این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد

[صدفی]

آیا تاکنون اتفاق افتاده که احساس کنید کارتان روی غلطک افتاده و هیچ اشتباهی در کارتان نیست؟
موقعی که همه چیز به خوبی پیش می رود؟ مثلاً در یک مسابقه ی فوتبال، هر ظربه ای که می زنید، گُل
می شود؟ یا در یک جلسه ی تجاری، برای هر مطلبی که پیش می آید جوابی آماده دارید. یا گاهی کاری
قهرمانی یا خارق العاده انجام می أهید که خودتان هم باور نمی کنید. همچنین ممکن است عکس این
مطلب هم برایتان پیش بیاید. یک روز کارهای تان پیش نمی رود و به اصطلاح، بد می آورید. ممکن است
برای تان اتفاق افتاده باشد که کاری را که بارها به خوبی انجام داده اید این بار خراب کنید، هرقدمی که
برمی دارید اشتباه باشد، همه ی درها برویتان بسته باشد و هرکاری که می کنید بدشانسی بیاورید. تفاوت
این دو حالت در چیست؟ شما که همان فرد هستید. همان منابع در اختیار شماست. پس چرا یک روز
بدشانسی می آورید و یک روز از کارتان نتایج درخشان می گیرید؟ چرا بهترین قهرمانان ورزشی گاهی
عالی می درخشند و گاهی مثلاً یک توپ شان هم گُل نمی شود؟!
تفاوت این دو حالت در وضعیت جسمی-عصبی شماست. بعضی وضعیت ها نیرو بخشند. مثلاً
اعتمادبه نفس، عشق، قدرت درونی، شادی، شور و ایمان سبب می شوند که نیروهای شخصی ما به حرکت
درآیند. بعضی وضعیت ها فلج کننده اند. مثلاً گیجی، افسردگی، ترس، نگرانی، غم و یأس، نیرو را از ما
می گیرند. همه ی ما گاهی در وضعیت خوب و گاهی در وضعیت بد هستیم. مثلاً به رستورانی می روید و
پیشخدمت با بی حوصلگی می پرسد: »چی می خواید؟! «. آیا این طرز سخن گفتن همیشگی اوست؟ ممکن
است به علت سختی معیشت این حالت در او دائمی شده باشد. ولی بیشتر احتمال دارد که آن روز
بخصوص کارش بیشتر از روزهای دیگر بوده و یا چند مشتری اعصاب او را تحریک کرده بوده اند، یعنی
اصولاً آدم بدی نیست بلکه روحیه اش خراب است. اگر روحیه او را عوض کنید رفتارش دگرگون خواهد
شد.
شناخت روحیه، کلید درک دگرگونی و رسیدن به بهروزی است. رفتار ما ناشی از روحیات ماست. ما
همیشه سعی می کنیم که از امکانات موجود، حداکثر استفاده را ببریم، اما گاهی روحیه ی ما طوری است
که احساس ناتوانی می کنیم. در زندگی خود من مواردی پیش آمده که تحت شرایط روحی خاصی
چیزهایی گفته یا کارهایی کرده ام که بعداً بشدت پشیمان شده ام. ممکن است این حالت برای شما هم
پیش آمده باشد. خوب است موقعی که کسی با شما برخورد نامناسب می کند، این موضوع را بخاطر
آورید و بجای خشم، احساس بخشایش را در خود ایجاد کنید. هرچه باشد،
1 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
کسی که خانه اش شیشه ای است، به خانه ی کسی دیگر، سنگ پرتاب نمی کند!
یادتان باشد آن پیشخدمت و یا کسان دیگر، شاید غیر از آن باشند که رفتارشان نشان می دهد. پس راه
درست آن است که روحیه و درنتیجه رفتارمان را کنترل کنیم. من به شما می گویم که می توان با یک
حرکت انگشت، روحیه را عوض کرد و خود را در فعال ترین و پرانرژی ترین حالت ممکن قرار داد. حالتی
که شما را به هیجان آورد، از پیروزی خود مطمئن شوید، جسم شما از شدت انرژی، بی تاب گردد و روح
شما از زندگی سرشار شود.
وقتی مجموعه مقالات از بیمه گری تا توانگری را به پایان رسانیم و شما در تمامی قسمتهای این سری
مقالات با ما همراه باشید، در پایان خواهید آموخت که چگونه خود را در حالت قوی و پرانرژی قرار دهید،
و چگونه هرلحظه که بخواهید خود را از حالت ضعف خارج کنید. یادتان باشد کلید نیرومندی، اقدام به
عمل است. قصد من آن
است که شما بتوانید خود را در حالتی قرار دهید که منجر به عمل قاطع، به جا و مسئولانه گردد. در این
مقاله می خواهیم یاد بگیریم که روحیه چیست و چه عملی انجام می دهد، و بیاموزیم که چرا ما قادریم به
سود خود، حالات روحی خود را دگرگون سازیم.
