اخبار روزانه پزشکی وسلامتی و زیبایی

[صدفی]

گوجه‌ سبز رو ول کن، سیب‌ سبز رو بچسب

آیا واقعا میوه‌های نوبرانه مغذی‌تر از میوه‌های معمول هر فصل هستند؟ به نظرتان مجبورید چغاله بادام را کیلویی 15 هزار تومان بخرید تا موادمعدنی و ویتامین‌های موردنیاز بدن‌تان تامین شود؟
این روزها وقتی از کنار میوه‌فروشی‌ها می‌گذرید، از چغاله‌های سبز خوش‌رنگ، گوجه‌سبزهای ترش و خوشمزه، توت‌فرنگی‌های قرمز و آبدار گرفته تا زردآلوهایی که شیرینی‌شان از دور هم پیداست، آنقدر وسوسه‌انگیزند که مقاومت در برابر نخریدن‌شان بسیار سخت به نظر می‌آید. البته این میوه‌ها به‌شدت مغذی به نظر می‌آیند و انگار همه ما عادت کرده‌ایم آمدن بهار را با خوردن نوبرانه‌هایش، حتی به قیمت‌های گزاف، جشن بگیریم! اما آیا واقعا میوه‌های نوبرانه مغذی‌تر از میوه‌های معمول هر فصل هستند؟ به نظرتان مجبورید چغاله بادام را کیلویی 15 هزار تومان بخرید تا موادمعدنی و ویتامین‌های موردنیاز بدن‌تان تامین شود؟ یعنی نمی‌شود با خوردن سیب کیلویی 2هزار تومان ویتامین‌های مورد نیاز بدن را تامین کرد؟

برای بررسی این موضوع سراغ دکتر رضاراست‌منش، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی رفته‌ایم تامیوه‌های نوبرانه را با سیب، این میوه بهشتی، مقایسه کنیم و ببینیم هر کدام از این میوه‌ها تا چه حد می‌توانند در برابر سیب قد علم کنند!



گوجه‌سبز یا سیب؟

گوجه‌سبز به دليل مواد موثر خاصی که دارد، ترشح بزاق را بیشتر می‌کند و این یک مزیت عالی برای افرادی است که داراي اشتهای کم بوده، بیماران سرطانی که بعد از انجام رادیوتراپی غدد بزاقی‌شان تحلیل رفته، هر بیمار دیگری که اختلال در ترشح بزاق دارد و همچنين كساني كه دچار بوی بد دهان می‌شوند. اين ميوه می‌تواند به کاهش وزن کمک کند، چراکه کالری چندانی ندارد. ازسوی دیگر هم کسانی که کاهش وزن دارند، می‌توانند با خوردن این میوه وزن بگیرند. این هوشمندی ماست که باید از آنها درست استفاده کنیم.

هر 100 گرم گوجه‌سبز 5/8 گرم کربوهیدرات، 8/2 گرم چربی، 6/1 گرم پروتئین و 5/0 درصد فیبر دارد و با خوردن این مقدار گوجه سبز 5 درصد ویتامین A، 13 درصد ویتامینC، 5 درصد کلسیم، 2 درصد فسفر و 5 درصد آهن مورد نیاز بدن تامین می‌شود. تنها ویتامینی که دارد، ویتامین C است و باقی ویتامین‌هایش آنقدر کم است که به چشم نمی‌آید. بیشتر از لحاظ چشایی و تحریک اشتها مهم است. با همه این اوصاف گوجه سبز هم به پای سیب نمی‌رسد و اگر نمره سیب را 20 فرض کنیم، میوه‌های نوبرانه همگی 14 می‌گیرند!

چغاله‌بادام یا سیب؟

هر سیر چغاله بادام (75 گرم)، 340 کیلوکالری انرژی دارد که در این مقدار، 30 گرم چربی، 2 گرم چربی اشباع، 12 گرم کربوهیدرات، 12 گرم پروتئین، 2 گرم قند، 16 درصد کلسیم و 16درصد هم آهن دارد و خبری از ویتامین A و C هم در آن نیست.

چغاله می‌تواند در افرادی که به علل مختلف دچار اختلال در ترشح غدد بزاقی یا کسانی که دارای سیروز کبدی یا سنگ کیسه صفرا هستند کمک کننده باشد اما برای افراد لاغر باعث تشدید لاغری می‌شود، بنابراین صرف مقدار ویتامین و مواد معدنی دریافتی نمی‌تواند برای ما تعیین کننده باشد و باید به تاثیری که بر وضعیت بدنی ما می‌گذارد، دقت کرد. پس از این به بعد فکر چغاله بادامی که هر بهار با قیمت‌های نجومی- که امسال از 90 هزارتومان و 60 هزار تومان شروع شد و در نهایت به 16 هزار تومان رسید- به بازار می‌آیند، از سر بیرون کنید، در عوض یک کیلو سیب بخرید و مطمئن باشید بدن‌تان به دليل نخوردن چغاله بادام با هیچ کمبودی مواجه نمی‌شود.



