خدا بود و هیچ کس نبود / بحث چالشی /

[Delta.H]

فکر میکنم منظور استاد رسیدن از کل به جزء یا اساساً طبیعت وجودی فرع بر اساس قیام به ذات قدرتمند اصل است مانند دریا که گیاهان و جانوران زیادی در بر دارد. می توان دریا را تنها شمرد و وجودش باعث به وجود آمدن و استمرار وجود همه آنچه درون آن است اما نمی توان اینها را در کنار آن گذاشت و اگر نبود یا نباشد هر آنچه درون آن است نخواهد بود و هرچقدر جانوران و گیاهان درون دریا زیاد شوند یا کم شوند یا اصلاً از بین بروند در تنها بودن و تک بودن دریا تأثیری ندارد. صد البته این مثال نمی تواند مصداق کاملی باشد چون ذات حق تعالی بی مثال، و احد، و واحد است و اضافه بر اینها او خالق همه چیز است و قادر به محو تمام خلقت.
بنابر این تنها خداست که هیچ گاه به عدم نرسیده و از ازل تا ابد هر آنچه غیر از اوست از عدم به وجود آمده و به عدم خواهد رسید. حتی فرشتگان هم که به قول حافظ ساکنان حرم ستر و عفاف ملکوت اند و بخشی از خلق او. روح انسان ها هم که جزئی از روح خداوندی است و در قرآن به صراحت می فرماید "کل نفس ذائقة الموت ثم الینا ترجعون" پس همین بازگشت به سوی او یعنی ما از اوئیم و به سویش بازمیگردیم یعنی جزء کوچکی از کل با عظمت و در نهایت وجود یا عدم ما بر وحدانیت حق تعالی تأثیر ندارد و هنگامی که کلمه "هیچ کس" در جمله استاد می آید، منظور "کسی" در حد جلال و جبروت خداوند است که قطعاً نیست...
البته مطمئن نیستم که منظور استاد دولابی دقیقاً همین باشد و همچنین قدری توضیح این مسئله سخت است و کار افراد صاحب تخصص، اما تفکر در آن می تواند به درک بهتر کمک کند.