سایت کارآفرینی میلیاردرهای آینده ایران

ممنون جالب بود.
الان تا اینجای تاپیک ما فرق عرق و اسانسها رو فهمیدیم و با روشهای گوناگون تولید اسانس و عرقیجات آشنا شدیم
پس میشه گفت این تاپیک داره به جاهای خوب میرسه.
حالا سوال بعدی اینجاست: اگر کسی بخواهد تولید اسانس بکند باید از کجا شروع کند.
به طور مثال از کجا بدانیم که در منطقه ما از چه گیاهانی میشود اسانس گرفت؟و آیا اسانس گیری نیاز به تجهیزات گران و پیشرفته دارد؟آیا میشود در قالب خانگی و یا کارگاهی آن را انجام داد؟
دوستان باید همگی با تحقیقبه توسعه این تاپیک کمک کنیم زیرا این کار در ایران پتانسیل به شدت بالایی دارد و میتواند به بسیاری از دوستان جویای کار کمک شایانی بکند.

چگونگي تهيه اسانس ها از گياهان

به طور معمول مواد روغني فرار از اندام هاي مختلف گياه مانند گل، جوانه، ميوه، برگ، بذرو غيره استخراج مي گردد.

استخراج اين مواد از گياه به روش هاي زير صورت مي گيرد:

1-فشردن گياه( بخش برون بر و لايه بيروني پوست مركبات به ويژه در تيره روزاسه مركباتي مانند تمشك، توت فرنگي، سيب و ...)
2-استفاده از حلالهامانند الكل
3-تقطير با آب و و بخار آب ( جوشاندن) مانند گلاب گيري
4-استفاده از روغن هاي جاذب
در كميت و كيفيت اسانس استخراج شده عوامل مختلفي مانند : زمان برداشت محصول، نحوه جمع آوري، طريقه خشك كردن و بسته بندي و نگهداري مؤثر مي باشد.

نكاتي كه در حين استخراج اسانس ها بايد رعايت گردد:

1-براي بدست آوردن حداكثر مقدار اسانس از يك گياه كه اسانس از اندام هاي مختلف به جزء گل گرفته مي شود بايد گياه را حتما قبل از گل دادن چيد. زيرا در اين زمان گياه حداكثر اسانس خود را داراست و بعد از گل دادن حدود 70 درصد اسانس خود را از دست مي دهد.
2-از گيا هاني كه براي پرورش آنها از موادشيميايي استفاده نشده است اسانس استخراج گردد . تا در اسانس مواد شيميايي و راديو اكتيو وجود نداشته باشد.
3-اكثر اسانس ها بعداز دوبار تقطير شدن، قابليت بي رنگ شدن را دارند؛ البته اسانس بابونه يك استثناء مي باشد و رنگ آبي دارد.

برای وارد شدن به کار تولید اسانس ابتدا باید گیاهانی را که برای تولید اسانس به کار میروند و مصرف بیشتری دارند رو بشناسیم و بعد بررسی کنیم که رویشگاه طبیعی اون گیاه در چه مناطقی می باشد .
نعناع : از کلیه قسمت های هوایی این گیاه بوی معطر و مطبوع استشمام می شود ولی اگر جویده شود علاوه بر بوی اسانس، سبب احساس خنکی در مخاط دهان نیز می گردد.
با توجه به اینکه برای مصارف دارویی منحصرا برگ یا سرشاخه گلدار گیاه مورد استفاده قرار می گیرد از این جهت بعد از قطع کامل قسمت های هوایی گیاه، برگ و سرشاخه گلدار را از بقیه جدا کرده برای مصارف درمانی مورد استفاده قرار می دهند.
اسانس مانت از تقطیر برگ و سرشاخه گلدار گیاهان مذکور، تحت تاثیر بخار آب تهیه می گردد و برای این کار نیز معمولا گیاه دو ساله را که واجد مقادیر بیشتری اسانس است، انتخاب می کنند.
مانتول (menthol) که از اسانس مانت بدست می آید و طعم و بوی نعناع دارد، در تهیه انواع شیرینی، عطر سازی و خصوصا معطر کردن سیگار استفاده می شود و در تهیه بعضی فراورده های گیاهی مانند محلول رفع سرفه، بخور و ... مورد استفاده قرار می گیرد.