چرا سیب؟

سیب از نظر تغذیه‌ای بسیار غنی است. مقدار ریبوفلاوین یا B2 موجود در سیب بسیار بالاست و هیچ میوه‌ای از این لحاظ غیر از شیر، به گرد پای سیب نمی‌رسد.

هر عدد سیب دارای 900 واحد ویتامین A، 7/0 میلی‌گرم ویتامین B، 5 میلی‌گرم ویتامین C، 3 میلی‌گرم آهن، 10 میلی‌گرم فسفر، 130 گرم پتاسیم و حدود 15 گرم کربوهیدرات است که به این ترتیب هم بسیاری از ویتامین‌های مورد نیاز بدن و هم قند و انرژی شما را تامین می‌کند.

این میوه خوش‌عطر ارزش سیرکنندگی بالایی داشته و همچنين باعث ترشح غدد بزاقی می‌شود. اين ميوه داراي مواد معطر و آنتی‌اکسیدان‌های زیادی است كه موجب نشاط فرد می‌شود. برای پوست مفید است و کیفیت خواب را افزایش می‌دهد. همه این خاصیت‌ها را شاید نتوان در هیچ میوه دیگری پیدا کرد البته تمشک و زغال‌اخته تا حدودی این خواص را دارند.

توت‌فرنگی و زردآلو هم یک‌پا سیب هستند!

میزان مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان موجود در توت‌فرنگی و زردآلو آنقدر زیاد است که نمی‌توان گفت این میوه‌ها چیزی از سیب کم دارند و در کفه ترازو وضعیت برابری نسبت به هم دارند. یک لیوان توت‌فرنگی حاوی 3 واحد ویتامین A، حدود 6 گرم ویتامین C، 4 میلی‌گرم ویتامین B3، 21 گرم کلسیم، 6 میلی‌گرم آهن، 247میلی‌گرم پتاسیم و 16 میلی‌گرم منیزیم است.

با خوردن هر عدد زردآلو هم 13 درصد از ویتامین A، 6 درصد از ویتامین C و 83/0گرم فیبر مورد نیاز بدن تامین می‌شود. میزان پتاسیم موجود در هر زردآلو 103 میلی‌گرم است و تنها 17کیلوکالری انرژی به بدن می‌رساند.

توت‌فرنگی و زردآلو به دليل آنتی‌اکسیدان بالایی که دارند، میوه‌های خوبی به خصوص برای بیماری‌های پوستی، آلزایمر، زوال فکری و ... محسوب می‌شوند چراکه آنتی‌اکسیدان بسیار بالایی دارند و حتی برای بیماری‌های چشمی بسیار مناسب هستند چون لیکوپن، آنتوسیانین، آنتوگزانتین و در کل رنگدانه‌های بیشتری دارند، به همین دليل برای تقویت چشم و بهبود بیماری‌های چشمی و حافظه بسیار مفید هستند. میوه‌هایی داراي رنگدانه زيادي هستند که هنگام برش یا گاز زدن، مایع نارنجی رنگ، قرمز، ارغوانی یا بنفش از آنها ترشح می‌شود و هرقدر این رنگ تیره‌تر باشد، به نفع سلامت ماست.



نوبرانه‌ها پرخاصیت‌ترند؟

میزان انباشت مواد مغذی میوه‌ها اعم از ویتامین، مواد معدنی و مواد معطر و آروماتیک، ارتباط مستقیمی با درجه رسیدن میوه در زمان اتصال به درخت دارد. میوه‌هایی که نوبر هستند، از آنجا که ارتباط بسیار کوتاه‌مدتی با درخت مادر دارند، هم از نظر ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین و حتی عطر نسبت به میوه‌هایی که روی درخت می‌رسند، بسیار کم‌ارزش‌تر هستند. البته این میوه‌ها برای ما بیشتر حالت نوستالژی دارند و وقتی برای مدت طولانی طعم‌شان را نچشیده‌ایم، احساس می‌کنیم بدن‌مان به این میوه‌های تازه و نوبرانه نیاز دارد. البته نمی‌توان منکر خاصیت این میوه‌ها شد اما مشکل این میوه‌ها هزینه‌ای است که باید بابت خریدشان پرداخته شود. مثلا اگر خوراکی به خصوصی، خاصیت بیشتری داشته باشد و به واسطه خاصیت بیشتر قیمت بیشتری هم داشته باشد، پرداختن این هزینه منطقی است اما وقتی هزینه‌های گزافی برای خوراکی‌هایی پرداخته می‌شود که خاصیت آنچنانی ندارند، می‌توان به این قضیه نگاه بهتری کرد.