روحیه چیست؟
روحیه، مجموعه ی میلیون ها جریان عصبی است که در درون ما اتفاق می افتد. به عبارت دیگر، جمع کل
تجربیات ما در هر لحظه از زمان است. بیشتر حالات روحی بدون دخالت آگاهانه ی ما، ایجاد می شود. ما
چیزی را مشاهده می کنیم و عکس العمل ما آن است که در حالت روحی معینی قرار می گیریم. ممکن
است این حالت، نیروبخش و مفید و یا برعکس، ضعیف و محدودکننده باشد، اما به هرحال اغلب ما کار
زیادی برای کنترل آن انجام نمی دهیم. یکی از تفاوتهای افراد موفق و ناموفق در همین است. افراد
موفق می توانند خود را در چنان حالت روحی قرار دهند که آن حالت به آنها قدرت و دلگرمی بدهد تا به
اهداف خود دست یابند.
تقریباً هرآنچه را که مردم می خواهند، نوعی حالت روحی است. صورتی از چیزهایی که نیاز دارید تهیه
کنید. آیا در جستجوی عشق هستید؟ عشق یک حالت روحی است. احساسی است که آن را به خود
منتقل می سازیم، یا در درون خود حس می کنیم و عامل محرک آن در محیط اطراف ماست. به دنبال
اعتماد و احترام هستید؟ اینها همه را ما ایجاد می کنیم. ما این حالات روحی را در درون خود بوجود
می آوریم. شاید در جستجوی ثروت باشید. البته منظور شما صرفاً داشتن کاغذهای سبزرنگی که مزین به
تصویر اشخاص برجسته ملی یا مذهبی باشند نیست. بلکه شما در جستجوی چیزهایی هستید که پول،
نماینده آنهاست: عشق، اعتماد، آزادی و یا حالات روحی دیگر که فکر می کنید پول به ایجاد آنها کمک
می کند. پس کلید رسیدن به عشق و شادی و کلید رسیدن به نیروئی که بشر سال ها در جستجوی آن
بوده است، یعنی قدرت اداره ی زندگی، این است که بدانیم چگونه حالات روحی خود را اداره کنیم.
برای اینکه روحیات خود را کنترل کنید و در زندگی به نتایجی که می خواهید برسید، اولین کار این است
2 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
که بدانید چگونه افکار خود را اداره کنید و برای انجام این مقصود باید مختصری از طرز کار مغز اطلاع
داشته باشید. در درجه ی اول باید بدانید چه چیزی موجب ایجاد روحیه می شود. قرن ها بشر مجذوب
راه هایی شده است که موجب تغییر روحیات و درک بهتر زندگی می شوند. برای این منظور، روزه،
عبادت، موسیقی، خواب مصنوعی، سرودهای مذهبی، مواد مخدر، غذا و عشقبازی را آزمایش کرده
است، هریک از این چیزها در جای خود دارای مزایا و محدودیت هایی است. به هرحال ما اکنون در
جستجوی راههایی هستیم که در عین مؤثربودن، ساده، سریع، و دقیق باشند.
چون رفتار ما نتیجه ی حالت روحی ماست، در نتیجه درمواقعی که روحیه ی نیرومند داریم رفتار و نحوه ی
ارتباطات ما متفاوت می شود. سؤال بعدی این است که چه عواملی روحیات ما را بوجود می آورد. هرنوع
روحیه دارای دو جزء اصلی است. جزء اول سیمای درونی و جزء دوم وضعیت جسمانی و نحوه ی
بکارگیری آن است. اینکه هر امری را چگونه به تصویر در می آوریم و
چه چیزهایی را درباره ی وضعیت موجود به خود تلقین کنیم و چگونه تلقین کنیم، موجب ایجاد روحیات
گوناگون و درنتیجه، رفتارهای گوناگون می شود، بعنوان مثال اگر همسر شما دیرتر از موقع به منزل
برگردد، با وی چگونه برخورد می کنید؟ البته رفتار شما تا حد زیادی بستگی به روحیه ی شما و روحیه ی
شما تا حد زیادی بستگی به این دارد که وقتی محبوب شما به خانه برمی گردد علت تأخیر را در ذهن خود
چگونه تصویر می کنید. اگر ساعتها در خیال خود صحنه هایی از تصادف، خونریزی، مرگ، و بیمارستان را
مجسم کرده باشید، همین که صدای پایش را شنیدید، با چشمان اشک آلود به استقبالش می روید، نفس
راحتی می کشید و او را در آغوش می کشید و می پرسید چه شده است. این رفتارها ناشی از روحیه ی
محبت آمیز است. اما اگر برعکس او را درحال روابط پنهانی با دیگری مجسم کرده باشید، یا مدام به
خود گفته باشید که او فقط به این دلیل دیر کرده است که به من و احساسات من بی توجه است، در
اینصورت وقتی او به خانه برمی گردد کاملاً به نحو دیگری با او برخورد خواهید کرد که ناشی از حالت
روحی شما است. در حالت عصبانیت یا حالتی که انسان حس کند مورد بهره کشی قرار گرفته است
رفتارهای کاملاً متفاوتی از خود بروز می دهد.
عامل دیگری هست که حتی از این هم مهم تر و نیرومندتر است و سبب می شود که جهان پیرامون خود
را به گونه ای خاص ببینیم و در ذهن خود مجسم کنیم، و آن عامل شرایط و الگوهای استفاده از
فیزیولوژی و قوای جسمانی است. اموری از قبیل قدرت غضلات، نوع غذا، نحوه ی تنفس، قیافه و وضع
کلی مواد شیمیایی خون، تأثیرات شگرفی در روحیات ما دارند. خیالات و سیمای درونی و همچنین
فیزیولوژی و وضعیت جسمانی ما، روابط متقابلی با یکدیگر دارند. هر عاملی که بر یکی مؤثر باشد،
به طور خودکار بر دیگری نیز اثر خواهد کرد. لذا تغییر روحیه هم در سیمای درونی و هم در امور
جسمانی، مؤثر واقع می شود.
