سرمایه گذاری – آشنائی با بورس (قسمت اول )

[lpsk83]

4 ) طبیعت مصرفی بودن کالاهای بورس
یکی از عواملی که موجب بروز نوسان در قیمت های بورس می شود، طبیعت بازار بورس است. در درس اول توضیح دادیم که چگونه بازار بورس زمانی در مرکز (Core) قرار می گیرد " حراج بزرگی که در آن مالکیت شرکت های مختلف به بالاترین پیشنهاد برای فروش ارائه می گردد." از آنجائی که تعداد محدودی از سهام در هر زمان وجود دارد، هر گونه فعالیت خرید موجب بالا رفتن قیمت سهام گردیده و فروش آنها نیز موجب پائین بردن قیمت ها می گردد.
از این لحاظ سهام بورس تفاوت چندانی با کالاهای مصرفیی چون نفت ندارد. بر آنها نیز همان قوانین عرضه و تقاضا حکم فرماست. هنگامی که تعداد سهام بیش از تقاضای آن است، ارزش آن سهام کمتر می شود. به همین ترتیب عکس این مطلب نیز به وقوع می پیوندند. یعنی هنگامی که میزان تقاضا نسبت به تعداد سهام پائین تر است قیمت سهام ترقی می کند. به همین دلیل است که مؤسسات یا افراد ثروتمند در سهام مطلوب به آهستگی "موقعیت سازی" می کنند (منظور از موقعیت سازی این است که شخص به آهستگی سهامش را در شرکتی افزایش دهد). اگر کسی مایل به خرید یکبارۀ میلیون ها دلار از سهام شرکتی باشد و سهام آن شرکت قبلآ توسط دلال آن شرکت سفارش گرفته شده باشد {به این موقعیت block trade یا تجارت مسدود گفته می شود. تجارت مسدود به هر تجارت بالای ۱۰۰،۰۰۰ دلار یا ۱۰،۰۰۰ سهم گفته می شود.}، قیمت سهام آن به شدت صعود می کند زیرا در همان زمان سهام کافی برای سفارشات مطرح شده وجود ندارد. همین مورد در زمانی که مؤسسه یا شخص ثروتمندی تمایل به فروش تعداد بالائی از سهامش را دارد نیز رخ می دهد. اگر بخواهند همۀ سهام را به یکباره در بازار ارائه دهند مشتری کافی برای خرید آنها وجود نخواهد داشت. این امر موجب انباشت سریع بورس گردیده و بدین ترتیب گرچه اقتصاد زیربنائی شرکت تغییری نیافته سرمایۀ بازار خشک شده و به رکود خواهد نشست.
۵) زندگی: تأثیر وقایع نامرتبط بر قیمت بورس
اکنون به سومین مبحثی می رسیم که از عوامل ایجاد نوسان در قیمت بورس است یعنی زندگی. مثلآ فرض کنید که فرد ثروتمندی بمیرد و خانوادۀ وی برای پرداخت مالیات مجبور به فروش تعداد زیادی از سهام وی باشد. و یا ممکن است یک مؤسسه یا شرکت بزرگ به مشکل مالی برخورد کند، مثلآ در صدد ساخت خط تولید جدید یا پرداخت بدهی های قبلی خود باشد. آنها برای مواجهه با این مشکلات مالی و هزینه ها ممکن است بخواهند سهام خود را به فروش بگذارند. در هر دو مورد تعداد زیادی از اوراق بهادار به فروش خواهد رسید که فروش هیچ یک از آنها ارتباطی با عملکرد بد آن شرکت ها ندارد. اگر چه بورس یک سرمایه گذاری عالی به شمار می رود ولی به هر علتی ممکن است به یکباره فروش یکجای سهام موجب رکود قیمت سهام گردد. در اغلب موارد این گونه وقایع قابل پیش بینی نبوده و قادر به تنزل یک تجارت عالی با فروش به قیمتی پائین تر از ارزش واقعیشان می گردند. این موارد از نوع سرمایه گذاری هائی هستند که ما به دنبال آن هستیم. تجارت های بزرگی که به طور موقت و غیر قابل قضاوتی به افت نشسته اند.تمامی سه فاکتور قید شده باید با هم کار کنند تا کمکی برای فرستادن قیمت ها به هر دو نهایت شوند. به محض درک این فاکتورها توسط سرمایه گذار، وی قادر خواهد بود که از بروز هر یک از آنها استفادۀ مفید را ببرد.
