در شرایط اکنون سکه بخرم یا نه؟

[کامیار کاظمی]

فرمول قيمت‌گذاري معاملات آتي سكه طلا
گروه بورس كالا- با توجه به رشد حبابی قیمت سکه در بازار داخلی این بحث که این حباب قیمت در مبادلات آتی نیز وجود دارد مطرح شد، در همین حال کارشناسان بازار آتی نیز مبادلات آتی را متاثر از روند جهانی اعلام می‌کنند و معتقدند این حباب قیمتی در مبادلات آتی نیز وجود دارد، اما فرمول ثابتی برای محاسبه آن وجود ندارد.

مبادلات آتی به این دلیل که در نهایت با نیت تحویل کالا صورت می‌گیرد و حتی برخی از قرارداد‌ها منجر به تحویل می‌شود و فروشنده این تعهد را دارد که سکه را از بازار تهیه کرده و تحویل مشتری دهد، از این رو سکه بازار تحویل خریدار می‌شود و روند قیمت بازار نقدی علاوه بر روند جهانی بر مبادلات آتی تاثیرگذار است.
در همین حال، مدير قرارداد‌هاي مشتق كالايي در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با ارائه فرمول محاسبه قيمت در معاملات آتي از جمله سكه گفت: قيمت سكه در بازار نقدي و آتي اثر تكميلي روي يكديگر دارند و تحولات فعلي برخي كشور‌ها باعث افزايش قيمت به صورت مصنوعي شده است.
احمد رضايي درباره وضعيت سكه در معاملات آتي اظهار داشت: هميشه در بورس كالاي ايران روند معاملات آتي سكه طلا تحت تاثير بازار جهاني بوده و رشد آن بستگي به پارامترها و ابزارهاي مختلفي دارد. وي درباره اين عوامل افزود: حضور عرضه‌كنندگان سكه به طور فعال در معاملات نقدي از جمله عواملي است كه در رشد معاملات آتي نقش مهمي‌ دارد و به پشتوانه آن معاملات آتي در بورس كالا روشن‌تر و شفاف‌تر انجام مي‌شود.
مدير قرارداد‌هاي مشتق كالايي بورس كالا درباره چگونگي محاسبه قيمت سكه در معاملات آتي بيان كرد: معاملات آتي از فرمول خاصي در دنيا پيروي مي‌كند كه فرمول و تئوري‌هاي آن در كتاب‌هاي مالي ذكر شده، ولي فرمول تعيين قيمت در معاملات فيوچر در سكه يا كالاهاي ديگر فرقي نمي‌كند.
رضايي گفت: قيمت معاملات آتي برابر است با قيمت فعلي دارايي پايه × 72/2 (عدد نپر) به توان نرخ بهره و زمان باقي مانده تا سر رسيد قرارداد. البته متغير ديگري در اين فرمول براي برخي كالا‌ها لحاظ مي‌شود كه اصطلاحا به آن cost of carry مي‌گويند و در فرمول با D نشان داده مي‌شود. وي افزود: اصل فرمول Futures price=[(S+D)e]^rt بوده كه f قيمت آتي، S قيمت فعلي دارايي پايه، D هزينه انبارداري و هزينه‌هاي ديگر مثل بيمه است، E عدد ثابت نپر، R نرخ بهره و T زمان باقي مانده تا سررسيد است.
وي با بيان اينكه قراداد‌هاي آتي مي‌تواند ماهانه، دو ماهه، سه ماهه يا سالانه باشد، تصريح كرد: براي محاسبه قيمت سكه نرخ فعلي آن را در 72/2 ضرب مي‌كنيم و آن را به توان نرخ بهره و زمان باقي مانده مي‌رسانيم. زمان باقي مانده تا سررسيد نيز اگر يك ماهه باقي مانده باشد به صورت يك روي 12 يا 30 روي 365 روز محاسبه مي‌شود.