هنگامی که همسر یا فرزند یا یکی از عزیزان شما در ساعتی که قرار است در منزل باشد تأخیر کرده
است، اگر روحیه ی شما خوب و نیرومند باشد احتمالاً تصور می کنید که در ترافیک گیر کرده است و یا
به هرحال در راه بازگشت به منزل است. اما اگر از نظر جسمانی دچار کوفتگی عضلات یا خستگی
مفرط باشید یا احساس درد کنید و یا میزان قند خون تان کاهش یافته باشد گرایش شما بیشتر به این
است که امور را طوری مجسم کنید که احساسات منفی را در شما تقویت نماید. فکر کنید آیا هنگامی
که جسماً سالم و درمجموع بانشاط و سرزنده هستید دنیا را همانطور می بینید که درحالت خستگی و
بیماری؟ وضعیت جسمانی شما به طور قطع در تصور و درک شما از جهان خارج، مؤثر است. همین طور
وقتی امری را دشوار و ملال آور درنظر می گیرید، جسم شما نیز از این حالت طبعیت کرده و متشنج
3 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
می شود. پس این دو عامل، یعنی تصورات درونی و وضعیت جسمانی دائماً با یکدیگر درحال تأثیر متقابل
هستند و مجموعاً روحیات ما را بوجود می آورند. روحیات ما نیز باعث رفتارهای ما می شوند. این است که
برای هدایت و کنترل رفتارهای خود باید روحیات خود را کنترل کنیم و برای کنترل روحیه باید آگاهانه
تصورات و سیمای درونی و همچنین وضعیت جسمانی خود را کنترل کنیم. برای یک لحظه درنظر بگیرید
که می توان به طور دلخواه در هر لحظه، روحیات خود را صددرصد کنترل نمود.
پیش از اینکه بتوانیم تجربیات زندگی خود را، جهت دهیم باید بفهمیم که ما به چه ترتیب، امور را تجربه
می کنیم. انسان نظیر هر حیوان پستاندار دیگر توسط اندام های حسی خود اطلاعاتی را از محیط دریافت
و درک می کند. ما دارای پنج حس چشایی یا ذائقه، بویایی یا شامه، بینایی یا باصره، شنوایی یا سامعه و
بساوایی یا لامسه هستیم. بیشتر تصمیماتی که در رفتار ما مؤثر است، براساس سه حس بینایی،
شنوایی و لامسه گرفته می شود.
اندام های حسی تخصصی ما، اثر محرک بیرونی را به مغز منتقل می سازند. مغز از طریق فرآیند تعمیم،
تحریف، و حذف، این پیام های عصبی را تصفیه کرده بصورت تصورات درونی درمی آورد.
درنتیجه، تصور درونی شما، یا درواقع تجربه ی شما از واقعه، دقیقاً آنچه اتفاق افتاده نیست، بلکه
تصوری است که رنگ شخصیت شما را به خود گرفته است. شعور آگاه فرد نمی تواند از کلیه ی پیام های
حسی استفاده نماید. اگر به طور آگاهانه هزاران محرک را از حرکت نبض دست چپ گرفته تا ارتعاشات
پرده ی گوش، احساس می کردیم احتمالاً به کلی دیوانه می شدیم! این است که مغز اطلاعات رسیده را
تصفیه و فقط قسمتهایی را که نیاز دارد یا بعداً نیاز پیدا می کند نگه می دارد و سبب می شود که شعور
آگاه فرد، بقیه را نادیده بگیرد.
این عمل تصفیه، موجب گوناگونی ادراکات انسانها می شود. دو نفر انسان می توانند یک حادثه ی رانندگی
را مشاهده کنند. یکی ممکن است به آنچه شنیده، بیشتر توجه کند، دیگری به آنچه دیده است. هر یک از
آنها از زاویه ای به حادثه نگاه می کند. در درجه ی اول، وضعیت جسمانی هر یک از آنها برای ادراک حادثه،
فرق می کند. یکی ممکن است دیدش ده دهم باشد ولی دیگری ضعف بینایی داشته باشد. اگر یکی از
آنها خود، قبلاً دچار حادثه رانندگی شده باشد، از قبل دارای تصور روشن تری در مورد حوادث رانندگی
است. در هر صورت این دو نفر دارای تصورات مختلفی از یک واقعه ی واحد خواهند بود. و آنگاه هرکدام
از آنها این ادراکات و تصورات درونی را به عنوان صافی های تازه به کار خواهند برد تا به کمک آنها در
آینده، اموری را تجربه نمایند.