سیب از هندوانه هم بهتر است!

هندوانه در مقایسه با سیب مواد معدنی و ویتامین‌های بسیار کمتری دارد اما نمی‌توان از لیکوپن و الکترولیت‌های موجود در هندوانه هم چشم پوشید.

لیکوپن موجود در هندوانه هم برای سرطان پروستات، هم برای چشم و هم برای تقویت قوای جنسی آقایان مفید است.

البته بخش اعظم هندوانه آب است و این آب برای رفع تشنگی بسیار موثرتر از آب آشامیدنی است. زيرا وقتی عرق می‌کنیم الکترولیت‌هایی مثل سدیم، پتاسیم، کلر و ... هم دفع می‌شود. به این ترتیب وقتی آب می‌نوشیم، خون رقیق‌تر شده و مقدار الکترولیت‌های باقی‌مانده در خون باز هم رقیق‌تر شده و باعث افت فشارخون می‌شود. اما وقتی هندوانه می‌خوریم، چون تمام الکترولیت‌های مورد نیاز بدن را به‌طور متوازن دارد، درست مثل یک سرم عمل کرده و در سریع‌ترین زمان ممکن تمام الکترولیت‌های ازدست‌رفته به خاطر تعریق، اسهال یا هر بیماری دیگری را در بدن جایگزین می‌کند.



دیابتی‌ها توت بخورند؟

توت میوه‌ای پرخاصیت و البته پرکالری است. 100 گرم توت حاوی 61 کیلوکالری انرژی است که همین مقدار توت خشک 360 کیلوکالری انرژی به بدن می‌رساند. هر فنجان توت حاوی 9‌/‌0 گرم پروتئین، 1/1 گرم چربی و 16 میلی‌گرم کلسیم است. بد نیست بدانید میزان توصیه شده‌ کلسیم 800 میلی‌گرم در روز است. البته 8‌/‌0 میلی‌گرم آهن، 280 واحد ویتامین A، 2میلی‌گرم ویتامین B1، 6 میلی‌گرم ویتامین B2، 1/1میلی‌گرم ویتامین B3 هم در یک فنجان توت پیدا می‌شود. توت همچنین حاوی مقادیر بالایی آب، فیبر، تانن و منیزیم است. توت یکی از میوه‌های غنی از سوربیول است و به بیماران کبدی بسیار کمک می‌کند، اما همین میوه برای کسانی که داراي بیماری‌های چشمی مثل آب‌مروارید هستند، به مقدار زیادبه هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. چون این میوه قند بالایی داشته و قندش خیلی زود جذب می‌شود.

درست است که خوراکی‌های شیرین طبیعی بهتر از قندهای مصنوعی هستند اما مصرف زیاد و بی‌اندازه این منابع هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

---

چرا همیشه خسته‌ام؟
خسته هستی، در عضلاتت احساس ضعف می‌کنی، دست و دلت به انجام هیچ کاری نمی‌رود و دچار رخوتی هستی که نمی‌دانی دلیلش چیست.متخصصان دریافته اند که اولین و اصلی ترین دلیل خستگی اگر احتمال بیماری ها و التهابات عضلانی وجود نداشته باشد، روحی ـ روانی و ناشی از افسردگی است، ولی اگر شخصی در فاز روحی مثبت نیز دچار رخوت و خستگی شود، باید به دنبال مشکلات سیستمیک از جمله کمبود آهن یا اختلالات هورمونی در وی بود.

به نقل از جام جم ؛ دکتر سیدحسین صمدانی فر، فوق تخصص غدد و متابولیسم بر کم خونی به عنوان اصلی ترین عامل ضعف و خستگی در افراد تاکید می کند و می گوید: کم خونی می تواند ناشی از کمبود آهن، اسید فولیک یا ویتامین B12 باشد. همچنین برخی بیماری های مغز استخوان نیز با کم خونی بروز پیدا می کند. البته نباید فراموش کرد که کم خونی در موارد شدید با تنگی نفس نیز همراه است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت وگو با جام جم می افزاید: ضعف، خستگی و گرفتگی عضلانی می تواند ناشی از اختلالات تیروئیدی و بخصوص کم کاری تیروئید باشد. کم کاری تیروئید ممکن است با کمی ورم در کنار نشانه های خستگی خود را بروز دهد، اما تشخیص قطعی آن از طریق آزمایش خون ممکن است.

دیابت، خستگی می آورد

به گفته دکتر صمدانی فر، دیابت کنترل نشده نیز می تواند با علائمی چون کاهش توانایی در انجام کارها و ضعف عضلانی همراه باشد. براین اساس بررسی از حیث اختلالات هورمونی برای یافتن دلیل خستگی، ناتوانی و ضعف عمومی ضروری است.

