آخرین اخبار روزانه بانکها و موسسات مالی

[صدفی]

بانک مرکزی خانه تکانی می‌خواهد
گروه اقتصادی- فرزانه غلامی - ایجاد تغییرات گسترده در بدنه بانک مرکزی و سیاستهای پولی کشور از جمله ضرورتهایی است که بسیاری از تحلیلگران در آستانه انتخابات ریاست جمهوری بر آن تأکید می‌ورزند.
در پی عدم موفقیت بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی در کنترل بازار ارز و فراز و فرودهای بی شمار این بازار، کاهش بی سابقه ارزش پول ملی و قدرت خرید مردم، افزایش نرخ تورم تا 32 درصد، رشد حدود 6 برابری رقم نقدینگی از سال 84 تاکنون و هدایت نشدن این حجم عظیم پول به سمت واحدهای تولیدی نیازمند به نقدینگی، کارشناسان اقتصادی به این باور رسیده‌اند که بانک مرکزی در دولت آینده باید تغییرات گسترده و اساسی به خود ببیند و خلأهای کارشناسی موجود در وضع سیاستهای پولی و مالی کشور باید به گونه ای مرتفع شود که اقتصاد ملی با هر تلنگری به بحران کشیده نشود.
دکتر بهنام ملکی از جمله اقتصاددانانی است که عقیده دارد «هر دولتی که روی کار بیاید باید بانک مرکزی و سیاستهای پولی را قلک خود نداند». مشروح گفت و گوی ما را با وی بخوانید:

آقای دکتر! بسیاری از تحلیلگران معتقدند در یکی دو سال گذشته سیاستهای پولی و نحوه عملکرد بانک مرکزی به گونه ای بوده که کار کارشناسی جایگاهی در تدابیر اتخاذ شده نداشته و به همین دلیل تمام شؤون زندگی مردم و اقتصاد کلان با مشکلات زیادی رو به رو شده است. بر این اساس به نظر می رسد دولت آینده به یک خانه تکانی در حوزه سیاستهای پولی و بدنه بانک مرکزی احتیاج دارد. نظر شما در این باره چیست؟
- بی‌گمان هر دولتی که روی کار بیاید در وهله نخست باید بانک مرکزی و سیاستهای پولی را قلک خود نداند و برای این بانک و سیاستهای پولی استقلال قایل شود تا شکوفایی و توسعه اقتصادی محقق شود. بانک مرکزی در دولت آینده نباید در جهت منافع سیاسی دولتمردان فعالیت کند، چون در حال حاضر شاهد پیامدهای این عدم استقلال بانک مرکزی هستیم و نوسانهای ارزی موجب نامطلوب شدن وضعیت اقتصادی مردم و کشور شده است. به نظر می رسد اگر در دولت آینده بانک مرکزی به وسیله یک هیأت امنای سالم و متخصص و به شکل مستقل اداره شود و در خصوص مسایل مختلف پولی و مالی به مردم گزارش دهد، بسیاری از مشکلات فعلی از میان می رود.

بحث استقلال بانک مرکزی بارها مطرح شده و مجلس هم به طور جدی پیگیر آن است، اما گویا این امر امکان پذیر نیست و به خاطر وابستگی شدید بودجه به درآمد نفتی مقاومتهای زیادی در برابر آن دیده می شود.
- واقعیت این است که اگر دولت آینده قرار است به توسعه و رشد اقتصادی بها دهد باید استقلال بانک مرکزی را به رسمیت بشناسد و پول نفت را به چشم صندوق توسعه ببیند. در دولت جدید باید سیاستهای پولی به شکل هدفمند، غیر فساد آور و شفاف به سمت شرکتهای دانش بنیان هدایت شود تا اقتصاد کشور از مدارهایی نظیر توسعه نیافتگی، کاهش ارزش پول ملی، تورم و بیکاری نجات یابد. در حال حاضر با کاهش بی‌سابقه ارزش پول ملی شاهد تحت فشار قرار گرفتن دهک های پایین جامعه هستیم. مقاومتها در برابر استقلال بانک مرکزی باید کنار گذاشته شود و نباید شاهد تداوم سنگینی سایه سیاست بر اقتصاد و اجتماع باشیم. باید در عمل شاهد تغییرات گسترده در ساختار نیروی انسانی و بدنه کارشناسی بانک مرکزی و استقلال آن و تغییرات اصولی در سیاستهای پولی باشیم. واقعیت این است که در چند سال اخیر کارشناسی نبودن اقدامهای بانک مرکزی در مواجهه با بحرانهای ارزی و مالی و دوری این دستگاه از نخبه گرایی و اندیشه ورزی باعث شده مردم در مضیقه قرار بگیرند، پس در دولت آینده اگر نخبه گرایی و تخصص محوری وارد بانک مرکزی شود بستر سیاست های ارزی و مالی هم درست می شود.

یکی از مشکلاتی که در حال حاضر داریم این است که نامزدها در این زمینه بصراحت سخن نمی‌گویند و معلوم نیست نگاهشان به بانک مرکزی و مدیریت آن در دولتشان چه خواهد بود؟
- بله... این خلأ کاملاً احساس می شود، اما امیدواریم در دولت آینده با نظم سیاسی که شکل خواهد گرفت استقلال بانک مرکزی و سیاستهای اتخاذ شده از سوی آن به رسمیت شناخته شود، چون قرار نیست استقلال بانک مرکزی به مثابه «پتکی» بر سر منافع ملی کوبیده شود. در این صورت دیگر شاهد مصیبت هایی مانند تورم رکودی و تزریق بی محابای پول نفت به جامعه نخواهیم بود. البته نقش مردم هم در این استقلال بسیار مهم است و اگر انتخاب دولت آینده با هوشمندی از سوی مردم صورت گیرد شاهد استقلال سیاستهای پولی و گرد گیری اساسی در بانک مرکزی خواهیم بود. با انتخاب هوشمندانه، نظام پولی و بانک مرکزی در خدمت توسعه و رشد اقتصادی کشور خواهد بود، چون متخصصان سر جای خودشان قرار می گیرند.

در سالهای اخیر مردم بارها مطالبات خود را از بانک مرکزی مطرح کرده اند و خواستار برخورد شفاف و پاسخگویی صریح در خصوص نوسانات ارزی و کاهش ارزش پول ملی شده اند، اما تقریباً این مطالبات همواره نادیده گرفته شده است، نظر شما در این‌باره چیست؟
- شاید برای حل این مشکل نیاز داریم به مردم مطالبات درست را گوشزد کنیم، چون خیلی از مطالبات نادرست است. مثلاً مردم حق دارند بدانند آیا در جریان نوسانهای ارزی تخلفات و رانت خواری هایی صورت گرفته یا نه؟ اگر پاسخ مثبت است چرا مجلس، دولت و بانک مرکزی ساختارهایی را برای جلوگیری از این تخلفات تعریف نکرده اند و چنانچه پاسخ منفی است نباید بانک مرکزی اجازه دهد چنین تهمت های ناروایی به بدنه اش وارد شود. در حال حاضر با اصلاح سیاستهای پولی می توان امیدوار بود که متعهدترین نیروها در رأس بانک مرکزی قرار گیرند.