یک مفهوم مهم هست که در برنامه ریزی عصبی-کلامی ( NLP ) مورد استفاده قرار می گیرد. "آلفرد
کورزیبسکی"
می گوید: »نقشه ی هر منطقه، غیر از خود منطقه است؛ باید به مشخصات مهم نقشه ها توجه کرد. نقشه
با منطقه مورد نظر فرق دارد؛ ولی اگر خوب کشیده باشند ساختاری شبیه منطقه دارد و از این جهت
مفید است «. معنی این سخن آن است که تصورات درونی ما، مطابق با ثبت دقیق وقایع نیست. بلکه
4 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
وقایع مورد نظر، از صافی اعتقادات خاص فرد، برداشت ها، ارزش ها و پیش فرض های وی می گذرند تا
ثبت کردند. شاید
"آلبرت انیشتین"
به همین مناسبت می گوید: »هرکس بخواهد در باب علم و حقیقت، بر کرسی داوری بنشیند، خنده ی
خدایان، او را خراب خواهد کرد .«
چون ما نمی دانیم حقیقت اشیاء چگونه است و فقط به تصورات خود درباره ی آنها آگاهی داریم، چرا آنها
را طوری به تصور درنیاوریم که موجب نیرومندی ما و دیگران گردد؟ کلید توفیق در این کار، کنترل و
اداره ی حافظه است، یعنی تصورات خود را طوری شکل دهیم که به طور مداوم ما را در نیروبخش ترین
حالات روحی قرار دهد. در هر تجربه، اجزاء گوناگونی وجود دارد که می توان حواس را به آن اجزاء
متوجه کرد. حتی موفق ترین افراد ممکن است به جنبه های منفی و عوامل شکست در کاری فکر کند و
در نتیجه، افسرده و دلسرد یا عصبانی گردد و یا برعکس، به کلیه ی جنبه هایی که موجب توفیق در زندگی
می شود توجه کند. موقعیت ها هرقدر نامطلوب باشند، می توان طوری آنها را به تصور درآورد که موجب
تقویت انسان گردند.
اشخاص موفق به طور مداوم از روحیه ای قوی برخوردارند. آیا تفاوت اشخاص موفق و ناموفق در همین
نکته نیست؟ به داستان "دابلیو میچل" (در قسمت قبلی همین مقالات شرح داده شد)، باز می گردیم. آنچه
اهمیت داشت، خود حادثه نبود، بلکه تجسم او از واقعه واجد اهمیت بیشتری بود. وی با اینکه بشدت
سوخته و فلج شده بود، راهی یافت که روحیه ی او را تقویت می کرد. بخاطر داشته باشیم که هیچ چیز
بطور ذاتی، خوب یا بد نیست. ارزش هر واقعه به آن است که ما چگونه آن را به تصور در آوریم.
می توانیم هرچیزی را طوری تصور کنیم که به ما روحیه ی مثبت بدهد و می توانیم عکس آن را تصور کنیم.
(شما تاکنون در جریان فروش انواع بیمه نامه، چند بار با پاسخ نه مشتری مواجه شده اید؟ چند بار
احساس نا امیدی و افسردگی موجب دلسردی شما گشته است؟ چند بار تاکنون به دلیل شکستهای پشت
سر هم در این شغل، تصمیم به ترک آن گرفتید؟) یک لحظه به مواقعی که دارای روحیه ی قوی بوده اید
بیندیشید.
یک سؤال؟ اگر از شما بخواهم که همین الآن خواندن این مقاله را متوقف کنید و از روی خرمنی از آتش
عبور کنید گمان نمی کنم از جا بلند شوید و چنین کاری را بکنید؟! زیرا باور نمی کنید که قادر به انجام
چنین کاری هستید و درنتیجه احساسات نیروبخش و روحیه ی لازم برای انجام چنین کاری را ندارید. این
است که سخنان من شما را در حالت روحی که دست به چنین عملی بزنید قرار نمی دهد.
برنامه ی عبور از آتش به افراد می آموزد که چگونه روحیات و رفتارهای خود را تغییر دهند تا قدرت لازم
را برای انجام عمل به دست آورند و علی رغم ترس و واهمه و سایر عوامل محدودکننده، به نتایج تازه
دست یابند. کسانی که از روی آتش عبور می کنند، همان کسانی هستند که در هنگام ورود به اینگونه
جلسات، این کار را غیرممکن می دانند. اما یاد گرفته اند که چگونه حالت جسمی و همچنین تصورات
ذهنی خود را درباره ی کارهایی که می توان یا نمی توان انجام داد دگرگون کنند، بطوریکه عبور از آتش که
قبلاً در نظر آنها وحشتناک بود، تبدیل به عملی شود که می دانند قادر به انجام آن می باشند. آنگاه
می توانند خود را به طور کلی در وضعیت نیرومندی قرار دهند و به کمک آن روحیه، دست به کارهایی بزنند
5 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
و به نتایجی دست یابند که قبل از آن، غیرممکن تلقی می کردند.