در واقع ابتلا به دیابت که با افزایش غیرطبیعی قندخون همراه است از انتقال قند به سلول ها جلوگیری می کند و به این ترتیب سلول ها چیزی برای تبدیل به انرژی دریافت نمی کنند. در نتیجه بدن با وجود دریافت غذای کافی، قابلیت تبدیل آن به انرژی را از دست می دهد.

در چنین شرایطی بسته به نتایج بررسی های تشخیصی از سوی پزشک متخصص با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی یعنی در رژیم غذایی و الگوی تحرکی روزانه یا درمان با انسولین به کنترل قند خون بیمار کمک می شود.




کمبود ویتامین D و اختلالات کلسیمی

کمبود ویتامین D در جامعه ما بسیار شایع است، البته کمبود این ویتامین در جوامع دیگر نیز دیده می شود. یکی از دلایل اصلی این اتفاق هم استفاده از کرم های ضدآفتاب است که برای مقابله با اثرات منفی اشعه ماورای بنفش ضروری شناخته می شود.

در واقع کرم ضدآفتاب از جذب ویتامین D جلوگیری می کند. به همین دلیل امروزه بسیاری از تولیدکنندگان لبنیات، محصولات لبنی غنی شده با ویتامین D را عرضه می کنند، اما نکته مهم در مورد ویتامین D اینجاست که جذب کلسیم از طریق روده ها در حضور این ویتامین صورت می گیرد.پس پایین آمدن سطح ویتامین D در بدن با اختلالات کلسیمی نیز همراه خواهد بود.

دکتر صمدانی فر تاکید می کند کمبود ویتامین D می تواند به ضعف و گرفتگی عضلانی و خستگی منجر بشود. به همین دلیل مصرف خوراکی این ویتامین در کنار مصرف لبنیات، براساس نیاز روزانه هر شخص توصیه می شود. البته کمبود این ویتامین و نیز اختلالات کلسیمی از طریق آزمایش خون قابل بررسی است.

ناگفته نماند که برخی بیماری ها چون نارسایی های قلبی، عفونت های ادراری پنهان، کمبود آب در بدن و حساسیت های غذایی نیز می تواند علائمی چون خستگی، بی حالی و خواب آلودگی را به دنبال داشته باشد.

از سوی دیگر اگر خستگی و ضعف عضلانی مفرط، بیش از شش ماه در شخصی ادامه یابد احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا یا درد شدید عضلات وجود دارد که با علائمی چون دردهای گسترده اسکلتی و عضلانی، خستگی، اختلال خواب و مشکلات مربوط به خلق و خو همراه است.

وقتی خستگی از افسردگی می آید

نباید فراموش کرد که خستگی در بیشتر موارد ریشه روحی و روانی دارد و در واقع خستگی و ضعف عمومی یکی از نشانه های افسردگی است.به بیان دیگر افسردگی یکی از رایج ترین انواع ناراحتی هایی است که افراد را مبتلا می کند و از آن به عنوان سرماخوردگی روانی یاد می شود.

دکتر مهرنوش دارینی، روان شناس در گفت وگو با جام جم به افسردگی به عنوان یکی از دلایل اصلی بروز خستگی اشاره می کند و می گوید: افسردگی، علائم و نشانه های متفاوتی دارد و می تواند به اشکال متفاوتی چون غمگینی وتشویش زیاد، احساس بی ارزشی و گناه، دوری گزیدن از دیگران، از دست دادن اشتها، بی خوابی، از دست دادن علاقه و کسب لذت از فعالیت های عادی روزمره و خستگی روحی بروز کند.

وی از عوامل ایجادکننده خستگی روحی و افسردگی به رویدادهای زندگی و استرس های محیطی اشاره و اظهار می کند: بعضی اشخاص، پس از یک رویداد استرس زا دچار افسردگی می شوند.رویدادهای منفی مانند از دست دادن شغل، قطع رابطه یا مرگ یکی از بستگان نزدیک می تواند بیشترین آسیب ها را از نظر ایجاد خستگی روحی به دنبال داشته باشد.ناامیدی های تلخ، انتظارات و تهدید های خیالی و غیرواقعی نیز ممکن است زمینه ساز این بیماری روحی در فرد باشد.

گاهی نیز دلیل خستگی روحی و بروز افسردگی مربوط به نوع تفکر و باورهای شخص می شود. همچنین افرادی که دچار خطاهای شناختی و باورهای غلط در زندگی خود هستند، زمانی که به خواسته های خود دست نمی یابند و ناکام می مانند، زودتر دچار خستگی روحی و افسردگی می شوند.نباید فراموش کرد که وقتی خلق و خوی افسرده شکل بگیرد و انگیزه برای کار و فعالیت کاهش یابد در نتیجه ناامیدی و بدبینی افزایش می یابد و فرد دیرتر از حالت خستگی روحی خارج می شود.