تعدادی از گیاهانی که از آنها اسانس تهیه میشود و قسمت مورد استفاده

ریحان _ برگ
ترنج _ میوه
نارنج _ شکوفه و میوه
پرتقال _ گل و میوه
فلفل سیاه _ میوه
همیشه بهار _ گل
هل سبز _ دانه
سرو _ پوسته درخت و برگ
کرفس _ دانه ، برگ ، ساقه
بابونه _ گل
دارچین _ پوسته درخت
میخک صد پر _ غنچه باز نشده
گشنیز _ دانه و برگ
علف لیمو _ ساقه
زیره سبز _ دانه
شوید _ برگ ، دانه
اکالیپتوس _ برگ
رازیانه _ دانه
زنجبیل _ ریشه
یاس _ گل
لیمو _ میوه
جوز هندی _ دانه
جعفری _ برگ
نعناع هندی _ برگ
نعناع فلفلی _ برگ
گل محمدی _ گل
اکلیل کوهی _ برگ
مریم گلی _ برگ
ترخون _ برگ
انار _ میوه
مورد _ برگ
بادرنجبویه - برگ
سنبل الطیب _ گل
آویشن _ برگ ، گل

اکالیپتوس
در استان خوزستان بسیار یافت میشود و به همراه نخل و صدر جزو گونه های حداکثری درخت این استان است
همچنین پرتغال هم در استان خوزستان کشت فراوانی دارد
حالا شما کدام روش استخراج اسانس را برای این درخت مناسب میدونید و چه مراحلی داره!
با سپاس بابت راهنمایی های خوبتون
دوستان در دیگر استان ها هم اگر رویشگاه اصلی دیگر گیاهان رو میدانند در اختیار دوستان قرار دهند

برگ تازه اکالیپتوس دارای 3 تا 5 درصد اسانس – یک ماده تلخ به نام روتین مواد رزینی مختلف – اسید اکالیپتیک وغیره است .

اسانس اکالیپتوس :

این اسانس از برگ های تازه وغنچه های گل به وسیله تقطیر با بخار آب تهیه می شود. راندمان آن نیز 800 تا 1000 گرم اسانس برای هر 100kgr برگ تازه است . اسانس تقطیر اول چون زیاد خالص نیست مقداری سود به آن اضافه میکنند وسپس مجدداَ تقطیر می کنند. این اسانس مایعی بسیار سیال با تحرک بی رنگ ویا به رنگ زرد بسیار روشن است . بوی آن قوی – با عطر مخصوص و طعم آن ابتدا خنک کننده ولی تدریجا سوزاننده می شود. اسانس اوکالیپتوس با اسانس های دیگر وروغن های ثابت به خوبی مخلوط می شود و در آب تقریبا غیر محلول است . اسانس آن باید در شیشه های کاملا دربسته در محل خنک دور از نور و روشنایی قرار گیرد. مراکز تجاری تولید اسانس اوکالیپتوس ، اسپانیا وپرتقال است . در این کشورها اسانس را از گونه ی E.globolus بدست می آورند.

ترکیب شیمیایی اسانس اکالیپتوس :‌

الدئیدوالریک – آلدئیدبوتریک – پین راست – کامفن – فنن – نوعی الکل ترپینیک به نام پینوکاروئول – مقدار کمی الکل اتیلیک – استات دامیل – یک ماده قابل تبلور به نام ادوسمول که در غالب گونه های اکالیپتوس وجود دارد. و 60 تا 80 درصد اسانس ، مربوط به ماده سینئول به فرمول C10H18O می باشد که به نام های اوکالیپتول و کاژه پوتول نیز گفته می شود . که مهم ترین واصلی ترین ماده تشکیل دهنده اسانس اوکالیپتوس می باشد.