عبور از آتش سبب می شود که افراد، تصورات ذهنی تازه ای از امور ممکن به دست آورند و متوجه شوند
که غیرممکن بودن این کار، تنها یک تصور ذهنی بوده است. پس شاید بعضی دیگر از امور غیرممکن هم
درواقع ممکن باشند! درمورد قدرت روحیه، سخن گفتن یک چیز است و تجربه کردن یک چیز دیگر. و این
نتیجه را عبور از آتش به بار می آورد. یعنی طرح تازه ای از اعتقادات و از امور ممکن به افراد می دهد و
به همراه آن روحیه و احساسی درونی ایجاد می کند. روحیه ای که موجب می شود زندگانی آنان بهتر گردد
و از حدودی که در گذشته غیرممکن می پنداشتند فراتر روند. این کار به روشنی به افراد نشان می دهد که
رفتار آنان نتیجه روحیات شان است. زیرا در یک لحظه، با ایجاد چند تغییر در تصوراتی که از تجربیات
بیرونی دارند، اعتمادبه نفس کلی پیدا می کنند و می توانند دست به عملی مؤثر بزنند. بدیهی است برای
رسیدن به این نتیجه راههای متعددی وجود دارد. عبور از آتش تنها یک برنامه ی تفریحی و نمایشی است
که اشخاص، کمتر آن را فراموش می کنند.
پس کلید رسیدن به نتیجه ی دلخواه، آن است که امور را طوری به تصور درآوریم که روحیه ی ما را
تقویت سازد و به ما شهامت برداشتن قدم هایی را بدهد که سرانجام، ما را به نتیجه برساند. اگر نتوانیم
روحیه ی لازم را ایجاد کنیم، یا دست به اقدام نخواهیم زد و یا حداکثر با ضعف و دودلی قدم های سستی
برمی داریم که نتایجی ناچیز به بار می آورد. اگر به شما بگویم »بیایید روی آتش راه برویم «، این جمله که
به زبان کلمات یا حرکات ادا می شود وارد مغز شما می گردد و شما آن را به نحوی در ذهن مجسم
می سازید. اگر شما مردمی را در نظر، مجسم کنید که در آئین مذهبی وحشتناکی شرکت دارند و از
سوراخ های بینی خود، حلقه هایی را گذرانده اند و یا کسانی را به تصور آورید که زنده زنده در آتش
می سوزند، دارای روحیه ی لازم برای این کار نخواهید بود. و اگر خودتان را درحال سوختن، در نظر
آورید، روحیه ی شما از آن هم بدتر خواهد شد.
اما اگر در تصور خود، مردمی را ببینید که درحال کف زدن و پایکوبی هستند و گوئی در جشنی شرکت
دارند و اگر صحنه ای پر از نشاط و شادی و هیجان درنظر آورید، حالت روحی شما متفاوت خواهد بود.
اگر خود را درنظر آورید که در کمال سلامت و نشاط روی آتش قدم می زنید و اگر به خود بگویید که:
»بله، من کاملاً قادر به انجام این کار هستم « و اندام های خود را طوری به حرکت درآورید که حاکی از
اعتمادبه نفس باشد، در اینصورت این پیام های عصبی به شما روحیه ای خواهد داد که به احتمال قوی دست
به این عمل بزنید.
در همه ی امور زندگی، وضع به همین منوال است. اگر کاری را بدون نتیجه درنظر بگیریم، طبعاً بدون
نتیجه هم خواهد بود. اما اگر تصور کنیم که فلان کار، توأم با موفقیت است، آنگاه نیروهایی در درون ما
ایجاد می شود که موجب تقویت روحیه ی ما برای انجام آن کار و به دست آوردن نتایج مثبت می گردد.
فرق افرادی از قبیل "تد ترنر" ،"لی یا کوکا" و "دبلیو میچل" (توضیحات زندگی هریک از آن، در دو
مقاله ی قبلی آمده است)، با سایر مردم در این است که
آنها جهان را به صورت صحنه ای تصور می کنند که می توانند هرکاری را که واقعاً بخواهند در آن به انجام
رسانند.
بدیهی است در بهترین حالات روحی نیز همیشه نمی توانیم به نتایج دلخواه برسیم. ولی وقتی روحیه ی
6 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
مناسب را در خود ایجاد کردیم بیشترین امکان و احتمال برای ما ایجاد می شود که تمام قوای خود را
به نحو مؤثر به کار گیریم.
در اینجا سؤال منطقی دیگری پیش می آید. اگر تصورات درونی، و حالت جسمی، مشترکاً روحیاتی را
ایجاد می کنند که منشاء رفتارهای ماست، پس چرا وقتی در حالات روحی معینی هم هستیم رفتارهای
متفاوتی نشان می دهیم؟ مثلاً یک نفر درحالت محبت کردن ممکن است شما را در آغوش بگیرد، درحالیکه
دیگری در همان حالت فقط به شما بگوید که دوستتان دارد. پاسخ این است که چون ما در حالت روحی
معینی قرار گرفتیم مغز ما درمورد رفتارهای گوناگون، حق انتخاب دارد. گوناگونی این رفتارها، ناشی از
جهان بینی ماست. بعضی ها درموقع عصبانیت، برای نشان دادن واکنش، دارای یک الگوی اصلی هستند.
مثلاً ممکن است همان طور که از والدین خود یاد گرفته اند پرخاش کنند. یا اینکه راهی را در گذشته
امتحان کرده و به مقصود رسیده باشند و لذا آن خاطره در مغز بایگانی شده و واکنش های آتی را موجب
می شود.