رضايي با تاكيد بر اينكه افراد فعال در اين نوع قرارداد‌ها بايد به همه اين مسائل آگاه باشند، خاطرنشان كرد: براي برخي كالا‌ها كه حجيم بوده و نگه‌داري آنها هزينه دارد، براي محاسبه قيمت در اين فرمول عددي را به عنوان هزينه انبارداري در نظر مي‌گيرند كه نحوه محاسبه آن در فرمول ذكر شده است.
مدير قراردادهاي مشتق كالايي تصريح كرد: مسائل ديگري نيز ممكن است در قيمت‌ها تاثيرگذار باشد، از جمله ميزان تقاضا براي داشتن يك كالا است. بنابراين براي داشتن كالايي كه دستيابي به آن سخت است هزينه بيشتري بايد پرداخت كرد. وي در پاسخ به اين سوال كه افزايش قيمت سكه در بازار آزاد چه اثري روي معاملات آتي دارد، خاطرنشان كرد: قيمت‌هاي نقدي و آتي روي يكديگر اثر تكميلي دارند يعني گاهي وضعيت سكه نقدي روي قيمت سكه در معاملات آتي اثر دارد و گاهي اين مساله بر عكس مي‌شود.
اين مقام مسوول بيان كرد: اگر عرضه سكه در بازار نقدي زياد باشد، روي قرارداد آتي اثر كاهشي خواهد گذاشت، يعني قيمت بازار نقد مي‌تواند به عنوان سيگنالي براي كاهش قيمت سكه در معاملات آتي تلقي شود و اگر احساس شود بازار نقدي سكه با كمبود مواجه است قيمت‌ها رو به بالا و صعودي رفته و به تبع آن معاملات آتي نيز با افزايش قيمت روبه‌رو خواهد شد.
رضايي با بيان اينكه كاهش يا افزايش كالاهاي بورسي به ويژه طلا و نفت خام به عوامل زيادي بستگي دارد، گفت: جنگ، انقلاب‌ها، حملات تروريستي، كشمكش‌هاي سياسي بين دولت‌هاي متخاصم، تحريم‌ها، بحران، اعتصابات، كمبود عرضه، افزايش تقاضا يا بالعكس، بحران‌هاي اقتصادي، وضعيت آب و هوا، پخش شايعات و اخبار دروغ در بازار، دلال بازي يا speculating در بورس‌ها از موارد اصلي در تاثيرگذاري قيمت‌هاي نقدي يا آتي هستند و باعث حركت مصنوعي قيمت‌ها مي‌شود.
مشاور مديرعامل بورس كالا تصريح كرد: بر اين اساس دولت‌هاي قدرتمند يا كساني كه كالايي را به‌طور انحصاري در دست دارند، مي‌توانند روند قيمت‌ها را در بازار تعيين كنند، نحوه قيمت‌گذاري طلا در دنيا كه به price fixing معروف است، روزانه دو بار قيمت در دنيا در يك كميته به شكلي كه صبح‌ها در انگليس و عصرها در آمريكا تعيين مي‌شود.
وي با اشاره به اينكه اين روش 60 سال است كه در كشورهاي غربي اعمال مي‌شود. نحوه قيمت‌گذاري به اين شكل است كه 5 بانك عمده دنيا كه خريد و فروش طلا مي‌كنند، كارگزاران خود را براي خريد و فروش طلا و تعيين قيمت به آن كميته مي‌فرستند مثلا يكي از بانك‌ها به عنوان خريدار مي‌گويد: 100 كيلو طلا با قيمت هر انس 1400$ نياز دارد، فروشنده نيز اعلام مي‌كند300 كيلو طلا با قيمت هر انس 1420$ مي‌فروشد.
در ادامه مسوول جلسه اعلام مي‌كند آيا با 1415 $ عملي نيست؟! و در پايان قيمت با 1417$ عملياتي مي‌شود. بقيه خريداران يا فروشندگان وارد بازار شده و به مبادله مي‌پردازند و اين قيمت را به سراسر دنيا اعلام مي‌كنند.
رضايي در واكنش به آخرين سوال كه چه پيش‌بيني از آينده قيمت سكه داريد، اظهار داشت: به طور كلي معاملات آتي بورس‌هاي دنيا معاملات پر ريسكي است و افراد معامله‌گر بايد حرفه اي بوده و فن شناگري در بازارهاي آتي را خوب بلد باشند تا امواج كاهش يا افزايش قيمت‌هاي بازار آنها را غرق نكند.