گونه Eucalyptus microtheca دهها سال قبل به ایران وارد شد و در خوزستان و آبادان کاشته می شود و در مقابل شوری خاک حساسیت کمتری نسبت به سایر گونه ها نشان می دهد.

---

برگ تازه اکالیپتوس دارای 3 تا 5 درصد اسانس – یک ماده تلخ به نام روتین مواد رزینی مختلف – اسید اکالیپتیک وغیره است .

اسانس اکالیپتوس :

این اسانس از برگ های تازه وغنچه های گل به وسیله تقطیر با بخار آب تهیه می شود. راندمان آن نیز 800 تا 1000 گرم اسانس برای هر 100kgr برگ تازه است . اسانس تقطیر اول چون زیاد خالص نیست مقداری سود به آن اضافه میکنند وسپس مجدداَ تقطیر می کنند. این اسانس مایعی بسیار سیال با تحرک بی رنگ ویا به رنگ زرد بسیار روشن است . بوی آن قوی – با عطر مخصوص و طعم آن ابتدا خنک کننده ولی تدریجا سوزاننده می شود. اسانس اوکالیپتوس با اسانس های دیگر وروغن های ثابت به خوبی مخلوط می شود و در آب تقریبا غیر محلول است . اسانس آن باید در شیشه های کاملا دربسته در محل خنک دور از نور و روشنایی قرار گیرد. مراکز تجاری تولید اسانس اوکالیپتوس ، اسپانیا وپرتقال است .

ترکیب شیمیایی اسانس اکالیپتوس :‌

الدئیدوالریک – آلدئیدبوتریک – پین راست – کامفن – فنن – نوعی الکل ترپینیک به نام پینوکاروئول – مقدار کمی الکل اتیلیک – استات دامیل – یک ماده قابل تبلور به نام ادوسمول که در غالب گونه های اکالیپتوس وجود دارد. و 60 تا 80 درصد اسانس ، مربوط به ماده سینئول به فرمول C10H18O می باشد که به نام های اوکالیپتول و کاژه پوتول نیز گفته می شود . که مهم ترین واصلی ترین ماده تشکیل دهنده اسانس اوکالیپتوس می باشد.

گونه Eucalyptus microtheca دهها سال قبل به ایران وارد شد و در خوزستان و آبادان کاشته می شود و در مقابل شوری خاک حساسیت کمتری نسبت به سایر گونه ها نشان می دهد.

با توجه به اینکه در کشورمان ايران توانايي کشت 15 هزار هكتار گل محمدی وجود دارد وتوجه ویژه به این موضوع که در کشور بلغارستان با 2 هزار هكتار كشت گل رز، سالانه هزار و 500 كيلوگرم اسانس گل رز توليد و صادر میشود .و با توجه به قیمت این ماده ارزشمند لازم دانستم که اطلاعات بیشتری را در مورد اسانس گل محمدی در اختیار دوستان عزیز انجمن قرار بدهم .امید وارم مورد توجه قرار بگیره و جرقه ای برای یک حرکت جدید ایجاد کنه

اسانس گل محمدي ماده اصلي صنايع عطرسازي و داروسازي است كه در سالهاي اخير محققان كشور با طراحي و ساخت نيمه صنعتي دستگاه توليد اسانس اولين نمونه اسانس گل محمدي ايراني استاندارد را توليد كردند كه به تاييد صنايع عطر سازي فرانسه رسيد.
گل محمدي به "طلاي معطر" معروف است چراكه ماده اوليه كارخانه هاي عطر سازي در دنيا است. هر كيلو اسانس اين گياه 20 ميليون دلار ارزش دارد از اين رو امروز از آن به عنوان طلاي مايع ياد مي شود.