هر یک از ما، جهان بینی هایی داریم. مدل هایی از جهان که ادراکات ما را از محیط پیرامون، شکل
می دهد. ازطریق نشست وبرخاست با مردم، مطالعه ی کتاب و تماشای فیلم و تلویزیون، تصوری از جهان
و امکانات موجود در آن در ذهن ما شکل می گیرد. در قضیه "دبلیو میچل" چیزی که زندگی او را شکل
داد، خاطره ی مردی بود که از کودکی می شناخت. مرد معلولی که توفیقی بزرگ به دست آورد. چون
میچل این مدل را در دست داشت توانست وضعیت خود را طوری به تصور درآورد که به هیچ وجه مانع
پیشرفت و موفقیت کامل او نشود.
برای اینکه در مدل سازی اشخاص، موفق شویم، باید ببینیم اعتقادات خاص آنها چیست که موجب
می شود جهان را به گونه ای درنظر متصور سازند که به اقدامات سازنده و مؤثر منتهی شود. باید دقیقاً
دریابیم که آنان تجربیات خود را از جهان، چگونه درنظر می آورند. در تصورات ذهنی خود چه کارهایی
می کنند؛ چه می گویند و چه احساسی دارند. باز می گویم که اگر دقیقاً همان پیام ها را در خود ایجاد
نماییم به همان نتایج می رسیم. مدل سازی به طور کلی چیزی بجز این نیست.
یکی از عوامل ثابت زندگی آن است که همیشه نتایجی بدست می آید. اگر شما آگاهانه تصمیم نگیرید که
طالب چه نتایجی هستید و طبق آن نتیجه، اموری را به تصور درنیاورید، خواه ناخواه یک محرک بیرونی
مثلاً صحبت با یک نفر، یا برنامه ی تلویزیونی یا چیز دیگر، روحیاتی در شما ایجاد می کند که رفتارهای
ناشی از آن روحیات، به سود شما نیست. زندگی، همچون رودخانه است. همیشه جریان دارد و اگر
مسیر خود را آگاهانه و از روی قصد، تعیین نکنید دستخوش امواج آن خواهید شد.
اگر بذرهای فکری و جسمی هدفی را که درنظر دارید، نکارید، علف های هرزه خودبه خود سبز خواهند
شد.
7 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
اگر ما ذهن و روحیات خود را آگاهانه رهبری نکنیم، ممکن است محیط ما تصادفاً روحیات نامطلوبی در
ما ایجاد کند. نتایج ممکن است وخیم باشند. پس بسیار ضروری است که ما هر روزه، بر دروازه ذهن
خود، نگهبانی بگماریم تا بدانیم چه تصوراتی به طور دائم در ذهن ما ایجاد می شود. باید باغ ذهن خود را
هر روز وجین کنیم.
یکی از بارزترین مثال هایی که اثر روحیات نامطلوب را نشان می دهد، داستان "کارل والندا" است. این
شخص، سال ها با موفقیتی کم نظیر، پروازهای مختلف هوایی را انجام داده بود و یکبار هم به عدم
موفقیت، فکر نکرده بود. فکر سقوط در مخیله ی او نمی گنجید. چندسال پیش مکرراً به همسرش یادآور
شد که خود را درحال سقوط هواپیما دیده است. پس از آن، مرتباً منظره ی سقوط هواپیما در نظرش
مجسم می شد. سه ماه، پس از اولین باری که این موضوع را به زنش گفت، هواپیمایش سقوط کرد و
جان خود را از دست داد! بعضی ها ممکن است این را یک اخطار غیبی بدانند. یک نقطه نظر هم این
است که بگوییم وی به طور مداوم یک تصور یا پیام را به سیستم عصبی خود منتقل می کرد و درنتیجه،
روحیه ای پیدا کرد که منجر به سقوط وی گردید، نتیجه ای که ناشی از روحیه ی او بود، راهی تازه به مغز
خود نشان داد و سرانجام، مغز وی آن راه را رفت. به این دلیل است که توجه ما به آنچه در زندگی
می خواهیم، درمقابل آنچه نمی خواهیم، تا این حد اهمیت دارد.
اگر مدام به جنبه های نامطبوع زندگی، به آن چیزهایی که خواسته شما نیست و به همه مشکلاتی که
ممکن است ایجاد شود فکر کنید، ناخواسته خود را در وضعیتی قرار می دهید که به سود همان رفتارها و
نتایج است. به عنوان مثال آیا شما شخص حسودی هستید؟ البته که نیستید. ممکن است در گذشته،
حالت روحی حسادت و رفتارهای ناشی از آن را در خود ایجاد کرده باشید، به هرحال، رفتار شما، همیشه
معرف شخصیت شما نیست. اگر صفاتی را عمومیت داده و به خودتان نسبت دهید، اعتقاداتی در شما
ایجاد می شود که کارهای آینده ی شما را تحت تأثیر قرار خواهد داد. به خاطر داشته باشید که رفتار شما
ناشی از روحیات شما و روحیات شما ناشی از تصورات ذهنی و وضع جسمانی شماست که هر دو عامل
را می توانید در یک لحظه دگرگون سازید. اگر در گذشته حسادت کرده اید معنی ساده ی آن این است که
تصوراتی را در ذهن خود ایجاد کرده اید که آن حالت را در شما بوجود آورده اند. اکنون می توانید امور را
به شکل تازه ای درنظر مجسم کنید تا روحیاتی متفاوت و رفتارهایی سازگار با آن روحیات، در خویشتن
بوجود آورید. به یاد داشته باشید که ما می توانیم امور را هر طور که بخواهیم تصور کنیم. اگر تصور کنید
که معشوق شما، فریبتان می دهد، فوراً دچار حالت خشم و عصبانیت می شوید. در این حالت با او چگونه
رفتار می کنید؟ معمولاً رفتار چندان خوبی نخواهد بود! ممکن است با دشنام و کلمات توهین آمیز به او
حمله کنید. یا اینکه ناراحتی را در درون خود بریزید و بعداً بصورت دیگری انتقام بگیرید.
