درس‌هایی از سخت‌ترین شغل ورزش

[samiar afshari]

پرویز درگی:‌در میان لیگ‌های فوتبال در جهان، تقریباً همه اتفاق نظر دارند که ایتالیا، انگلستان، اسپانیا، آلمان و فرانسه جذاب‌ترین لیگ‌ها را دارند. سرمایه‌گذاری این کشورها در ورزش فوتبال در کنار بازاریابی و تبلیغات بسیار خوبی که انجام می‌دهند باعث شده که تیم‌های فوتبال آنها در سرتاسر جهان طرفدار داشته باشند. اما اگر از زاویه‌ی مربی‌گری به این لیگ‌ها نگاه کنیم، لیگ برتر انگلستان به اذعان بسیاری از مربی‌هایی که در این لیگ فعالیت کرده و می‌کنند، بسیار سخت است. به دلیل حجم عظیمی از منابع مالی که در اختیار تیم‌های بالای جدول این لیگ قرار می‌گیرد و همچنین خطر سقوط به لیگ پایین‌تر که ضرر مالی هنگفتی برای مجموعه‌ی یک باشگاه محسوب می‌شود، حفظ صندلی مربی‌گری در لیگ برتر به مهارت و هنرمندی خاصی نیاز دارد.

فصل گذشته از میان ۲۰ مربی شاغل در لیگ انگلستان، ۱۲ تای آنها در پایان فصل اخراج شدند. اخراج مربیان لیگ برتر انگلستان آنقدر سوژه‌ی داغی است که سایت thesackrace.com اختصاصاً برای پوشش اخراج‌ها و انتصاب‌های مربیان در فوتبال انگلستان به وجود آمده است.

وقتی صحبت از مربیان لیگ برتر انگلستان می‌شود، بدون شک به سرعت دو نام به ذهن ما خطور می‌کند: الکس فرگوسن و آرسن ونگر. فرگوسن پس از سال‌ها مربی‌گری در منچستریونایتد، خود را بازنشسته کرد ولی ونگر هنوز روی نیمکت آرسنال می‌نشیند. با این وجود حدود سه سال است که نام دیگری نیز در لیگ برتر انگلستان خودنمایی می‌کند و این فرد کسی نیست جز یک مربی ایرلندی به نام برندن راجرز، سرمربی فعلی تیم فوتبال لیورپول. راجرز مربی‌گری در لیگ انگلستان را با تیم‌های واتفورد، ردینگ، سوانسی و بالأخره لیورپول تجربه کرده است. مربی‌گری در سخت‌ترین لیگ ورزشی در جهان چه درس‌هایی برای مدیران و رهبران کاروکسب می‌تواند داشته باشد؟

تنها یک چیز اهمیت دارد
راجرز یکی از بهترین مربیان جوان لیگ برتر محسوب می‌شود. فصل گذشته تا هفته‌ی آخر لیورپول شانس قهرمانی در لیگ را داشت و توانست به لیگ قهرمانان باشگاه‌های اروپا راه یابد. اما راجرز این فصل را خیلی بد آغاز کرد: لیورپول ۶ مسابقه از ۱۲ مسابقه‌ی ابتدایی‌اش را باخت و تا ماه دسامبر کمترین امتیاز از فصل ۱۹۹۲ را کسب کرده بود. بعد از آنکه لیورپول ۳ بر ۱ به کریستال پالاس باخت، راجرز که احساس می‌کرد به بدترین شرایط ممکن رسیده است، گفت:
بعد از بازی با پالاس، من احساس کردم که اهمیتی ندارد چقدر مورد حمایت قرار می‌گیری. تیم عملکرد خوبی ندارد و واقعاً نمی‌توانستم کاری کنم.

این اعتراف غم‌انگیز نشان می‌دهد که چقدر او خود را نزدیک به اخراج شدن می‌دید هر چند که مدیر باشگاه لیورپول از او حمایت کرده بود. راجرز از تجربه‌ی قبلی خود در باشگاه ردینگ این درس را آموخته بود:
من شرایط را درک می‌کردم. تجربه‌ی من در ردینگ این را به من می‌گفت. رئیس باشگاه ردینگ از من حمایت همه‌جانبه می‌کرد. ولی من تنها ۲۰ بازی در آن تیم مربی بودم. آنها از من برنامه‌ی ۳ ساله خواستند و من باشگاه را از هر کسی بهتر می‌شناختم اما پس از ۲۰ مسابقه آنها کاسه‌ی صبرشان لبریز شد و من اخراج شدم. درسی که آموختم این بود که مهم نیست چقدر از طرف مدیران رده بالایی مورد حمایت قرار می‌گیری. تنها چیزی که مهم است نتایجی است که به دست می‌آوری و به همین دلیل محکوم به برنده شدن هستی.

دست به تغییرات بزنید – مخصوصاً زمانی که هیچ چاره‌ای ندارید
راجرز در لیورپول از شکل‌های مختلف سیستم ۳-۳-۴ استفاده می‌کرد اما او یکی از بهترین مهاجمان فوتبال جهان به نام لوئیز سوارز را فصل گذشته از دست داد. نتیجه این شد که لیورپول به تیمی کُند، سنگین و قابل پیش‌بینی تبدیل شد.
ما هیچ هویتی نداشتیم و هر کسی این مسئله را به راحتی می‌‌فهمید. باید دست به کار بزرگی می‌زدم. من بازیکنانم را خیلی خوب می‌شناختم و می‌دانستم با سیستم قبلی نمی‌توانستیم به نتایج خوب گذشته دست یابیم.
راجرز سیستم لیورپول را متحول کرد و آن را به ۱-۲-۴-۳ تغییر داد. در این سیستم یک بازیکن در خط فوروارد رأس قرار می‌گیرد. راجرز در مقابل نیوکاسل با این سیستم، تیمش را راهی میدان کرد اما باز هم شکست خورد. اما این شکست باعث نشد که او فکر کند، تغییری که در تیم داده نمی‌تواند مؤثر باشد.
در نیوکاسل، رحیم استرلینگ به عنوان تنها مهاجم تیم بازی کرد. آن بازی به جز شکست چه چیز دیگری برای ما داشت؟ فهمیدم که رحیم نمی‌تواند تمام منطقه‌ی جلوی دروازه‌ی حریف را پوشش دهد.

بدانید چه وقت ریسک کنید
مربی‌گری در یک تیم لیگ برتری سخت است. مربی‌گری در یکی از بهترین تیم‌های این لیگ سخت‌تر است. اتفاقات بعدی نشان داد که راجرز سیستم ۱-۲-۴-۳ را از مدت‌ها قبل‌تر از بازی نیوکاسل در ذهن داشته اما از آنجا که حریف بعدی لیورپول، رئال‌مادرید بود، او صبر کرده بود تا تیم آمادگی لازم برای این تغییر را پیدا کند.
نمی‌خواستم در مقابل یک تیم بزرگ مثل رئال‌مادرید از سیستمی استفاده کنم که هنوز نیاز به اصلاح کردن داشت.
او به خوبی می‌دانست که ریسک کردن در برابر تیم بزرگی مثل رئال مادرید می‌توانست به قیمت از دست دادن شغلش تمام شود. اما به تدریج تغییر سیستم در لیورپول جواب داد و هم اکنون آنها برای قرار گرفتن در میان چهار تیم اول لیگ برتر با دیگر تیم‌های مدعی می‌جنگند. راجرز توانست یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دوران مربی‌گری خود را با موفقیت پشت سر گذارد.

منبع: مجله ی پنجره خلاقیت