پرفسور مریم میرزا خانی، یکی از 10 مغز برتر....

[mallarme]

مریم میرزاخانی ریاضیدان جوان ایرانی دانشگاه استنفورد برنده دوازدهمین جایزه ساتر در ریاضی هم شده است.

این ریاضیدان پیش از این در سال 2005 در حالی که 28 سال داشت از سوی مجله پاپیولار ساینس به عنوان یکی از 10 مغز جوان و برتر آینده معرفی شد. جالب این‌جا است که این ریاضیدان در کودکی دلش می‌خواسته نویسنده شود و بیشتر اوقاتش در آن زمان را به خواندن رمان گذرانده است.

اما مریم میرزاخانی نه تنها نویسنده نشد بلکه در حال حاضر یکی از ریاضیدانان جوان و با آینده در این علم است. او در حال حاضر 35 سال دارد و استاد ریاضی در دانشگاه استنفورد است و جایزه‌اش را در یک نشست ریاضی در سن دیگو دریافت کرد.


مریم میرزاخانی 15 اردیبهشت 1356 در تهران به دنیا آمد و تحصیلاتش تا مقطع کارشناسی را در ایران به پایان رساند. این استاد حال حاضر دانشگاه استنفورد در زمان تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران دو بار در قالب تیم المپیاد ریاضی کشور در مسابقات جهانی ریاضی شرکت کرد. او در سال 1374 توانست با کسب 42 امتیاز از 42 امتیاز ممکن مدال طلای این مسابقات را در کانادا دریافت کند.

او در مصاحبه با نشریه کلی مت گفته است: «تا سال آخر دبیرستان هیچ وقت تصور نمی‌کردم وارد این عرصه [ریاضیات] بشوم. » اما تنها سه سال بعد، او در دانشگاه شریف ریاضی می‌خواند.





میرزاخانی می‌گوید: « برادرم مهم‌ترین مشوق من در زمینه علم به طور کلی بود. البته خانواده‌ام هم بسیار حامی من بودند و برایشان مهم نبود که من در چه زمینه‌ای موفق می‌شوم. برای آن‌ها فقط رضایت و موفقیت من اهمیت داشت. »

شاید همین طرز فکر باعث شد میرزاخانی بعد از پایان دوره کارشناسی برای ادامه تحصیل راهی دانشگاه هاروارد شود.

«وقتی وارد این دانشگاه شدم پیش‌زمینه کارهایم بیشتر در زمینه کار‌های محاسباتی پیچیده و مسائل جبری بود. آنجا بود که با فضای هندسه «هذلولی» آشنا و مجذوب آن شدم. » او در زمان تحصیل در این دانشگاه راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کرد که سال‌ها بر سر آن بحث شده بود.

شاید یافتن راه‌حل برای مسائل پیچیده ریاضی از سال‌های قبل در ذهن او مانده باشد. « نخستین مسئله ریاضی که با آن برخورد کردم یافتن راهی برای جمع کردن اعداد از یک تا 100 بدون جمع کردن تک‌تک آن‌ها بود. برادرم این مسئله را در مجله پاپیولار ساینس خوانده بود و زیبایی راه‌حلش مرا جذب کرد. » زیبایی راه‌حل‌های ریاضی دست از سر او برنداشتند و میرزاخانی در سال 19۹9 توانست راه‌حلی برای یافتن حجم انواع فرم‌های هندسی هذلولی بیابد. برای این کار او پیشنهاد کرد ابتدا باید طول حلقه کشیده شده روی سطح هذلولی را محاسبه کنیم و برای آن راهکاری ارائه کرد. همین راه‌حل و مجموع تلاش‌های او باعث شد تا در بین 10 ذهن برتر سال 2005 مجله پاپیولار ساینس قرار بگیرد.


مریم میرزاخانی در سال 2004 با درجه دکترا از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد. بعد از آن او در دانشگاه پرینستون مشغول به تدریس شد و از سال 2008 با عنوان پروفسور در ریاضیات مشغول به تدریس و تحقیق در دانشگاه استنفورد است. زمینه تحقیقاتی او در حال حاضر کار روی تئوری «فضاهای مدولی» (Moduli Spaces) در «سطوح ریمانی» است و برای همین کار‌ها شایسته دریافت جایزه ساتر شده است. یافته‌های او در حال حاضر هیچ کاربرد عملی ندارند اما اگر ثابت شود که جهان از یک سازوکار هذلولی پیروی می‌کند آن وقت روش او بهترین راه‌حل برای یافتن ابعاد و حجم جهان است.



اما جایزه ساتر چیست؟


روث لایتل ساتر یک جایزه در ریاضی است که گاهی به اختصار جایزه ساتر خوانده می‌شود. این جایزه از سال 1991 به صورت دوسالانه از سوی انجمن ریاضی آمریکا به یک ریاضیدان زن اعطا می‌شود.

هدف از اعطای این جایزه به رسمیت شناختن سهم برجسته یک ریاضیدان زن در تحقیقات ریاضیات شش سال قبل از آن جایزه است.

تاکنون ریاضیدانان برجسته‌ای چون کلر وویزین استاد دانشگاه و مدیر موسسه تحقیقات ریاضی ژوسیو در پاریس و اینگرید دوبیشی استاد ریاضیدانشگاه پرینستون و دوک از برندگان این جایزه بوده‌اند. دوبیشی همچنین نخستین زنی است که توانسته ریاست اتحادیه بین‌المللی ریاضیدانان را به دست بیاورد. بیشتر برندگان این جایزه از بین استادان برجسته دانشگاه هستند که سال‌ها سابقه تدریس و تحقیق در ریاضیات را دارند.

مریم میرزاخانی از جمله کم سن و سال‌ترین برندگان این جایزه بین‌المللی به حساب می‌آید. این جایزه به افتخار تلاش‌های روث لایتل ساتر زن آمریکایی در علم اعطا می‌شود.

او در زمینه علمی بیشتر به دلیل تلاش‌هایش در زمینه شناخت ساعت زیستی بدن شناخته می‌شود. ساتر در سال 1932 به دنیا آمد و بعد از گرفتن مدرک کارشناسی در فیزیک و ریاضیات برای سال‌ها از علم دور ماند. دلیل این مسئله نگهداری از فرزندانش بود.

اما بعد از گذشت سال‌های اولیه و با بزرگ شدن فرزندانش، او مجددا به کار تحقیقات علمی بازگشت. نکته مهم در مورد او به نوشته انجمن زنان محقق، این است که او همزمان یک مادر، معلم، همسر و همچنین یک محقق علمی بود. او در سال 1989 در 66 سالگی فوت کرد. یک سال بعد، این جایزه توسط خواهرش پروفسور سیلویا لایتل بیرمن، استاد کالج بارنارد برای گرامیداشت خواهرش روث و به احترام تعهد او به تحقیقات علمی و تشویق زنان به علم‌آموزی، بنیان گذاشته شد. در حقیقت این جایزه هر دو سال به زنانی داده می‌شود که دستاورد‌های مهمی در علم ریاضی داشته باشند.