اسانس

با انجام کارهاي تقطير گل محمدي و فرآورش گلاب ،ماده روغني فراري که روي آن پديد مي آيد اسانس يا عطر ناميده مي شود . با وجود تعداد زيادي از گونه هاي پرورش يافته‌ي گل رز, كمي از آنها عطر قابل ملاحظه‌اي دارند كه بوسيله كارخانه‌هاي عطر‌‌سازي در جهان شناخته شده اند. اساسا 4 گونه از رز، براي توليد اسانس وجود دارد كه شامل گل رشتی(گل رز فرانسوی) , گل محمدي, رز قرمز پرپر, نسترن مي‌باشد. اسانس رز در مراكش و فرانسه از رز قرمز پرپر, در مصر از گل رز فرانسوی, و چين از رز ركوسا و ديگر رزهاي وحشي توليد مي شود اما مهمترين توليدكنندگان اسانس گل رز درجهان, تركيه و بلغارستان هستند كه اسانس رز را، از گل محمدي بدست مي آورند . اسانس گل محمدي از تقطير گل هاي تازه با بخار آب بدست مي آيد.از گل محمدي سه نوع اسانس حاصل مي گردد.

1-اسانس اول: اين اسانس از تقطير گل هاي محمدي تازه با بخار آب بدست مي آيد و به صورت لايه اي از مايع زردرنگ بر سطح گلاب حاصل از تقطير اين گل ها شناور مي شود. اين اسانس حاوي اجزائي از اسانس تام گل محمدي است که حلاليت کمتري در آب دارند و عمدتا از هيدروکربن هاي اشباع واحد 14 تا 23 کربن تشکيل شده است و به همين دليل بر اثر سرد شدن به حالت جامد در مي آيد. بخش اعظم اسانس گل محمدي توليدي ايران در حال حاضر از اين نوع است.

2-اسانس دوم: اگر گلاب حاصل از تقطير گل محمدي که به گلاب اول معروف است را مجددا با بخار آب تقطير کنيم اسانس دوم و گلاب دوم بدست مي آيد. اين اسانس نيز به صورت لايه اي از مايع زرد رنگ بر سطح گلاب دوم ظاهر مي شود اما از نظر مقدار تقريبا دو برابر اسانس اول و از نظر کيفيت بسيار مرغوب تر از آن است و حاوي مواد بسيار معطر موجود در گل محمدي است. اين اسانس در اثر سرد شدن جامد نمي شود.

3-اسانس تام: با ارزش ترين محصول گل محمدي که به آن لقب طلاي مايع (Liquid Gold) داده اند، اسانس تام آن است و از افزودن اسانس اول و دوم گل محمدي به يکديگر حاصل مي شود .

اسانس گل سرخ در گرما حالت روان دارد ولي تدريجا که سرد مي شود و به گرماي 30 يا 25 و يا20(بر حسب نوع اسانس ) ميرسد تدريجا به صورت پوسته هاي فلس مانند و متبلوردر مي آيد. بو ی اسانس گل سرخ خيلي قوی است ولی اگر به حالت رقيق شده در آيد بسيار مطبوعه و طعم آن تند معطر است.

