چرا خودپردازها کارت ها را میخورند؟

[کامیار کاظمی]

پول درآوردن از میان سیم و آهن


دریافت وجه نقد و انجام امور بانکی یکی از وظایف شهروند الکترونیک است و جالب اینجاست که بدانید در شهر الکترونیک شهروند خود همه‌کاره خویش است و به کسی نیاز نیست تا برای او کاری انجام دهد. کارها در شهر الکترونیک توسط دستگاه‌ها و رایانه‌ها انجام می‌شود و دستور انجام آن را شهروند صادر می‌کند که البته قوانین و ابزار آن قبلا تهیه شده است.


روزی روزگاری خودپرداز

شاید دانستن تاریخچه اختراع خودپردازها خالی از لطف نباشد. حدود سال ۱۹۶۶ میلادی یک مرد ۴۰ ساله انگلیسی آخر هفته برای دریافت پول به بانک مراجعه کرد اما ساعت کار بانک تمام شده بود و آقای بارون شپرد که برای درمان دختر کوچکش بیمارش نیازمند دارو بود، چاره‌ای جز سرگردانی در شهر نداشت. این سرگردانی بارون را به این فکر فرو برد که بانک‌ها تمام طول روز و تمام هفته را باید باز باشند.
ایده این مرد کم‌کم شکل کامل‌تری گرفت و او توانست ایده‌اش را با مدیر بانک بارکلینز مطرح کند. ریس بانک که از طرفی مشتاق بود این کار انجام بشود و از طرفی نمی‌توانست برای این چنین طرحی که ناممکن به‌نظر می‌رسید پولی بپردازد، به بارون گفت اگر این دستگاه ساخته شود، حتما آن را خواهد خرید. بارون با وجود این‌که پشتیبانی نمی‌شد طی یک سال ایده خود را از حد طرح به یک دستگاه تبدیل کرد که به‌نوعی نمونه اولیه خود پردازهای امروزی بود. بارکلیز در ۲۷ ژویه سال ۱۹۶۷ شعبه خودکار خود را افتتاح کرد. خیلی‌ها بنا بر تجربه‌ای که از سال ۱۹۳۹ در آمریکا داشتند، امیدی به پیروزی این طرح نداشتند. چرا که در آن سال، شخصی به نام جورج دستگاهی برای سیتی بانک نیویورک ساخت و آن را برای استفاده عموم آماده کرد اما بعد از ۶ ماه از این دستگاه آن‌چنان استقبال نشد که تا حدود ۳۰ سال حرفی از این نوع کارها در بین بانکدارها زده نمی‌شد. اما دستگاه جان انگلیسی بیش از آنچه فکرش را می‌کرد مورد استقبال قرار گرفت و این استقبال باعث شد هزاران نوع از آن در سراسر دنیا نصب شود و تقریبا تمام شهرهای دنیا از آن استفاده کنند. سیر تکاملی این استقبال تا آنجا بود که در سال ۲۰۰۵ جایزه ملی انگلستان به جان شپرد ۸۰ساله داده شد و او به‌عنوان مخترع دستگاه خودپرداز به دنیا معرفی شد و در همان زمان نام خانم والری و آقای رچ به‌عنوان اولین استفاده کنندگان از دستگاه خود پرداز در تاریخ ثبت شود. در سال ۷۳ نیز شرکت آی‌بی‌ام سفارشی مبنی بر ساخت نوع جدید این دستگاه‌ها دریافت کرد و نسل امروز آن‌ها را تولید کرد که البته انواع فعلی بسیار متفاوت و کامل‌تر شده است.
نام این دستگاه که در بیشتر نقاط دنیا ATM خوانده می‌شود و در بسیار از نقاط دنیا نام‌های مختلف دیگری (مانند ماشین Mac) نیز دارد.
اس‌اس‌کی یا کیوسک خودپرداز همان دستگاه خودپرداز است؛ با این تفاوت که این دستگاه علاوه بر داشتن خاصیت دریافت، می‌تواند بسیاری از کارهای دیگر بانکی را انجام دهد. اس‌اس‌کی به‌نوعی شعبه انفرادی افراد است که می‌توانند با آن کارهای بانکی خود را در محل انجام داده و از امنیت و سهولت آن بهره ببرند.
برای استفاده از این دستگاه‌ها نیاز چندانی به اطلاعات نیست چراکه این دستگاه‌ها به ساده‌ترین روش طراحی و ساخته می‌شوند.

استفاده از یک خود‌پرداز

برداشت پول اولین و عمومی ترین کار خود پردازهاست و علاوه بر آن می‌توان قبوض را پرداخت کرد که این‌هم تقریبا عادی شده است، اما انتقال پول یکی از مهم‌ترین کارکردهای این دستگاه‌هاست که با آن می‌توان یک کار بانکی وقت گیر را به راحتی انجام داد و مخصوصا وقتی در شبکه ای مانند شتاب خودمان بانک‌ها را به هم متصل کرده باشد تا انتقال پول بین تمام بانک‌ها ممکن باشد (باید توجه داشت برخی کشورها چنین شبکه‌هایی نداشته یا برخی بانک‌ها اجاره انتقال پول در شبکه خودشان را به مشتریان سایر بانک‌ها نمی‌دهند و البته در کشور ما هم بانک‌ها در این زمینه کم کاری‌هایی دارند).
در تمام دنیا بانک‌ها بر اساس قوانین بانک‌های مرکزی کشورشان می‌توانند اجازه انتقال پول بین بانک‌ها را بدهند. در کشور ما نیز این‌چنین است و بانک‌ها طبق قانون بانک مرکزی اجازه انتقال پول بین بانک‌های مختلف را تا سقف مشخصی می‌دهند اما برای انتقال پول از این طریق میان حساب‌های مختلف در یک بانک محدودیتی نیست. نحوه کار خود پردازها نیز به این شرح است:

1- کارت را در کارت‌خوان قرار دهید.
۲- شماره رمز را وارد وکلید ثبت یا تایید را فشار دهید.
۳- در گزینه‌هایی که روی نمایشگر آمده است کلید کنار کلمه «انتقال وجه» را فشار دهید.
4- مبلغ مورد نظرتان را بر مبنای ریال با استفاده از صفحه کلید وارد کنید.
۵- شماره کارت طرف مقابل یعنی کسی که می‌خواهید به او پول پرداخت کنید را وارد کنید.
۶- در این مرحله مشخصات شخصی که می‌خواهید به حسابش پول واریز کنید ظاهر می‌شود. حال اگر اطلاعات درست بود کلید تایید یا «آری» را بزنید و در غیر این صورت «خیر» را انتخاب کنید.
اگر پیام تراکنش مورد نظر با موفقیت انجام شد را در روی صفحه دیدید، می‌توانید مطمئن باشید که مبلغ واریز شده است و البته سعی کنید قبض کاغذی را نزد خود نگه دارید.