۶) مشکلات موقتی که موجب افت قیمت ها می شوند
قبل از ادامۀ مبحث، فاکتور دیگری وجود دارد که غالبآ به ندرت روی می دهد و می تواند بورس را به سطح پائینی افت دهد. معمولآ به این صورت است که یک شرکت خوب دچار یک مشکل موقتی می شود که این مشکل نه خطری برای زندگیش در بردارد، نه تأثیری بر سوددهی دراز مدت وی می گذارد. ولی بازار بورس "وال ستریت" به شیوۀ خود به شدت واکنش نشان می دهد و با پائین آوردن قیمت سهام، آن شرکت را مجازات می کند.
چنین مشکلی در سال ۱۹۶۳ در مورد "امریکن اکسپرس" اتفاق افتاد. شرکت با ارائۀ چک مسافرتی در امر مسافرت انقلابی ایجاد کرد، و موفقیت بزرگی در شناساندن کارت امریکن اکسپرس بدست آورد. تا این که یکی از شعبات فرعی این شرکت که انباری در "بایون" شهر نیوجرسی بود کلاه برداری بزرگی کرد. شرکتی به نام "اتحادیۀ تصفیۀ روغن نباتی خام" اقدام به پارک تانکرهای روغن نباتی در این انبار نمود و در قبال آن رسیدی دریافت کرد که محتویات تانکرها ی موجود در زمان دریافت همان چیزی باشد که اظهار کرده است. این اتحادیه از رسیدها به عنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کرد. مشکل از زمانی بروز کرد که اتحادیه قادر به پرداخت بدهی های خود نشد. ضمانت کنندگان به انبار آمدند تا روغن نباتی ذخیره شده در انبار امریکن اکسپرس را به تصرف خود درآورند. به محض باز کردن تانکرها دریافتند که محتویات آنها بنابر رسید تضمینی امریکن اکسپرس، روغن نباتی نیست و به جای آن مملو از آب دریا است، که ارزشی بسیار پائین تر داشت. ارزش وثیقۀ موجود در دست ضمانت کنندگان ۱۵۰ میلیون دلار کمتر از چیزی بود که می پنداشتند، و شعبۀ فرعی امریکن اکسپرس مسئول ضمانت رسیدی بود که صادر کرده بود. از آنجائی که اشتباه از طرف شعبۀ جانبی و نه شرکت مادر و اصلی رخ داده بود، شرکت مجبور به پرداخت هیچ مبلغی نبود. ولی "هاوارد کلارک" حس کرد که از لحاظ معنوی تجارت آنها در تنگنا قرار گرفته و سعی کرد اختلاف مبلغ را به گونه ای بپوشاند. وی به ضمانت کنندگان اتحادیه ۶۰ میلیون دلار پیشنهاد کرد. سهام از ۶۰ دلار به ازاء هر سهم به ۴۹ دلار تنزل کرد.
گرچه این ضرر ۶۰ میلیون دلاری مبلغی نبود تا مورد ریشخند قرار گیرند، مسلمآ شرکت را نیز به نابودی نمی کشاند. "وال ستریت" به شدت با وی برخورد نمود و سهام را به بیش از آن مبلغی که متقاضی بودند مجازات کرد. قیمت سهام به تدریج به سطح قبلی خود باز می گشت و در سالهای بعد حتی بسیار صعود پیدا کرد و سود خوبی به سرمایه گذارانش رساند. سرمایه گذاران باهوشی که دریافته بودند:
۱) شرکت به خطر جدی نیافتاده است، و
۲) او باید از این موقعیتی که "وال ستریت" برای مجازات شرکت فراهم آورده بهرۀ کافی را برده و سهام شرکت را به قیمت پائین تری خریداری نماید.
این امر ما را به نکتۀ نهائی درس می رساند. حال می دانیم که چرا قیمت بورس گاهی به بالا یا پائین پرتاب می شود. اکنون قدمی فراتر برداشته و توضیح خواهیم داد که دیدگاه یک سرمایه گذار در مقابل نوسانات بازار چگونه باید باشد.
۷) مهمترین مفهوم سرمایه گذاری: آقای بازار
همان طور که قبلآ هم مشخص کرده بودم، سرمایه گذار می باید با هر یک از سهام خریداری شده به گونه ای رفتار کند گویی خواهان خرید کل آن شرکت است. در اغلب موارد هیچ نیازی به نگرانی در مورد اقتصاد یا حتی بازار بورس ندارید. تنها ملزومات یک سرمایه گذار موفق، قابلیت ارزیابی درست تجارت و شیوۀ روانشناسی درست نسبت به قیمت بورس است. در این بخش دومین قسمت از این مهارت های ارزشمند را با تشریح مفهوم "آقای بازار" بررسی می کنیم. یک مثال ساده بینش شما را برای همیشه نسبت به قیمت های بورس تغییر خواهد داد، و در صورتی که به درستی از آن استفاده شود منجر به افزایش بازدۀ سرمایه گذاریتان خواهد گردید.