توضیح در مورد روشهای مختلف اسانس گیری
به طور كلي سه روش براي استخراج اسانس وجود دارد:
1-اسخراج اسانس از راه تقطير با آب يا بخار
((تقطير)) یا Distillationعبارت است از تبديل بخارات آب به قطرات آب كه اين تغيير وتحول تحت تاثير جريان هواي سرد صورت مي پذيرد.تقطير يكي از قديمي ترين روش هاي تبديل بخار آب مايع است.
تقطير ممكن است به يكي از دو روش زير انجام گيرد:
الف - تقطير ساده: با اين روش، مي توان اقدام به جدا كردن مواد تشكيل دهنده مايعاتي نمود كه آن مواد نقاط جوش متفاوتي دارند در اين اقدام با افزايش درجه حرارت مواد تشكيل دهنده يك به يك، به حسب نقطه جوش خود به تدريج بخار و از هم جدا مي شوند.
ب - Water Distillatio تقطير با آب
از اين روش براي جداسازی مواد غير محلول در آب( مثل اسانسها) استفاده مي شود. در واقع آب و اسانس با هم تقطير مي شوند. با استفاده از اين روش به آساني مي توان اسانسها را از گياهان مورد نظر استخراج نمود. وقتي مخلوط بخارهای آب و اسانس به محيطی با فشار هوای كمتر رسيد، چون نقطه ی ميعان آب بانقطه ميعان اسانس يكسان نيست، پس در دو فاز متفاوت قرار می گيرند در اين حالت رابطه زير برقرار می گردد:
P=Pv+Po
(P ؛فشار داخل دیگ،PV ؛فشار بخار آب و PO؛فشار جسم فرار یعنی اسانس)
به طور كلي در محيط بخار آب، فشار هواي كمتري وجود دارد ودر فشار كمتر نقطه جوش اسانس پايين مي آيد و در دماي كمتري تبخير مي شوند. براين اساس ميتوان اسانسهايي بانقطه جوش 300درجه سانتي گراد را استخراج نمود. اسانس پس ازاستخراج از اندام مورد نظر، به صورت ذرات كوچك همراه باذرات بخار آب به سردكن هاي مخصوص هدايت مي شود و در آنچا به صورت قطره هاي مايع همراه با قطره هاي آب ازسردكن خارج ميگردد.

2- اسخراج اسانس به وسيله حلال

ديگ استخراج از گياه مورد نظر پر مي شوند. سپس حلال مورد نظر روي آن ريخته مي شود، اين حلال ، ميتواند تولوئن، هگزان،پنتن، بنزن Banzen یا سايرحلال هاي شيميايي مناسب باشد. در اين مرحله درجه حرارت را مي توان تا نقطه جوش حلالها (60 تا80 درجه سانتيگراد )تنظيم كرد. يا پس از چند ساعت تا چند روز ماندن گياه در حلال(Maceration) در دماي محيط به حلال از مواد موثره گياه مورد نظر اشباع مي شود. حلال پس از مناسب شدن جدا شدن از گياه وارد ديگ تغليظ مي شود. در ديگ تغليظ، در محيط خلاء تحت تاثير حرارت قرار مي گيرد. تا مقداري حلال خارج و نسبت ماده حل شده گياهي به حلال1به10 برسد. محصول حاصل كانكرتCancret نام داردكه كم وبيش غليظ است. عمل استخراج با اضافه كردن الكل اتيليكEthilic alcohol تكرار مي شود با كاهش درجه حرارت مومها وساير مواد نا مناسب رسوب مي كند. محلول الكلي صاف و سانتريفو‍ژ مي گردد تا بقاياي مواد نامناسب از محلول جدا شود. سپس الكل در دماي محيط ودر خلاءاز محيط خارج مي شود. آنچه باقي مي ماند در الكل محلول خواهد بود. پس از حل اين ماده در الكل يا بنزن محلول صاف مي شود. حلال مجدداً تقطير شده و حاصل آن يك ماده غليظ نيمه جامد به نام رزينوئيدResinoidمی باشد.

استخراج اسانس به وسيله فشار سرد Coold press :

پوست اكثر گياهان خانواده مركبات (نظير نارنج،ليمو،پرتقال و...)داراي اسانس مي باشند. اسانسهاي مذكور به درجه حرارت بالا بسيار حساسند و معمولا ًدر 100 درجه سانتي گردد تجزيه مي شوند. از اين رو اين نوع اسانسها را نمي توان به وسيله تقطير با بخار آب يا ساير روشهاي تقطير مبتني بر دماي بالا استحصال نمود در اين موارد معمولا پوست ميوه گياهان مذكور را به منظور استخراج اسانس يا تحت تاثير فشارهاي مكانيكي مناسبي قرار مي دهند. ويا پس از كوبيدن وله كردن آنها،مواد حاوي اسانس وساير تركيبات را از آن خارج مي كنند روش ديگري كه براي جدا كردن اسانس مرکبات وجود دارد، عبارت است از متلاشي كردن غده هاي محتوي اسانس پوست ميوه با ماشين مخصوص به طوري كه، صفحات دنده اي ماشين،غده هاي محتوي اسانس سطح پوست ميوه را مي تراشند و اسانس را از آن خارج مي كنند . در هر دو حالت فوق ،مخلوط اسانس و ساير تركيبات پوست مركبات را داخل سانتريفو‍ژ ريخته ودر سرعت بالا و دماي پايين اقدام به جدا كردن اسانس مي نمايند.

