به دور دنیا سفر کنید تا میلیاردر شوید

[کامیار کاظمی]

▪ توضیح: در فهرست میلیاردرهای جهان که توسط سایت فوربس منتشر می شود، به علت برابری ثروت، برخی رتبه ها به بیش از یک نفر اختصاص یافته. به عنوان مثال چندین نفر در رتبه پنجاه و دوم قرار دارند.

یکی از موسسان و رییس شرکت معروف نایکی، فیلیپ هامپسون نایت با ثروت ۲/۸ میلیاردی خود در حال حاضر پنجاه و دومین فرد ثروتمند دنیا محسوب می شود. وی در سال ۲۰۰۴ از مقام مدیریت ارشد اجرایی شرکت استعفا داد؛ اما در پست ریاست شرکت باقی ماند.

فیل نایت، متولد ۲۴ فوریه سال ۱۹۳۸ در پورتلند اورگان فرزند یک حقوقدان و ناشر روزنامه بود. نایت به دبیرستان کلولند در پورتلند رفت و سپس برای تحصیل به دانشگاه اورگان در یوجن رفت و در آن جا به عضویت انجمن اخوت فی گاما دلتا در آمد و در سال ۱۹۵۹ یک درجه روزنامه نگاری دریافت کرد.

نایت درست پس از فارغ التحصیلی از اورگان به ارتش رفت و به مدت یک سال در آن جا به شکل فعال و ۷ سال به شکل رزرو به خدمت مشغول شد. اورگان پس از یک سال خدمت فعال در ارتش، به مدرسه تجارت استنفورد رفت، در دوران تحصیل و در کلاس کسب و کار فرانک شالنبرگ به عشق دیگری در زندگی اش جدای از ورزش پی برد.

او فهمید که یک کارآفرین است. اورگان در مقاله ای در مجله استنفورد چنین می گوید: «این کلاس جرقه ای در ذهن من زد... شالنبرگ نوع شخصیت افرادی که کارآفرین بودند را توصیف کرد و من متوجه شدم که او در مورد من حرف می زد. من به خودم می گفتم: این واقعا کاری است که من می خواهم انجام دهم.» نایت در این کلاس می بایست یک برنامه کسب و کار طراحی می کرد. او در آن سال ها مقاله ای نوشت که دروازه ورود او به سمت فروش کفش های دوندگی بود. فیلیپ نایت در سال ۱۹۶۲ با مدرک MBA از این دانشگاه فارغ التحصیل شد.

او پس از فارغ التحصیلی به سفری دور دنیا رفت و در نوامبر سال ۱۹۶۲ در شهر کوب ژاپن توقف کرد و آن جا بود که با برند تایگر برای کفش های دوندگی که توسط شرکت اونیتسوکا در کوب ساخته می شدند، آشنا شد. نایت که از کیفیت بالا و قیمت پایین این کفش ها شگفت زده شده بود موفق شد تماسی با آقای اونیتسوکا گرفته و با او قرار ملاقاتی بگذارد. نایت در انتهای این قرار ملاقات توانست حق توزیع کفش های دوندگی تایگر را برای فروش در غرب ایالات متحده آمریکا دریافت کند.

حدود یک سال طول کشید تا نخستین نمونه های تایگر برای نایت فرستاده شوند. او طی این زمان در یک شرکت در پورتلند اورگان به عنوان حسابدار مشغول به کار شد و زمانی که محموله نمونه کفش ها را دریافت کرد، دو جفت از آنها را با این امید که بتواند آنها را به فروش برساند برای بیل بوئرمن در یوجن فرستاد تا تایید او را بگیرد. بوئرمن در کمال شگفتی نایت نه تنها از کفش های تایگر سفارش داد، بلکه به او پیشنهاد شراکت داد تا چندین ایده طراحی برای کفش های دوندگی بهتری را ارائه کند. نایت و بوئرمن نهایتا در ۲۵ ژانویه ۱۹۶۴ شراکت خود را با تاسیس شرکت لوازم ورزشی روبان آبی که بعدها منشا خلق «نایکی» شد، آغاز کردند. تا سال ۱۹۶۹ نایت با فروش اولیه خوب این محصولات توانست شغل حسابداری خود را رها کرده و به شکل تمام وقت برای شرکت روبان آبی مشغول به کار شد.

پس از فروش خوب محصولات تایگر، بوئرمن به فکر بهبود طراحی کفش های تایگر و تطبیق آن با سلایق آمریکایی افتاد. او شروع به طراحی مجدد شکل کفش های تایگر کرد و اتفاقا استقبال زیادی نیز از طراحی جدید شد. به موازات این عمل، نایت نیز به بازاریابی بیشتر و گسترده تر پرداخت و سعی کرد تا کفش های خود را در مناطق و کشورهای دیگر بفروشد که در این امر نیز موفق بود. او از مدیر فروش شرکت، جف جانسون که در امر فروش و بازاریابی بسیار فعال بود، کمک گرفت.

جانسون توانست تعداد زیادی از کفش های این شرکت را به دبیرستانی ها و جوانان آمریکایی بفروشد. جف جانسون که یکی از دوستان نایت نیز بود، نام نایکی را پیشنهاد کرد که نامی یونانی است و به معنی الهه «پیروزی» در یونان شناخته می شود. لوگوی مربوطه که یکی از قدرتمندترین لوگو ها در جهان است، توسط کارولین دیویدسون (که آن زمان دانشجوی رشته گرافیک دانشگاه هنر پورتلند بود) به قیمت بسیار پایین ۳۵ دلار طراحی شد که منظور از آن، بال های الهه پیروزی بود.

استراتژی بازاریابی نایت بسیار ساده بود. او به جای اتکا بر تبلیغات و پخش آگهی، از ورزشکاران مشهور می خواست با پوشیدن کفش های شرکت، مهر تاییدی بر آن بزنند.

سهام شرکت در سال ۱۹۸۰ به شکل عمومی در بازار سهام عرضه شد. در سال ۱۹۸۶ سود شرکت نایکی از یک میلیارد دلار فراتر رفت. با پیشرفت این شرکت، مسوولان آن به فکر گسترده کردن محصولات و شعب آن در سراسر جهان افتادند و سعی کردند تمام وسایل و پوشاک ورزشی مربوط به ورزش های پرطرفدار نظیر بسکتبال و فوتبال را تولید کنند.

اکنون کمپانی نایکی یکی از معروف ترین و بزرگ ترین شرکت های تولید کننده لوازم ورزشی است و در سال گذشته میلادی به فروش بالای ۱۹ میلیارد دلار دست یافت. لباس های تیم های بزرگی مانند منچستریونایتد، بارسلونا، آرسنال، اینترمیلان، وردربرمن و ... را نیز نایکی تهیه می کند.

نایت تاکنون میلیون ها دلار از ثروت خود را به مدارس و دانشگاه ها اهدا کرده است. وی بیشترین مبلغ هدیه در تاریخ را در سال ۲۰۰۶ به دانشگاه استنفورد اهدا کرد. گفته می شود او بیش از ۲۳۰ میلیون دلار به دانشگاه اورگان کمک مالی کرده است. نایت ازدواج کرده و سه فرزند دارد.
الهام جوادی