مفهوم "آقای بازار" چیزی مثل این است: تصور کنید که شما در یک تجارت خصوصی با کسی شریک هستید به نام آقای مارکت. او هر روز به دفتر یا منزل شما آمده و به شما پیشنهاد می کند که بهرۀ شما را در شرکت بخرد، یا مال خودش را به شما بفروشد {انتخاب با خود شماست}. آقای مارکت از روحیۀ تخریب شده و نابسامانی برخوردار است. گاهی روحیۀ بسیار بالائی دارد و گاه تا حد خودکشی افت پیدا می کند. موقعی که در یکی از روحیات روانی خود قرار گرفته پیشنهاد بالائی برای تجارتش دارد زیرا در دنیای او در آن زمان همه چیز لبخند می زند. نگرش او به شرکت عالی است و می خواهد هر آنچه در چنته دارد به شما تنها باحفظ مزیت برای خودش بفروشد. در زمانی دیگر روحیۀ او به سمت جنوب سقوط می کند و آیندۀ شرکت را نابسامان می بیند. حقیقتآ او آنقدر به این موضوع اهمیت می دهد که حاضر است سهم خودش را هم به قیمتی پائین تر از ارزش واقعیش به شما بفروشد. در همان زمان متوجه می شوید که ارزش بنیادین شرکت تغییری نکرده، فقط این روحیۀ آقای مارکت است که تغییر کرده.
بهترین بخش مبحث این است که شما به هر حال در تصمیم گیری آزادید. اگر از قیمت پیشنهادی او خوشتان نیامده می توانید او را ندیده بگیرید. روز بعد او با روحیۀ دیگری خودش را به شما نشان خواهد داد. آن چیزی که می تواند برای شما جالب باشد این است که هر چه او افسرده تر باشد، شما موقعیت بهتری دارید که از این روحیۀ او استفاده ببرید {اصلآ نگران نباشید، او فاقد هر گونه احساس یا فکری است که شما بخواهید از آن استفاده ای ببرید.} تا زمانی که شما به ارزش واقعی شرکت واقف هستید، تنها می توانید به پیشنهادات آقای مارکت نظری بیاندازید، یا آن را رد کرده یا بپذیرید.... تصمیم با خود شما است.
یک سرمایه گذار هوشمند می باید درست به همین طریق به بازار بورس بنگرد. هر اوراق بهاداری که به معامله گذاشته می شود بخشی از تجارت است. هر روز صبح به محض باز کردن روزنامه یا دیدن CNBC می توانید قیمت های آقای مارکت یا بازار را مشاهده کنید. بسته به تصمیم خود شما است که نسبت به آنها واکنش نشان دهید، یعنی بخواهید بخرید یا بفروشید. اگر شرکتی را پیدا کنید که پیشنهادی پائین تر از ارزش واقعیش دارد، از فرصت استفاده کنید و بر آن سرمایه گذاری کنید. پس از گذر زمان به محض به تثبیت رسیدن شرکت، دوباره او با روان پریش باز خواهد گشت و برای خرید همان شرکت قیمت بالاتری را به شما پیشنهاد خواهد داد.
با داشتن چنین دیدگاهی به قیمت ها در بورس (نه از روی عدم تعادل روحیات شریکتان) از وابستگی های روحی که اغلب سرمایه گذاران بدان دچار هستند تا قیمت ها را بالا یا پائین بیاورند، فاصله می گیرید. بعد از مدتی به هنگام خرید سهام به افت قیمت ها خوش آمد می گوئید. تنها زمانی از قیمت بالا در بورس استقبال می کنید که بنابه علتی مایل به فروش اوراق بهادار خود باشید. در اغلب موارد (به استثناء مواردی که در زندگی پیش بیاید که قبلآ هم مورد بررسی قرار گرفت) شما آزادید که هر روز منتظر آقای مارکت یا بازار باشید و ببینید که او امروز به شما چه قیمتی را پیشنهاد می کند و خودتان ارزیابی کنید که آیا برابر یا بالاتر از ارزش ذاتی آن است یا خیر. بدین ترتیب به بزرگترین مزیت در سرمایه گذاری هایتان نائل آمدید