عطرگيري به وسيله روغنهاي جاذب
اين روش به منظور استخراج مواد معطر گلها براي تهيه عطر به كار مي رود.و در كشور فرانسه (بخصوص صنايع عطر وادكلن سازي جنوب فرانسه )كاربرد فراوانی دارد. در اين روش پس از قرار دادن يك لايه چربي روي شيشه هايي كه بدين منظور تعبيه شده اند(شيشه هاي مذكور در ابعاد مشخص داخل چارچوب هايي از جنس چوب قرار گرفته و در طبقات خاص خود جابجا مي شوند) بعد اقدام به جدا كردن گلبرگها از گل مورد نظر مانند بهار نارنج وياس كرده، و آنها را تك تك روي لايه چربي قرار مي دهند. پس از 24 ساعت (معمولاً اوايل صبح)، اقدام به برداشتن گلبرگهاي روز قبل و قرار دادن گلبرگهاي جديد مي نمايند. پس از چندين بار تكرار اين عمل، مواد موثره موجود در گلبرگها در داخل چربي حل مي شوند(چربي به عنوان حلال عمل مي كند) سپس چربي ها را جمع آوري كرده و به آن مقادير مناسبي الكل يا حلال مناسب ديگر مي افزايند. در اين مرحله مواد معطر موجود در چربي داخل الكل (یا حلالهاي ديگر) حل مي گردد كه با تبخير حلال مي توان به مواد موثره مورد نظر دست يافت.استخراج مواد مورد نظر به روشهای مذكور گران است وبه مواد شيميايي خاصي نيازدارد. همچين اكثر مواد شيميايي مورد استفاده در اين روش آتشزا وخطرناكند وتنها هنگامی مواد به روش فوق استخراج مي گردد كه اين عمل به روش تقطير با بخار آب(به دليل احتمال از بين رفتن مواد معطر درتقطير با بخار آب) امكان پذير نباشد. كميت و كيفيت اسانسها تحت تاثير روش استخراج انها قرار مي گيرد.

با سلام
تجهیزات صنعتی مورد نیاز برای تولید عرقیات

1ـ ديگ(مخزن آب ) از جنس مس مي باشد.

2ـ کلاهک ديگ از جنس مس مي باشد و در گذشته سفالي بوده است.

3ـ لوله انتقال دهنده بخار حاصل از جوشيدن مواد اولیه و آب به بخش سردکن (تقطير) از جنس مس يا استيل مي باشد.

4ـ منبع سردکن (تقطير) به شکل استوانه ای است و درون آن دارای تعدادی لوله عمودی از جنس آلومنيوم مي باشد که در آن ها آب سرد جريان دارد.

5ـ لوله منتقل کننده مواد فراورش شده (توليدی) به لوله اصلی از جنس مس مي باشد.

6ـ دماسنج: براي تنظيم درجه دماي مواد فراورش شده در جلوي لوله انتقال جاگذاري شده است.

7ـ لوله اصلي: از جنس مس يا استيل مي باشد و مواد به دست آمده از ديگ های گوناگون را به مخزن پايه انتقال می دهد.

8ـ مخزن پايه(منبع ذخيره ) از جنس مس تا استيل مي باشد

دستگاههاي گرمايش کارخانه ها : يک دستگاه ديگ بخار است که با سوخت نفت و گاز کار مي کند و بخار توليد شده به وسيله لوله های گوناگون به جايگاه توليد (ديگ ) انتقال مي يابد.