درنظر داشته باشید که فرد مورد علاقه ی شما ممکن است که خلافی نکرده باشد، ولی رفتار شما که
ناشی از حالت روحی تان است سبب شود که او به کار خلاف، تمایل پیدا کند. اگر شما حسادت
می ورزید، خود این حالت را ایجاد می کنید. می توانید تصورات منفی را با نوع دیگری از تصورات جایگزین
کنید. مثلاً فکر کنید همسر شما به سختی در تلاش است تا هرچه زودتر به منزل برگردد. این تصورات به
شما روحیه ای خواهد داد که چون همسر مورد علاقه ی شما به خانه برگشت با او چنان رفتار کنید که
حس کند مورد علاقه ی شماست و بیشتر مشتاق شود که نزد شما باشد، گاهی هم اتفاق می افتد که
تصوراتی که درباره ی همسر خود کرده اید درست باشد! اما خیلی باید اعصاب خود را خراب کنید تا
مطمئن شوید و معمولاً هم علی رغم تمام دردسر و ناراحتی که برای خود و او ایجاد می کنید آن اطمینان
حاصل نمی شود.
8 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
به گفته ی امرسون: »هر عملی، زائیده ی فکر است .«
اگر ارتباطاتی را که با خود برقرار می کنیم تحت کنترل درآوریم و درخصوص خواسته های خود پیام های
سمعی، بصری و لمسی به سیستم عصبی خود بفرستیم، می توانیم همیشه نتایج مثبت و درخشان بدست
آوریم، هر چند رسیدن به موفقیت های چشمگیر، دشوار، یا غیرممکن به نظر برسد. قوی ترین و
کارآمدترین مدیران، مربیان ورزشی، والدین و متخصصان انگیزش، کسانی هستند که می توانند در همان
شرایطی که همه چیز مأیوس کننده به نظر می رسد اوضاع و احوال را برای خود و دیگران طوری تصویر
کنند که به سیستم عصبی پیام های موفقیت آمیز ارسال گردد. آنها به گونه ای روحیه ی خود و دیگران را
تقویت می کنند که موجب تلاش و کوشش پیگیر، تا رسیدن به هدف می شود. شاید نام "مل فیشر" را
شنیده باشید. او مردی است که 17 سال تمام، مشغول تجسس در قعر اقیانوس به منظور رسیدن به
گنج بود. سرانجام شمش هایی از طلا و نقره به ارزش
400 میلیون دلار
یافت! در مقاله ای که درباره ی او نوشته شده است، از یکی از همکاران او پرسیده بودند که چگونه این
گروه پس از این همه مدت، دلسرد نشد و به کار خود ادامه داد، جواب داده بود که "مل" می توانست در
هر کسی انگیزه و شوق ایجاد کند. "فیشر" هر روز به خود و دیگران می گفت:
»امروز روز نتیجه است «
و در پایان روز می گفت:
»فردا روز نتیجه است «
اما فقط گفتن کافی نبود بلکه کلمات را به گونه ای مناسب به کار می برد و لحن صدایش، با تصویری که
در ذهن داشت، و با احساساتش هماهنگ بود. هر روز به خود روحیه می داد که بتواند به عملیات ادامه
دهد و سرانجام به پیروزی رسید. این مرد یکی از نمونه های بارز
فرمول موفقیت نهایی
(راجع به این فرمول در مقالات قبل، توضیح داده ام) است. او هدف را می دانست، دست به عمل می زد،
راههای درست را پیدا می کرد و هرگاه مؤثر واقع نمی شد راههای تازه ای می یافت تا اینکه موفق شد.
یکی از بهترین متخصصان انگیزش نامش
"دیک تامی"
است که سرمربی یک تیم فوتبال آمریکایی در دانشگاه هاوایی است. او واقعاً می داند که تجسم ذهنی و
تلقین تا چه اندازه در کارآیی افراد، مؤثر است. یک بار تیم او در مقابل تیم دانشگاه "ویومینگ" داشت
شکست می خورد. افراد تیم او به اطراف زمین رانده شده بودند و کاری از آنها ساخته نبود. نیمه ی اول
بازی با نتیجه ی 22 بر هیچ! به سود تیم حریف پایان یافت. بطوریکه تیم او به نظر نمی رسید که اصولاً در
سطح بازی با تیم حریف باشد.
می توان درک کرد وقتی بازیکنان تیم او برای استراحت به رختکن رفته بودند در چه وضع روحی بودند. او
نگاهی به سرهای پایین افتاده و چهره های درهم ریخته ی افراد تیمش کرد و فهمید که اگر به آنها روحیه
ندهد، در نیمه ی دوم فاتحه ی تیم را باید خواند. از وضع ظاهری و جسمانی آنها حدس زد که شکست را
برای خود قطعی می دانند و طبعاً با چنین روحیه ای، توان لازم را برای کسب موفقیت ندارند.
