در جهت کارهای مثبت وخلاق به کار ببرید. از آن برای کلیدهای موفقیت استفاده کنید، نه برای متقاعد کردن خودتان به شکست.
3- به یاد داشته باشید که توانایی فکر کردن با ارزشتر از توانایی حفظ کردن اطلاعات است. از ذهن خود برای آفرینش وعملی ساختن ایده ها استفاده کنید. راه های بهتر وتازه تری برای انجام دادن کارها بیابید. از خود بپرسید:« آیا دارم از توانایی ذهنی خود برای ساختن تاریخ استفاده میکنم یا تنها برای ثبت کردن تاریخی که دیگران می سازند؟»

پ« بی فایده است....... دیگر پیر شده ام(یا هنوز خیلی جوانم)» بهانۀ سن یا متقاعد شدن به شکست به دلیل نداشتن سن مناسب، به دوصورت مشخص از راه میرسد:«دیگر پیرشده ام» و«هنوز خیلی جوانم».
حتما از صدها نفر که در سنین مختلف هستند. شنیده اید که در توجیه کارآیی نه چندان خوب خود زندگی، میگویند:«برای شروع کردن دیگر پیر شده ام» یا «خیلی جوانم» نمی توانم به دلیل محدودیت های سن خود،کارهای مورد علاقه ام را شروع کنم»
واقعا عجیب وتاسف آور است که کمتر آدمی احساس میکند. همگام با« سن واقعی» خود پیش میرود.این بهانه، هزاران انسان را از فرصتهای حقیقی محروم کرده است. آنان تصور میکنند که سن شان مناسب نیست. از این رو به خود زحمت آزمودن نیز نمیدهند. بهانۀ «دیگر پیرشده ام» رایج ترین نوع بهانه گیریهای مربوط به سن است .


چگونه با بهانه گیریهای مربوط به سن برخورد کنیم


به اختصار،راه حل های عذر تراشی سن، در اینجا!
1. به سن کنونی خود خوشبینانه نظر کنید. به خود بگویید:« هنوز جوان هستم» نه آنکه«دیگر پیر شده ام» در پی افقهای جدید باشید وسر زندگی وشور جوانی را در خود به وجود آورید.
2.حساب کنید که برای سازندگی وفعالیت هنوز چه مقدار فرصت باقی است. به یاد داشته باشید که افراد سی ساله هنوز هشتاد درصد از زندگی فعالشان را پیش رو دارند وپنجاه ساله ها هنوز چهل درصد-با بهترین چهل درصد- عمرشان را برای استفاده از فرصتها در اختیار دارند. زندگی در عمل طولانی تر از آن است که بیشتر مردم تصور میکند!
3. فرصتهای آینده را به انجام کارهایی که واقعا میخواهید انجام بدهید،اختصاص دهید. هنگامیکه دیر است که اجازه دهید ذهنتان منفی بافی کند وفکر کند که دیگر دیر شده است. فکر نکنید:«باید سالهای قبل شروع میکردم» این اندیشه مخرب است. د رعوض فکر کنید:« میخواهم الآن شروع کنم،بهترین سالهای من،پس از این است ،این طرز تفکر مختص انسان های موفق است.
4.«آخر مورد من فرق دارد، بدشانسی رهایم نمیکند.» اخیرا صحبت های یک مهندس امور ترافیک را در بارۀ ایمنی بزرگ راه ها میشنیدم . او خاطر نشان ساخت که هرسال بیش از چهل هزار نفر در تصادفات راننده گی کشته میشوند. نکتۀ اصلی بحث او آن بود که چیزی به نام تصادف به معنی واقعی کلام وجود ندارد. آنچه اصطلاحا تصادف نام گرفته است، درحقیقت نتیجۀ بروز یک اشکال انسانی یا فنی یا آمیزۀ هردو است.
چیزی که این متخصص ترافیک میگفت،همان چیزی بود که دانایان در طی قرن ها گفته اند:«هرچیز علتی دارد» چیزی بی دلیل رخ نمیدهد. حتی میزان دما رطوبت هر روز نیز به هیچ وجه تصادفی نبوده بلکه به شرایط خاصی وابسته است. حال،چگونه باور کنیم که امور انسان ها از این قانون مستثنی است. با وجود این کمتر روزی است که نشنوید آدمی مشکل خود را به «بد» اقبالی وموفقیت دیگری را به«خوش » اقبالی نسبت نداده باشد.


با دو روش بر بهانه های فقدان شانس غلبه کنید
لف: علت ومعلول را بپزیرید . یک بار دیگر نگاه کنید. به آنچه در ظاهر«شانس خوب» افراد نامیده میشود. چیزی به نام شانس خوب پیدا نخواهید کرد، بلکه تنها آمادگی،طرح ریزی وتفکر موفقیت زا است در مقدمۀ خوش اقبالی خواهید یافت نگاه دوبارۀ بیندازید به چیزی که در ظاهر«شانس بد» یک نفر خوانده میشود. اگر دقت کنید علل ویژه ومشخصی را کشف خواهید کرد. انسانهای موفق در برخورد با موانع، به نتایج سازنده ای میرسند وبه یاری آنها از موانع میگزرند. اما افراد متوسط وناموفق،توان این را ندارند که از شکستهای خود درس عبرت بگیرند
ب . خیال بافی نکنید. ماهیچه های ذهن خود را با رویای یک راه بی درد سر، برای به چنگ آوردن پیروزی خسته نکنید. هیچ کس به سادگی واز طریق شانس به موفقیت نمیرسد. موفقیت از طریق رعایت ضوابط وتسلط بر اصولی که آنرا تضمین میکنند،حاصل میشود برای بدست آوردن ترفیع در کار،موفقیت وسایر موهیبت های زندگی،روی شانس حساب نکنید دادن چنین امتیازهایی در ردیف وظایف شانس نیست. در عوض برتقویت قابلیت هایی که موجب موفقیت شما میشود، تمرکز کنید.


امید دیگر هرگز عذر تراشی نکنیم و با گام های استوار به اوج قله های موفقبت برسیم