در اینموقع وی تخته ای که فتوکپی مقالات روزنامه ها و مجلات را طی سال ها جمع آوری کرده و روی آن
9 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
چسبانده بود به رختکن آورد. هر مقاله درباره ی تیم فوتبالی بود که ابتدا با نتایجی مشابه یا بدتر از تیم
دانشگاه هاوایی، از تیم مقابل عقب مانده و سرانجام با جمع آوری نیروی خود، شگفتی آفریده و بازی را
برده بود. با خواندن این مقالات به تدریج، اعتقاد تازه ای در آنها تزریق کرد، اعتقاد به اینکه آنها واقعاً قادر
به جبران شکست خود هستند و این اعتقاد (یعنی همان تصور ذهنی) حالت روانی-بدنی تازه ای در آنها
ایجاد نمود. نتیجه چه شد؟ در نیمه ی دوم تیم "تامی" به زمین برگشت. هر یک از بازیکنان، بهترین بازی
دوران عمر خود را ارائه دادند بطوریکه تیم حریف نتوانست هیچ امتیازی کسب کند و بازی با نتیجه ی 27
بر 22 به سود تیم "تامی" تمام شد. این توفیق در اثر این بود که "تامی"، توانست تصورات ذهنی افراد،
یعنی اعتقادات آنها را به امکان موفقیت تغییر دهد.
به خاطر داشته باشید که رفتار انسان، نتیجه ی حالت روحی اوست. اگر فقط یک بار در زندگی، در کاری
توفیق داشته اید، باز هم می توانید آن کار را انجام دهید و به موفقیت برسید. مشروط بر اینکه همان
کارهای ذهنی یا جسمی قبل را تکرار کنید.
اغلب مردم، اقدام چندانی برای کنترل روحیه ی خود نمی کنند. یک روز افسرده و روز دیگر، پرانرژی،
بیدار می شوند. در روزهای خوب، شادند و در روزهای بد، ناشاد. یکی از تفاوتهای مردم در هر مورد، این
است که چگونه منابع و نیروهای خود را تنظیم می کنند. این موضوع در زمینه های ورزشی بارزتر است.
هیچ کس همیشه برنده نمی شود. ولی ورزشکارانی هستند که می توانند در مواقع ضروری روحیه ای
نیرومند داشته باشند و تقریباً در هر فرصتی ابراز وجود نمایند. آنها می توانند در وقت نیاز، همه قوای
خود را جمع کنند.
اغلب مردم، خواهان تغییر روحیه اند. می خواهند راضی، شادمان، پرشور و مرکز توجه باشند، آرامش
فکری می خواهند و یا می خواهند روحیات نامطلوب را از خود دور سازند. گاهی هم مأیوس، خشمگین،
ناراحت و کسل هستند. این افراد برای تغییر روحیه چه می کنند؟ مثلاً تلویزیون تماشا می کنند و از طریق
آن، خوراک تازه ای به ذهنشان وارد می شود، برنامه ای تماشا می کنند و می خندند و غصه هاشان فراموش
می شود. یا از منزل خارج می شوند و چیزی می خورند، سیگاری می کشند و یا داروی مخدر مصرف
می کنند. مثبت ترین حالت آن است که فرض کنیم ورزش می کنند.
عیب عمده ای که بیشتر این راه حل ها دارند آن است که موقتی هستند. وقتی برنامه ی تلویزیون تمام
می شود، برداشت هایشان از زندگی، همان است که بود. باز تصورات قبلی در ذهنشان زنده می شود و
ناراحتشان می کند. غذا که صرف شد یا اثر دارو که تمام شد، به حال اول برمی گردند. تازه هزینه این
تغییر حال موقتی را هم باید بپردازند. برعکس، آموزش های این سری مقالات به شما نشان می دهد که
چگونه بدون استفاده از وسایل خارجی، (که در درازمدت غالباً مشکلات دیگری ایجاد می کند) مستقیماً
تغییرات لازم را در تصورات ذهنی و حالات جسمانی خود ایجاد نمایید.
کسانی که به بهروزی رسیده اند قادرند نیرومندترین بخش های مغز خود را تحریک کنند و این یکی از
تفاوتهای آنها با توده مردم است. نکته اصلی که از مطالب این مقاله باید در خاطر داشته باشید این
10 / 11
این ذهن ماست که ما را شاد یا ناشاد، بدبخت یا سعادتمند، غنی یا فقیر می سازد
است که:
روحیه، _______دارای نیروی عظیمی است و شما قادر به کنترل آن هستید. شما ناچار نیستید خود را به دست
پیش آمدها بسپارید.
عامل دیگری وجود دارد که پیشاپیش، چگونگی تصورات ما را از تجربیات زندگی معلوم می کند. عاملی
که تصورات ذهنی ما را از جهان خارج تصحیح می کند. عاملی که تعیین کننده ی واکنش ها و روحیات مثبت
ما در موقعیت های معین است. آن را بزگ ترین نیروها نامیده اند. در مقاله بعدی، راجع به نیروی
معجزه آسای "ایمان" صحبت خواهیم کرد.